Jeroen West, NRC 10 november 2018
Football Leaks – De voetbalmakelaar van Ronaldo wordt onderzocht door de Portugese fiscus. Zijn draaischijf en die van collega’s: Nederland.
Er loopt een internationaal belastingonderzoek naar de Portugese voetbalmakelaar Jorge Mendes waarbij een Nederlandse holding centraal staat. Mendes is de zaakwaarnemer van zijn landgenoten Cristiano Ronaldo en coach José Mourinho. Zijn hoofdkwartier staat sinds 2012 in Amsterdam. De makelaar stuurde de afgelopen jaren tientallen miljoenen euro heen en weer tussen Portugal en zijn BV in Amsterdam.
De Portugese fiscus verdenkt Mendes ervan hiermee belasting te ontwijken, blijkt uit vertrouwelijke documenten. De vennootschap in Amsterdam zou volgens de autoriteiten zijn opgericht met als doel om winsten belastingvrij bij Mendes privé te krijgen. Samen met vier andere belastingdiensten, waaronder de Nederlandse, is de Portugese fiscus een apart onderzoek begonnen.
De Nederlandse ‘Zuidas’ had veel werk aan het oprichten van het bedrijf Start BV van Mendes in 2012, het openen van een bankrekening en het heen en weer pompen van tientallen miljoenen in het kader van het „distributieplan”. Dat blijkt uit documenten die het Duitse weekblad Der Spiegel verkreeg van klokkenluidersplatform Football Leaks en deelde met NRC en andere partners in het Europese journalistieke netwerk EIC.
Ook de Italiaans-Nigeriaanse zakenman Gabriele Volpi, in het verleden tot 2,5 jaar cel veroordeeld wegens fraude, gebruikte Nederland als tussenstation. Volpi richtte vanuit een Panamees bedrijf een stichting op in Nederland. Notariskantoor Loyens & Loeff had Volpi jarenlang als klant, ondanks zijn strafrechtelijke verleden en een belastend rapport van een Amerikaanse Senaatscommissie. Die beschuldigt Volpi van corruptie en van het wegsluizen van 38 miljoen dollar van de voormalige vicepresident van Nigeria naar de VS.
De Stichting van Volpi bezit onder meer een voetbalclub in Italië en een voetbalacademie in Nigeria. Het deponeert geen cijfers of jaarverslagen.
Afgelopen mei deed de Italiaanse justitie invallen bij Volpi en bij twee directeuren van de stichting in Italië. Advocaten- en notariskantoor Loyens & Loeff zegt vanwege haar geheimhoudingsplicht geen commentaar te kunnen geven. Volpi reageerde niet op vragen.
Via Panama en Bahama’s naar Loyens & Loeff
Football Leaks
Jorge Mendes, de makelaar van Cristiano Ronaldo, is niet de enige voetbaltycoon die de zakelijke dienstverleners van Nederland weet te vinden. Hoe een topkantoor een omstreden miljardair hielp.
Jeroen Wester, NRC 9 november 2018
Illustratie Studio NRC
‘De Zuidas’
Verschillende voetbaltycoons maken gebruik van zakelijke dienstverleners in Nederland om hun geld rond te pompen, zo blijkt uit Football Leaks-documenten. Een tweeluik.
In het Noord-Italiaanse provinciestadje Rapallo wordt op 6 oktober 2016 een Audi A8 aangehouden, volgeladen met contant geld. Spalloni worden ze genoemd, de geldkoeriers die in het Zwitsers-Italiaanse grensgebied heen en weer pendelen – al eeuwenlang. Vroeger te voet met rieten manden, nu in limousines. Maar de gedachte is hetzelfde gebleven: zwart geld naar Zwitserland vervoeren en het witgewassen terugbrengen.
De Italiaanse justitie volgt het spoor van de Audi. Met drie ritjes, zo vermoedt de aanklager, is in totaal 545.000 euro vervoerd, schrijft de Italiaanse krant La Repubblica. En het verdachte geld leidt de autoriteiten ook naar de vermoedelijke eigenaar: Volpi.
