30 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

NRC | Witwassen blijft worstelen voor bank

HomeMediaNRC | Witwassen blijft worstelen voor bank

Fout geld – Wat mag de samenleving verwachten van banken bij de
bestrijding van witwassen en corruptie? | Esther Rosenberg + Jeroen Wester

Kantoor van ABN Amro in Amsterdam. Het OM onderzoekt zeven zaken met verdachte transacties die de bank doorliet. Foto Piroschka van de Wouw/Reuters

Weer ophef over fout geld aan de Zuidas, weer onrust over vermeende zwaktes bij de controles die banken uitvoeren op hun klanten. Het Openbaar Ministerie onderzoekt in totaal zeven zaken bij ABN Amro, bleek uit onderzoek door NRC. De bank doet niet genoeg tegen het voorkomen van witwassen.

Die verdachte miljoenen deden bij ABN Amro geen lampje branden

Alle grote banken worstelen ermee. Actieve deelname aan smeergeldbetalingen door bankiers is niet het probleem, maar wel het mogelijk maken ervan. Want banken gelden als de ‘poortwachters’ van het financiële stelsel. Zij moeten ervoor waken dat er geen geld met een luchtje door hun bloedvaten stroomt. Sterker, het is een strafbaar feit als zij onvoldoende opletten.

Dat is een van de redenen waarom ING vorig jaar van strafbare feiten werd verdacht en een boete van 675 miljoen euro kreeg, plus 100 miljoen euro ontneming van ‘wederrechtelijk verkregen voordeel’.

De bank stelde een maximum in op het aantal signalen van verdachte transacties die computers gaven. Bij sommige soorten witwassignalen was het aantal meldingen per dag op drie gezet om „de werkdruk te beperken”, zo beschreef het OM.

Sinds deze zomer wordt ook ABN Amro strafrechtelijk onderzocht voor in totaal zeven zaken waarbij de bank onvoldoende zou hebben opgetreden. Daarbij kijkt het OM ook naar nalatigheid van de bank om vanaf de fusie met Fortis in 2010 al haar ruim 5 miljoen particuliere klanten individueel te screenen. Ze plaatste die klanten standaard in de laagste risicocategorie.

De verdenking is dat ABN Amro „gedurende een langere periode ongebruikelijke transacties niet, of niet op tijd heeft gemeld”. De bank zou bovendien „geen of onvoldoende cliëntenonderzoek hebben gedaan en niet (tijdig) afscheid hebben genomen van klanten”, liet het OM desgevraagd weten.

En ook Rabobank hannest met de controle van zijn particuliere klanten. Vrijdag werd bekend dat de financiële instelling op last van de toezichthouder 40.000 klanten opnieuw moet onderzoeken op witwasrisico’s.

„Een te laag risicoprofiel betekent dat klanten minder aandacht en controle krijgen. En dat betekent weer dat de detectiekans op witwassen lager wordt”, zegt Marcel Pheijffer, hoogleraar accountancy aan de Nyenrode Business Universiteit.

Veruit de meeste particuliere klanten van ABN Amro zullen gewoon bonafide blijken te zijn, verwacht hij. „Maar om ze generiek in de laagste schaal te zetten? Dat is te gemakkelijk. Dat is niet reëel en zo heeft de wetgever het ook niet bedoeld.”

Vragen naar de bekende weg

Maar de vraag is hoe het dan wel is bedoeld. Geert Vermeulen, anticorruptiespecialist die bankiers en accountants adviseert en onderwijst over de identificatie van corrupte betalingen, waarschuwt ervoor dat banken op dit moment een enorme bureaucratie optrekken: categorie formulieren invoeren, hokjes aanvinken en vragen naar de bekende weg in plaats van doeltreffend verdachte geldstromen aanpakken.

