Thijs Niemantsverdriet en Merijn de Waal

Vijf vragen over de relatie Nederland-Venezuela Tijdens een verrassingsbezoek aan Caracas sloot minister Blok zaterdag een akkoord met Venezuela over heropening van de grens met de ABC-eilanden.

Net zo plots als hij begin januari was dichtgegooid, ging de grens tussen Venezuela en Aruba, Bonaire en Curaçao dit weekeinde ineens weer open. Tijdens een verrassingsbezoek aan Caracas sloot minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) zaterdag een akkoord met Venezuela over herstel van het lucht- en zeeverkeer met de drie plukjes Koninkrijk in de Caraïben.

Begin januari had het regime van president Nicolás Maduro dit verkeer stilgelegd om de smokkel van drugs, wapens en bodemschatten tegen te gaan. De eilandbewoners hadden hier last van; voor de import van groente en fruit zijn ze afhankelijk van dat land. Ook hebben veel bewoners familie in Venezuela.

1. Wat is er afgesproken?

In ruil voor de ‘deblokkade’ gaat Nederland helpen bij het bestrijden van smokkel, zo heeft Blok afgesproken in Caracas. Vorige week werd al bekend dat Den Haag de Benedenwindse Eilanden blijft steunen met het weren van Venezolanen die naar dit deel van het Koninkrijk willen vluchten. Nederland en de eilanden zien deze groep als economische migranten, hoewel tegenstanders van het regime van Maduro worden vervolgd en opgesloten en de bevolking honger lijdt door de voedselschaarste en hyperinflatie. Het terugsturen van economische migranten is volgens Blok „de kern” van het opheffen van de grensblokkade.

Lees ook deze reportage over de relatie tussen Venezuela en Curaçao

2. Hoe kwam de afspraak tot stand?

Dit is de eerste internationale deal van Blok, die een maand geleden aantrad als minister van Buitenlandse Zaken. Vorige week bezocht hij het Caraïbische deel van Nederland, onder meer voor overleg met de premiers van Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Zaterdag vloog Blok, via Colombia, onaangekondigd door naar Caracas.

Volgens Blok is de opheffing van de grensblokkade „goed voor de Caraïbische regio en de relatie met buurland Venezuela”. Met deze deal laat Blok zich kennen als een minister van Buitenlandse Zaken die Realpolitik niet schuwt: hij vindt het geen bezwaar om zaken te doen met het autoritaire regime van Maduro, dat internationaal onder vuur ligt vanwege mensenrechtenschendingen en uitholling van de democratie.

3. Met wie sprak Blok in Caracas?

Blok werd in de Venezolaanse hoofdstad ontvangen door de vicepresidenten Soteldo en El Aissami. Vooral die laatste geldt als een van de machtigste, en meest omstreden, kopstukken binnen het Maduro-regime. El Aissami, zoon van Syrische en Libanese migranten, wordt door de VS beschuldigd van betrokkenheid bij grootscheepse drugshandel en witwaspraktijken. Daarnaast zou hij Iran en de Libanese shi’itische organisatie Hezbollah – een terreurgroep volgens de VS en (deels) volgens de EU – hebben geholpen om voet aan de grond te krijgen in Latijns-Amerika. Eerder was hij gouverneur van de deelstaat Aragua, waar onder zijn bewind de drugshandel opbloeide. Als minister van Binnenlandse Zaken trok hij de controle over de binnenlandse veiligheidsdiensten naar zich toe; een van zijn belangrijkste taken is dat er geen coup wordt gepleegd tegen zijn baas. Zijn zus was tot 2016 overigens de Venezolaanse ambassadeur in Den Haag.

4. Hoe reageert de Tweede Kamer op het akkoord?

Alle partijen in de Tweede Kamer zijn opgetogen over de opheffing van de grensblokkade. Ze hopen dat de import van voedsel en goederen uit Venezuela weer snel op gang komt. Tegen Bloks contacten met Al Aissami heeft geen van de partijen principiële bezwaren. Als je internationaal iets wil bereiken, zeggen ze, zul je helaas ook met onfrisse lieden moeten praten. „Het klopt dat Al Aissami een verwerpelijk imago heeft”, zegt Kamerlid Antje Diertens van D66. „Maar in de diplomatie kun je helaas niet altijd bepalen met wie je om de tafel gaat zitten.”

Volgens Ronald van Raak (SP), wiens partij in het verleden sympathiseerde met het socialistische regime van Maduro en diens voorganger Chavez, „zijn het allemaal boeven in Venezuela”, maar is het in Latijns-Amerika „heel moeilijk om leiders te vinden met een brandschone reputatie”.
Lees ook deze reportage over Venezolaanse animeermeisjes op Curaçao

5. Hoe wordt het akkoord in Venezuela uitgelegd?

Rusland en China houden het technisch bankroete Venezuela in ruil voor olie nog overeind, maar verder staat het land steeds meer alleen. In Latijns-Amerika is het door de aanhoudende exodus van Venezolanen een pariastaat aan het worden. De VS en de EU hebben in reactie op de autocratische neigingen van Maduro sancties ingesteld tegen kopstukken van diens regime. Tijdens de gemeenschappelijke persconferentie met Blok had vicepresident El Aissami het over „een nieuwe etappe”.

Ook zei hij dat Blok is gevraagd om „de waarheid over Venezuela over te brengen na hetgeen we de afgelopen maanden zagen: de bemoeienis van andere landen met strikt interne Venezolaanse aangelegenheden”. Dit viel te lezen als een oproep aan Nederland om in internationaal en in Europees verband te pleiten tegen (verdere) sancties jegens Venezuela.

Bron: NRC Handelsblad

Naschrift KKC:

Bron: 24Ora