Gabriele Volpi (75) is een Italiaan die puissant rijk werd in Nigeria. Hij zat er in de oliehandel, de tankopslag, werd er eigenaar van complete havens. Zijn jacht van 60 meter, dat hij tot voor kort bezat, kreeg gretig aandacht in de Italiaanse media.
De zakenman met een Nigeriaans paspoort heeft een strafblad. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd hij veroordeeld tot 2,5 jaar gevangenisstraf wegens faillissementsfraude. Begin 2010 schenkt een onderzoekscommissie van de Amerikaanse Senaat uitgebreid aandacht aan zijn financiële strapatsen.
Football Leaks
NRC publiceert deze weken een tweede serie verhalen over Football Leaks. Het Duitse weekblad Der Spiegel heeft de data over de schaduwkant van het voetbal verkregen via klokkenluidersplatform Football Leaks en ze gedeeld met het internationale netwerk van onderzoeksjournalisten EIC, waarvan NRC deel uitmaakt. Alle gepubliceerde stukken staan op https://www.nrc.nl/football-leaks
Lees hier meer over Football Leaks en dit onderzoeksproject.
In een lijvig rapport over corruptie, 328 pagina’s, reconstrueren de Amerikanen hoe Volpi de voormalige vicepresident van Nigeria heeft geholpen 38 miljoen dollar de VS in te krijgen. Dat gebeurde via bedrijven en trustmaatschappijen van Volpi in Nigeria en Panama. Ook vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden en belastingparadijs Liechtenstein worden genoemd.
En nu komt Nederland in beeld.
Loyens & Loeff
Een paar maanden na publicatie van het Amerikaanse onderzoeksrapport (februari 2010) meldt zich een klant bij de Rotterdamse vestiging van Loyens & Loeff, een vooraanstaand internationaal kantoor met meer dan 900 advocaten, belastingadviseurs en notarissen.
Het Panamese Delanson Services wil graag een stichting oprichten in Nederland. Het bedrijf uit Panama meldt zich in de hoedanigheid van beheerder van The Summer Trust, een trustmaatschappij naar het recht van de Bahama’s – bedrijven verbonden aan Gabriele Volpi.
Stichtingen zijn voor notarissen inschrijvingen met verhoogd risico, want ze zijn minder transparant dan vennootschappen met aandeelhouders die een plicht hebben hun cijfers openbaar te maken. Stichtingen hoeven dat niet. En ze hebben juridisch gezien geen eigenaar. Ze zijn van niemand.
Panama en de Bahama’s zijn ook bekende alarmbellen voor notarissen. De belastingparadijzen met beperkte publicatieplicht trekken nogal eens geld ‘met een luchtje’ aan.
Notarissen hebben de plicht om de natuurlijke persoon achter een vennootschap te identificeren. Zij worden ook geacht de gehele internationale vennootschappelijke structuur te doorzien van hun „cliënten”. Controversiële klanten kunnen zij weigeren. Omstreden transacties moeten ze melden.
Gabriele Volpi. Foto Stefano Stradini.
Maar Volpi’s verleden blijkt voor de Nederlandse notaris geen bezwaar. Op 8 juli 2010 begeleidt notaris Gerco van Eck de akte van oprichting van Stichting Social Sport. In 2012 verleent de notaris wederom zijn diensten.
Stichting Social Sport heeft tot doel het „promoten, realiseren, verbeteren en ondersteunen van sportactiviteiten”. Ze bezit onder meer een voetbalclub in Italië (Spezia Calcio uit de serie B), een voetbalacademie in Nigeria, en tot voor kort een club in Kroatië (HNK Rijeka). Social Sport deponeert geen cijfers en geen jaarverslagen.