En omdat banken commerciële organisaties zijn, gebeurt de controle volgens Vermeulen op goedkope wijze. „Er worden veelal hoogopgeleide jongeren vers uit de schoolbanken aangetrokken.” Na een spoedcursus antiwitwassen speuren zij, zegt hij, vanachter hun bureau naar de werkelijke eigenaren van een bedrijf of verdiepen zij zich in de meldingen die de computers afgeven. „Deze jongeren hebben vaak nog nooit in een bedrijf gewerkt en hebben soms geen idee waar ze naar zitten te kijken of waar de echte risico’s liggen. Laat staan dat ze een stroman herkennen.”

Bij de banken werken inmiddels 6.000 mensen aan deze controles. Waar ligt de grens? Eigenlijk legt de overheid een deel van zijn publieke opsporingstaken aan het private bedrijfsleven op, meent compliance-expert Vermeulen.

Tweede-Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) verwerpt die suggestie. „Dat is te gemakkelijk. Banken hebben hun zaken duidelijk niet op orde. Zij moeten gewoon weten wie hun klanten zijn, ik vind dat niet te veel gevraagd. Wat wel klopt: opsporingsdiensten en de Belastingdienst zijn onderbemand, daar moeten we als samenleving meer in investeren.”

Extra controleurs

Bankiers zeggen dat er nog wel duizenden controleurs extra nodig zijn, willen ze ‘pro-actief’ naar iedere klant gaan kijken. Dat is niet de weg, zeggen zij.

Nee, bankiers wijzen juist naar de overheid voor een doelmatiger aanpak. Ze willen meer samenwerken met de opsporingsautoriteiten. „Als de strijd tegen ondermijning ons ernst is, is ook de overheid gehouden om juridische obstakels weg te nemen”, zegt Chris Buijink, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Banken.

De wet laat nu nog niet toe dat banken verdachte transacties en rekeninghouders met elkaar delen, memoreert Buijink. Hij is blij dat ministers Grapperhaus (Justitie, VVD) en Hoekstra (Financiën, CDA) aankondigden dat te vergemakkelijken.

Het is sowieso niet makkelijk om klanten te weigeren of hun rekening op te zeggen. Eerder deze maand verordonneerde de rechter ABN Amro een rekening te openen voor drie wietondernemers. De bank had hen als klant geweigerd. Een paar jaar geleden dwong stichting Hells Angels nog bij de rechter af dat ABN de relatie niet beëindigde vanwege een groot aantal contante stortingen. De rechter oordeelde dat er onvoldoende zwaarwichtige redenen waren voor opzegging.

De problemen van Nederlandse banken hangen volgens Buijink samen met de drugshandel. „Criminelen maken steeds grotere winsten. Die worden onder andere gebruikt voor het opzetten van steeds lastiger te achterhalen constructies om geld wit te wassen. Net als de onderliggende criminaliteit is dat een maatschappelijk probleem waar banken overal ter wereld mee te maken hebben.”

Maar de huidige problemen zijn volgens Marcel Pheijffer vooral veroorzaakt door jarenlange verwaarlozing van hun rol als hoeder van het betalingssysteem. „Het gaat allemaal om bestaande rekeninghouders. Ze hebben de controle jarenlang laten versloffen. Dan zet je de deur open voor witwassen. Wat er nu aan de hand is, is één grote hersteloperatie.”

Dat falen is niet specifiek voor Nederland, zegt de wetenschapper. Hij wijst op recente affaires in het buitenland. Deze week Westpac in Australië, eerder al Deutsche Bank. De Deense Danske Bank bleek een doorgangshuis voor 200 miljard euro aan verdacht geld en in Zweden is Swedbank onderwerp van onderzoek.

Chris Buijink ziet dat als onderdeel van de professionalisering van criminele geldstromen: „Banken zijn onderdeel van de oplossing, niet van het probleem.” Pheijffer: „Nee, banken zijn onderdeel van het probleem. Ze moeten nu hard werken aan een oplossing.”

ABN Amro liet vanaf 2010 na om al haar ruim 5 miljoen particuliere klanten apart te screenen, bleek uit onderzoek door NRC. De bank doet niet genoeg tegen het voorkomen van witwassen. Alle grote banken worstelen ermee.

Bron: NRC Handelsblad

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties