In de jaren negentig trok Margarita bij Venezuela duizenden Nederlandse toeristen. Nu is het onveilig en is er gebrek aan alles | Koen Greven

De pelikanen ploffen bij Playa el humo zo vanuit de hemelsblauwe lucht de zee in, op zoek naar vis. Het Venezolaanse eiland Margarita lijkt even een paradijselijk oord. Maar ‘de parel van de Caraïben’ heeft zoveel van haar glans verloren, dat Europese toeristen er vrijwel niet meer komen.

„We hebben warme herinneringen aan de Nederlanders hier”, verzucht directie-assistente Esthela Dona in het kantoor van Hotel Portofino op Margarita. Het eiland presenteerde zich in de jaren negentig van de vorige eeuw als een nieuwe, internationale bestemming met potentie. Zo’n negen uur vliegen van Europa, relatief lage prijzen, stranden en het hele jaar verzekerd van zon.

In de hoogtijdagen, rond 1996, brachten 80.000 Nederlanders een bezoek aan Venezuela. Reisorganisaties als Q-international en TUI vlogen rechtstreeks naar Margarita vanaf Amsterdam en Frankfurt.

„In de zomermaanden zaten we altijd helemaal vol”, blikt Dona terug. „We hebben er altijd alles aan gedaan om mensen zich hier thuis te laten voelen. En dat doen we nog steeds. Maar door invloeden van buitenaf, waar wij niets aan kunnen doen, is alles veranderd.” Alles loopt nu terug, zegt Dona. „In juli waren nu slechts driehonderd van de duizend appartementen bezet.”

Hoogste inflatie ter wereld

Venezuela is onder presidenten Hugo Chávez en Nicolás Maduro in velerlei opzichten in een vrije val terechtgekomen, die niet te stoppen lijkt. Volgens het IMF kent het land met prijsstijgingen van 700 procent de hoogste inflatie van de wereld.

De economie zal dat jaar naar verwachting met zo’n 10 procent krimpen. Het vakantie-eiland Margarita gaat net als de rest van het land gebukt onder grote problemen. In financieel opzicht staat het Zuid-Amerikaanse land aan de rand van de afgrond.

Aan vrijwel alles is gebrek. Ook eerste levensbehoeften als water, stroom en voedsel zijn schaars. Daarnaast is Venezuela met tienduizenden geweldsdoden per jaar een van de gevaarlijkste landen ter wereld geworden. Op Margarita werden de afgelopen jaren verschillende Nederlanders doodgeschoten bij roofovervallen.

Sinds 2008 is de stroom toeristen uit Nederland bijna helemaal opgedroogd. „In Venezuela ging alles snel van kwaad tot erger. Er kwam een hoop negatieve reclame over Margarita”, zegt Petra Benes, die tal van reizen in Venezuela begeleidde voor Nederlandse en buitenlandse organisaties. „Touroperators gingen andere bestemmingen aanbieden en Margarita verdween uit beeld.” Martinair schrapte de vluchten vanuit Amsterdam. Dollars en euro’s kwamen nauwelijks nog binnen. Hotels, restaurants en bedrijfjes gingen failliet.

Het droomeiland verloederde. Margarita is vandaag de dag vooral een bestemming voor Venezolanen, Argentijnen, Colombianen en Brazilianen. Maar ook deze toeristen verschansen zich op het eiland het liefst achter de muren van een all inclusive resort.

In steden als Porlamar, Pampatar, La Asunción en Juan Griego is het voor de 425.000 inwoners van Margarita een dagelijkse strijd om te overleven. Voor supermarkten en banken staan steevast enorme rijen. Venezolanen moeten uren wachten voor een paar rollen toiletpapier, een pak maïsmeel of een beetje suiker. De gemiddelde Venezolaan moet rond zien te komen van enkele tienduizenden bolívars per maand, vaak zo rond de 60 euro. Een vrijwel onmogelijke opdracht in een land waar een doos eieren of een kilo pasta 3 euro kosten.

Ook de honderden werknemers van Portofino ontkomen niet aan de crisis. Dona: „Binnen de muren van het resort wordt niet over politiek gesproken. Dat is altijd zo geweest. Het personeel loopt hier met een glimlach rond. Maar dat is echt niet altijd even gemakkelijk. Om te overleven moeten we met ons geld wonderen verrichten.”

De directie van Portofino moet alles in het werk stellen om goed voor hun gasten te kunnen zorgen. Dat lukt ten dele. De internetverbindingen zijn instabiel, het eten is niet erg gevarieerd en de kamers zijn sober. Maar de basisvoorzieningen zijn in tegenstelling tot veel andere plekken nog wel intact.

„We hebben hier verschillende eigen elektriciteitsvoorzieningen aangelegd waardoor we altijd stroom hebben”, legt Dona uit. „Verder hebben we enorme watertanks met grote reserves. Ons voedsel halen we in de buurt.”

Grote betalingsachterstanden

Ook al zegt Dona alle Nederlanders met open armen te willen ontvangen, het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken ontraadt reizen naar Venezuela. Margarita is alleen nog bereikbaar met binnenlandse vluchten vanuit steden als Caracas of met een boot vanuit Puerto La Cruz.

En inmiddels zijn verschillende internationale vliegtuigmaatschappijen – zoals Alitalia, Lufthansa en Aeromexico – mede wegens grote betalingsachterstanden gestopt met vluchten naar Caracas. De maatschappijen hebben tezamen nog zo’n 4 miljard dollar tegoed van de Venezolaanse regering. President Maduro, die zegt te willen inzetten op toerisme, heeft al aangekondigd dat vertrekkende maatschappijen sowieso geen cent meer krijgen.

Bron: NRC