Vanwege geheimhoudingsplicht beantwoordt Loyens & Loeff geen vragen over de stichting. Anders gezegd: de notaris krijgt van de samenleving het monopolie om rechtspersonen op te richten. Opdat het vertrouwen in het maatschappelijk verkeer geborgd is. Maar als de buitenwacht vragen hierover heeft, hoeft hij zich niet te verantwoorden. Loyens & Loeff wil wel kwijt dat Stichting Social Sport geen cliënt meer is.
Inval justitie
Dinsdagochtend 8 mei van dit jaar doet de Guardia di Finanza een inval bij Volpi en bij twee directeuren van Stichting Social Sport in Italië, Andrea Carollo en Stefano Chisoli.
Tien dagen later vertrekt Carollo als directeur van de Nederlandse stichting, maar de Nederlandse trustmaatschappij Zenco Management BV, een van de andere directeuren, blijft Stichting Social Sport trouw. Volpi’s stichting is ook gehuisvest bij Zenco, aan de Wilhelminakade 91 in Rotterdam.
Reactie Loyens & Loeff
Loyens & Loeff zegt dat de geheimhoudingsplicht haar in de weg staat om vragen te beantwoorden over cliënten. Volgens een woordvoerder neemt Loyens & Loeff de wettelijke verplichtingen serieus om klanten te identificeren en te verifiëren. Het kantoor beschikt over “uitvoerige procedures (…) om deze verplichtingen zo goed mogelijk na te leven. Notarissen zijn op grond van de Wet op het notarisambt (artikel 22) tot geheimhouding verplicht, ook als de dienstverlening is geëindigd.” Loyens & Loeff wil wel kwijt dat stichting Social Sport geen cliënt meer is.
Dat betekent niet dat het rustig is bij Zenco. Er loopt een onderzoek naar wanbeleid bij Zenco. Het Amsterdamse gerechtshof betwijfelt of het trustkantoor zijn verplichtingen naleeft om ‘incidenten’ aan toezichthouder De Nederlandsche Bank te melden.
John de Jong van Zenco laat desgevraagd weten dat zijn kantoor geen privé-informatie kan delen over zijn klanten. Ook niet of Zenco meldingen heeft gedaan over Stichting Social Sport bij de autoriteiten. „Ik denk dat u weet dat we zelfs niet onze cliënt mogen laten weten als wij een melding doen”, mailt De Jong.
Dat Volpi momenteel verdachte is in een strafrechtelijk onderzoek, is voor het trustkantoor geen probleem. Zenco zegt dat het verscherpt toezicht houdt op zijn cliënt waarvan het een van de bestuurders is, het trustkantoor belooft alles wat met deze klant te maken heeft extra scherp in de gaten te houden. „Als een veroordeling volgt, zullen we terugtreden en deze klant geen verdere diensten verlenen.”
Reactie trustmaatschappij Zenco en Gabriele Volpi
Volgens John de Jong van Zenco hanteert zijn trustmaatschappij strenge procedures om klanten te accepteren. “Deel van die procedure is natuurlijk om de hele vennootschappelijke structuur te identificeren, de uiteindelijke eigenaar, de bron van het vermogen en de betrokken adviseurs . (…) Het doorlichten van natuurlijke personen is uiteraard behoorlijk ingewikkeld omdat het voor bedrijven als de onze vrijwel onmogelijk is om informatie te verkrijgen van over de hele wereld die niet in het publieke domein beschikbaar is. Gelukkig zijn daarvoor gespecialiseerde bedrijven die databanken met zulke informatie beheren en waar wij een abonnement op hebben.”
Gabriele Volpi reageerde niet op vragen.
- Er loopt een internationaal belastingonderzoek naar de Portugese voetbalmakelaar Jorge Mendes waarbij een Nederlandse holding centraal staat. Mendes is de zaakwaarnemer van zijn landgenoten Cristiano Ronaldo en coach José Mourinho. Zijn hoofdkwartier staat sinds 2012 in Amsterdam. De makelaar stuurde de afgelopen jaren tientallen miljoenen euro’s heen en weer tussen Portugal en zijn BV in Amsterdam.
