Door Gijs van den Heuvel
KRALENDIJK – De discussie over ongelijke behandeling van de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) ten opzichte van Europees Nederland is opnieuw opgelaaid. Aanleiding is de stemming in de Eerste Kamer op 25 oktober voor de verankering van de status van Openbaar Lichaam in de grondwet.
Die moet daarvoor worden aangepast.
James Finies van de protestgroep Nos Kier Boneiru Bèk loopt voorop in de kritiek dat de ongelijkheid tussen Caribisch Nederland en Europees Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van sociale zekerheid, nu voor de toekomst wordt vastgelegd. Nederland rekoloniseert de eilanden, vindt hij.
Betere invulling
De Democratische Partij Bonaire (PDB) vindt dat de stemming in de Eerste Kamer had moeten worden uitgesteld. “We moeten eerst beter invulling geven aan de status die we nu hebben”, zegt politiek leider Clark Abraham van PDB. De grondwetswijziging moet nog in tweede lezing worden goedgekeurd, dus kan hij nog worden tegengehouden. “Maar als we nog wijzigingen willen aanbrengen moeten we een tweederdemeerderheid in het Nederlandse parlement meekrijgen”, zegt Abraham.
Dat zijn partij zelf voor de Slotverklaring van 2006 heeft gestemd, waarin de ongelijkheid zat besloten, ontkent Abraham. “Wij waren wel voor aansluiting bij Nederland, maar niet voor integratie. Wij hebben altijd gepleit voor een vrije associatie. Dat betekent autonoom zelfbestuur, waar we zelf invulling aan kunnen geven met steun uit Nederland.”
Volgens Michiel Bijkerk, voorman van PHU, stelt Abraham de zaken verkeerd voor. “Die associatie is een keer bij vergissing genoemd door de Raad van State. Daarna is er nooit meer op terug gekomen. Het is altijd over integratie gegaan.” Hoewel ook hij voor aansluiting bij Nederland is, denkt hij dat de Nederlandse aanpak de BES zal laten mislukken.
Federatiemodel
De PHU, die niet in de Eilandsraad zit, is voor een federatiemodel. “Dan kunnen we meer beslissingen zelf nemen.” Bijkerk verwijst naar de Verenigde Staten, dat ook een federatie is.
Bijkerk, in het dagelijks leven advocaat, strijdt voor een gelijk welvaartsniveau. Allereerst door gelijktrekking van de ouderdomsuitkering AOV met de Nederlandse AOW. “Het Gemeenschappelijk Hof heeft dat afgewezen, omdat het de economie zou ontwrichten. Onzin.” De echte reden is volgens hem angst voor de komst van ‘een miljoen Venezolanen’. “Maar dan moeten we praten over een oplossing daarvoor. We zijn nu naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gegaan.”
‘Overbodig’
Gedeputeerde Nina den Heyer van Staatkundige Zaken vindt de discussie overbodig. “Het enige wat nu gebeurt is dat het Caribisch Openbaar Lichaam in de grondwet komt naast de gemeente, de provincie en de waterschappen.” Er is volgens haar nog genoeg ruimte voor aanpassingen op termijn. “We moeten ons eens focussen op de positieve zaken in plaats van alleen het negatieve te benadrukken. Als we autonoom willen zijn moeten we eerst leren autonoom te denken.”
Het zelfbeschikkingsrecht blijft altijd behouden, benadrukt Den Heyer. Ook een nieuw referendum, waar veel critici om roepen, blijft mogelijk.
Bron: NTR/CaribischNetwerk