- De Portugese fiscus verdenkt Mendes ervan belasting te ontwijken. De vennootschap in Amsterdam zou volgens de autoriteiten alleen maar zijn opgericht met het doel om winsten belastingvrij bij Mendes privé te krijgen Samen met vier andere belastingdiensten, waaronder de Nederlandse, heeft de Portugese fiscus een apart onderzoek opgestart dat medio volgend jaar zal worden afgerond. Dat blijkt uit documenten die het Duitse weekblad Der Spiegel verkreeg van klokkenluidersplatform Football Leaks en deelde met NRC en andere partners in het Europese Journalistieke netwerk EIC.
- De Nederlandse ‘Zuidas’ had veel werk aan het oprichten van het bedrijf Start BV van Mendes in 2012 en het heen en weer pompen van tientallen miljoenen in het kader van het „distributieplan”.
- Ook de Italiaans-Nigeriaanse zakenman en clubeigenaar Gabriele Volpi, in het verleden tot 2,5 jaar cel veroordeeld vanwege fraude, gebruikte Nederland als tussenstation.
- Volpi richtte vanuit een Panamees bedrijf, dat een trustmaatschappij naar het recht van de Bahama’s beheert, een stichting op in Nederland. Notariskantoor Loyens & Loeff hielp Volpi jarenlang als klant, ondanks zijn strafrechtelijke verleden en een belastend rapport van een Amerikaanse Senaatscommissie.
Tegen de twintig graden is het in Lissabon, met een behaaglijk zonnetje. Maar de drie Nederlandse belastingambtenaren die naar de Portugese hoofdstad zijn afgereisd, krijgen er weinig van mee. Ze zitten dinsdag 21 november 2017 vrijwel de hele dag binnen, in het plaatselijke Olaias Hotel.
‘De Zuidas’
Verschillende voetbaltycoons maken gebruik van zakelijke dienstverleners in Nederland om hun geld rond te pompen, zo blijkt uit Football Leaks-documenten. Een tweeluik.
Na presentaties van hun collega’s uit Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk zijn zij ’s middags aan de beurt. Op iedere sheet prijkt pontificaal het blauwe logo van de Belastingdienst. De voordracht is gewijd aan slechts één besloten vennootschap uit Nederland. Een bedrijf van een man die de gehele tweedaagse conferentie centraal staat: Jorge Mendes.
De Portugees is een van de grootste en rijkste voetbalmakelaars ter wereld. Hij maakte naam als de agent van zijn landgenoten Cristiano Ronaldo en coach José Mourinho. In 2015 en 2016 was hij betrokken bij voor ruim 1,3 miljard euro aan voetbaltransfers, zo rekenen de Portugezen in Lissabon hun collega’s voor. De dealmaker bouwde een internationaal netwerk van vennootschappen op waar grote sommen geld doorheen stromen. Met vertakkingen naar Ierland, de Britse Maagdeneilanden en Cyprus.
Maar namens wie treedt Mendes op bij al die transacties? Zijn het de clubs, de spelers of de coaches, zo vragen de belastinginspecteurs zich in Olaias Hotel af. En nog belangrijker: wie betaalt Mendes? En waar draagt hij hierover belasting af?
De onthullingen, herfst 2016, van het Europese collectief van onderzoeksjournalisten EIC, waaronder NRC, over de belastingontwijking van Ronaldo en Mourinho hebben de interesse van de belastingautoriteiten in Mendes gewekt.
De bijeenkomst in Lissabon is vruchtbaar. Begin januari 2018 krijgt het onderzoek een officiële status vanuit Brussel. Onder de code Fiscalis 2020 FMC261 zullen de belastingambtenaren van vijf Europese landen de geldstromen van Mendes onderzoeken. Met als doel „de strijd tegen belastingfraude, belastingontduiking en agressieve belastingplanning te ondersteunen”.
In Holland staat een huis
De Nederlanders zijn niet voor niets in Lissabon aanwezig. Want de spil van Mendes’ imperium staat in Amsterdam. Nederland is de laatste jaren het zenuwcentrum van Mendes’ voetbaltransacties geworden.
Op papier dan.
Football Leaks
NRC publiceert deze weken een tweede serie verhalen over Football Leaks. ‘Vals spel’ is de rode draad in deze verhalen over miljardairs die ongeoorloofd geld in clubs pompen en over oneerlijke concurrentie tussen clubs waardoor de grote almaar machtiger worden en de kleine achterblijven.
Het Duitse weekblad Der Spiegel heeft de data verkregen via klokkenluidersplatform Football Leaks en ze gedeeld met het internationale netwerk van onderzoeksjournalisten EIC, waarvan NRC deel uitmaakt. Alle gepubliceerde stukken staan op https://www.nrc.nl/football-leaks
Lees hier meer over Football Leaks en dit onderzoeksproject.
Want het bedrijf Start BV is eigenlijk alleen maar opgericht in het kader van een „distributieplan”, een plan van Mendes en zijn adviseurs om de winsten uit zijn concern tegen zo min mogelijk belastingafdracht bij hem privé te krijgen. Daarvoor is tussenstation Amsterdam nodig, zo blijkt uit nieuwe documenten van platform Football Leaks die het Duitse weekblad Der Spiegel verkreeg en deelde met NRC en andere partners van journalistiek netwerk EIC.
Voor de uitvoering van ‘plan Amsterdam’ moeten we terug naar het najaar van 2012. Jorge Mendes heeft dan besloten zijn internationale structuur grondig te verbouwen. Tot dan toe staat de holding waar zijn belangrijkste internationale activiteiten samenkomen in Portugal. Het geld blijft straks nog steeds in Porto, zijn Portugese thuisbasis, maar stroomt eerst een keer heen en weer naar Amsterdam. Tientallen miljoenen.
Hij werkt hiertoe een strak stappenplan af. Eerst schenkt hij de helft van zijn aandelen van zijn belangrijkste holding in Portugal, Start SGPS, aan zijn vrouw Sandra. Voor niets uiteraard, het is tenslotte een schenking. De aandelen maken als het ware een bescheiden tripje binnen huize Mendes. Maar het gaat wel om de verhuizing van de eigendom van ruwweg de helft van Mendes’ imperium.
Vervolgens koopt Jorge Mendes de vers geschonken aandelen van zijn echtgenote weer terug. Dat doet hij niet privé, maar door in Nederland een BV op te richten die Sandra’s aandelen koopt. De aandelen van Sandra reizen van Porto naar Amsterdam.
We hebben hier alle Football Leaks-verhalen op een rijtje gezet
Als klap op de vuurpijl koopt zijn Portugese bedrijf de aandelen terug die Mendes’ BV zojuist van zijn vrouw terugkocht. De aandelen reizen terug van Amsterdam naar Porto.
Kortom, de aandelen komen na wat koop- en verkooptransacties in dezelfde thuishaven terecht, met één groot verschil: de prijzen waartegen het gebeurt, lopen ingrijpend uiteen. Sandra krijgt haar aandelen gratis, de Nederlandse BV koopt de aandelen tegen 67 miljoen euro van Sandra en de Portugese holding koopt de aandelen terug voor een kleine 7 miljoen euro.
Wat Sandra zomaar van haar echtgenoot kreeg – gratis dus – levert haar een fortuin op. De prijs waartegen zij verkoopt komt overeen met de winsten van de komende vier jaar van Mendes’ imperium, zo spreken ze af op 14 december 2012.
Dat doet een lichtje branden bij de Portugese belastingdienst. Hadden ze die formule niet eerder gezien?
Inderdaad.
Mendes en zijn adviseurs zijn gelouterd. Een vergelijkbare truc haalden zij jarenlang in Portugal uit. Tussen 2008 en 2012 schoof Jorge Mendes daar ook intensief aandelenpakketten heen en weer. Met „als belangrijkste doel om belastingafdracht te voorkomen”, zo stelt de Portugese fiscus in een vertrouwelijk document. De belastingdienst schat dat op die manier zo’n 29 miljoen euro aan winsten uit zijn bedrijven naar Mendes privé stroomden. Belastingvrij. Zonder afdracht van dividendbelasting.
Mendes lijkt in 2012 een nieuwe fiscaal uitgekiende verpakkingsmachine te hebben gebouwd: de winsten van de belangrijkste bedrijven van Mendes, vooral uit Ierland en Portugal, zullen vier jaar lang via Amsterdam worden ‘omgekat’ tot een soort kostenpost in het kader van een ‘overname’.
De constructie zelf werpt al een natuurlijke barrière op tegen overheden om belasting te heffen, want informatie over belastingplichtigen stroomt niet vrijelijk tussen landen, ook niet als ze lid zijn van de Europese Unie. Daarvoor zijn speciale informatieverzoeken vereist.
Werk aan de winkel
Het ‘distributieplan’ van Mendes levert heel wat bedrijvigheid op aan de Amsterdamse Zuidas. Hoofdaannemer voor dit klusje is trustkantoor Trust International Management, onderdeel van Citco.
Jorge Mendes. Foto Juan Carlos Hidalgo/EPA
Citco, de oudste en een van de grootste trustkantoren van Nederland, wekte twee jaar geleden de woede van Tweede Kamerleden door te bedanken voor de uitnodiging om op een hoorzitting te verschijnen.
Het trustkantoor legt de Portugezen uit hoe de Nederlandse regels werken. Een notaris van Loyens Loeff regelt de oprichting van de BV met nul medewerkers die domicilie kiest aan de Amsterdamse Naritaweg 165, het adres van het trustkantoor.
Alle aandelen van de BV gaan naar de voetbalmakelaar, behalve één. Die gaat naar een Portugese advocaat van Mendes – een klassiek Nederlands trucje. Zo kan je bij de Kamer van Koophandel niet zien wie de eigenaar is. Als er meer dan één aandeelhouder is, hoeft dat niet meer vermeld te worden.
Citco moet alles regelen voor de BV van Mendes die eigenlijk alleen op papier bestaat: registratie bij De Nederlandsche Bank, openen van een bankrekening bij ABN Amro, notuleren van aandeelhoudersvergaderingen. En niet te vergeten, de kolossale betalingsopdrachten die vanuit Nederland gegeven moeten gaan worden.
De uitvoering kan beginnen. De holding in Porto verzamelt eerst alle winsten binnen het imperium van Mendes en maakt die over naar Amsterdam, zodat Amsterdam die de dag erop kan uitbetalen op Sandra’s privérekening in het kader van de ‘overname’.
De eerste betaling vindt plaats op 20 maart 2013. De Portugese holding inventariseert de jaarwinst en maakt 6,6 miljoen over aan de Nederlandse BV. De directeuren van trustkantoor Citco boeken de dag erop 6,6 miljoen over naar een Zwitserse bankrekening van Sandra Mendes.
Lees hier ons slowblog met dagelijks nieuwtjes over Football leaks
Het jaar erop wordt meer winst gemaakt door het Mendes-concern. De holding in Porto zendt 12,7 miljoen naar de rekening van ABN Amro in Amsterdam. De internetbankierende manager van Citco op Sloterdijk maakt enthousiast een foto van zijn scherm met 12,7 miljoen op de rekening en mailt: „Het lijkt erop dat het geld gearriveerd is.”
Citco maakt direct hierop een vergelijkbaar bedrag over naar de rekening van Sandra bij de Portugese vestiging van de Zwitserse St. Galler Kantonalbank.
De 12,7 miljoen euro gaat van Portugal naar Amsterdam – als dividend van dochter naar moeder. En de 12,7 miljoen gaat met hulp van Citco terug naar Portugal als verkoopvergoeding voor de aandelen van Sandra.
Directeur Citco heeft eigenlijk geen mandaat voor die betalingen. Het trustkantoor mag maximaal 25.000 euro overmaken. Geen probleem, concludeert de Nederlandse trustmanager, want ABN Amro „lijkt deze restrictie technisch niet te hebben doorgevoerd”, schrijft hij aan de Portugezen. Citco kan ieder bedrag overmaken, wat het maar wil. „Wij stellen voor dat wij de 12,7 miljoen overmaken en het achteraf gladstrijken met ABN”, mailt een manager van Citco aan de Portugezen. Niet veel later zal de Nederlandse BV zelf ook een Zwitserse bankrekening openen, hoogst ongebruikelijk.
De Portugese fiscus constateert in een vertrouwelijk document dat belastingplichtige Jorge Mendes zo via Nederland „opnieuw” belastingen ontwijkt. De holdings in Porto en Amsterdam zijn „alleen maar vehikels met de intentie dividenden door te sluizen naar de persoonlijke sfeer van Jorge Mendes zonder daarover belasting te betalen”.
Maagdeneilanden
Voor fiscaal advies maakt Mendes in Nederland gebruik van de diensten van PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs (PWC). De fiscalisten van PWC uit Amsterdam helpen de BV van Jorge Mendes met de aangiftes en de contacten met de toezichthouders.
Zo heeft Mendes de beeldrechten van James Rodriguez, de Colombiaanse stervoetballer die tegenwoordig bij Bayern München speelt, in een eigen bedrijfje op de Britse Maagdeneilanden gestald, ver uit het zicht van de fiscus.
Wat is nu de beste manier, vraagt een advocaat van Mendes zich af, om die vennootschap op de Britse Maagdeneilanden onder de te brengen bij de Nederlandse holding op Sloterdijk? Belastingadviseurs van PWC weten wel hoe dat moet. Ze geven advies op maat waarbij het bedrijf zo min mogelijk informatie met de fiscus hoeft uit te wisselen. Dat is kennelijk een doelstelling. Daarnaast legt PWC uit hoe zo min mogelijk belasting hoeft te worden betaald.
Reactie Jorge Mendes
Jorge Mendes stelt in een schriftelijke reactie dat zijn activiteiten wereldwijde aanwezigheid vereisen. „Dit heeft gevolgen voor de locaties van onze bedrijven. Ik kom al mijn belastingverplichtingen na, net als mijn bedrijven.” De oprichting van zijn bedrijf in Nederland was volgens hem niet vanwege fiscale redenen „want er bestaat geen belastingvoordeel” voor zijn bedrijf in Nederland.
Volgens Mendes worden al zijn bedrijven regelmatig gecontroleerd en geïnspecteerd door de bevoegde autoriteiten. „Geen van die inspecties heeft tot nu toe geresulteerd in een aanklacht.” Zijn bedrijf op de Britse Maagdeneilanden is inmiddels verhuisd naar Portugal.
Op 31 december 2015 sturen PWC-belastingadviseurs een vertrouwelijk ‘memorandum’ waarin zij Jorge Mendes adviseren een lening aan zijn eigen bedrijf op de Britse Maagdeneilanden te beëindigen. Om twee redenen. Ten eerste, zo schrijven ze, voorkom je daarmee discussie met de fiscus over de aftrekbaarheid van de rente-inkomsten. En ten tweede zal de BV dan niet gezien worden als een zogeheten financiële dienstverlener. „De BV als zodanig hoeft geen aanvullende informatie te verstrekken”. Als de onderneming dat pad wel zou inslaan, bestaat het risico dat de Nederlandse Belastingdienst informatie over de BV spontaan met buitenlandse overheden deelt, zo leggen de adviseurs van PWC uit.
De belastingaangiftes die PWC voor de BV van Mendes voorbereidt, zijn heel wat overzichtelijker. Miljoenenwinsten stromen binnen, maar die verdwijnen op slag door de betalingen aan ‘SM’ – Sandra Mendes. Fiscaal gezien zijn er alleen maar verliezen. De concept-aangiftes voor de Belastingdienst zijn de eerste paar jaar slaapverwekkend. Te betalen vennootschapsbelasting: nul.
In de zomer van 2017 wordt Mendes’ coryfee Ronaldo, mede door onthullingen van Football Leaks, aangeklaagd voor belastingontduiking. Dat zou hij volgens de Spaanse aanklager hebben gedaan via een vennootschap op de Britse Maagdeneilanden, exact op hetzelfde adres als Mendes’ bedrijf met de beeldrechten van Rodriguez. De Spaanse autoriteiten vermoeden ook hier belastingontduiking, zo wordt publiekelijk bekend.
In de maanden die volgen gooit Mendes het in Nederland over een andere boeg. Het grote internationale trustkantoor Citco vertrekt als directeur van Start BV. Daarvoor in de plaats komt slechts één man, Eric Davids. Davids is een man met 24 bestuursfuncties en een verantwoordelijkheid voor 1,5 miljard euro aan balanstotaal. Deze eenpitter doet zijn werk zonder vergunning als trustkantoor en valt daarmee niet onder toezicht van De Nederlandsche Bank. Dat viel Citco wel.
Bij een lokale notaris in Deventer wordt de BV omgezet in een NV en daarna in een Europese vennootschap SE (Societas Europaea). Start verhuist naar een anoniem kantoortje in de Bijlmer, zonder naambord, zonder personeel.
Davids huurt er een kleine ruimte op de begane grond, waar volgens de Kamer van Koophandel nog zo’n tien andere bedrijven zijn gevestigd. Als verslaggevers van NRC op een dinsdagochtend langsgaan om de nieuwe locatie van Mendes’ Europese hoofdkantoor te bezoeken, is niemand aanwezig. „Eric is op vakantie”, weet de receptioniste. Het hoofdkwartier van Mendes – 139 miljoen euro aan bezittingen – is nu gevestigd in een onbemande ruimte in een flexkantoor in Amsterdam Zuid-Oost. Zelfs zonder eigen brievenbus.
Reactie ABN Amro
ABN Amro geeft, vanwege de vertrouwelijkheid, geen informatie over klanten of transacties die door klanten zijn gedaan. “In zijn algemeenheid is het zo dat als klanten een betalingsopdracht opgeven bij hun bank, de bank verplicht is deze uit te voeren. Bij het gebruik van ons systeem voor online betalingen voor grootzakelijke klanten bepaalt de klant zelf welke van zijn medewerker(s) welke handelingen mag/mogen verrichten in de online betaalomgeving en voor welke rekeningen. We hebben niet kunnen vaststellen dat in 2014 technische restricties niet op orde zouden zijn geweest.”
Reactie PWC
PWC geeft geen commentaar op individuele cliënten in verband met de vertrouwelijke relatie. Het kantoor gaat niet in op de vraag of het zijn beleid is bedrijven te adviseren hoe ze zo min mogelijk informatie met de buitenwereld hoeven te delen. PWC beantwoordt evenmin de vraag of er extra regels gelden voor cliënten met vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden.
Het kantoor zegt belastingadvies te geven “binnen de context van de feiten en omstandigheden” die de cliënt aanlevert. PWC zegt cliënten onder meer te helpen hun zaken zo te plannen dat ze “tax efficiënt” zijn en de cliënten te helpen belastinggeschillen op te lossen.
Overige reacties
De Nederlandse Belastingdienst en trustkantoor Citco beantwoorden geen vragen van NRC. Zij zeggen inhoudelijk niet op de zaak te kunnen ingaan in verband met de vertrouwelijkheid van de gegevens. Eric Davids zegt namens houdstermaatschappij Start SE niet op de hoogte te zijn van “enig internationaal belastingonderzoek naar Start SE of zijn dochtermaatschappijen”.
Bron: NRC Handelsblad
Al weer Citco, het corrupte boevennest van het totaal mislukte rijkeluiszontje Chris Smeets, die bij Citco door niemand serieus genomen wordt en er wordt uitgelachen om zijn onbegrensde onkunde.