Nederland wil een tijdelijke zetel bij de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN) delen met Italië. De twee landen hebben dat voorstel gedaan, omdat na vijf stemrondes geen van beide landen een duidelijke meerderheid van de stemmen kreeg.

In het hoofdkwartier in New York brachten alle 193 lidstaten hun stem uit. Er zijn twee vrije plekken voor West-Europa te verdelen. Zweden kreeg een plek met 134 stemmen in de eerste ronde.

Omdat Nederland en Italië geen tweederdemeerderheid hadden, werd er een tweede keer gestemd. Ook de tweede, derde, vierde en vijfde ronde leverden geen tweederdemeerderheid op.

In de laatste ronde kregen beide landen 95 stemmen. “Dat is een duidelijk signaal dat jullie onze landen op prijs stellen”, zei minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken na overleg met zijn Italiaanse ambtgenoot.

Koenders stelde voor dat de zetel gedeeld wordt. In plaats van één land dan twee jaar aan tafel zit, zouden Italië en Nederland tussentijds elkaar afwisselen.

Afwisseling

Italië zou in de periode 2017 – 2018 in de raad zitten, terwijl Nederland dan het termijn daarop (2018-2019) bij de raad zou aanschuiven. Koenders kreeg applaus voor het voorstel.

De voorzitter van de Algemene Vergadering heeft de vergadering daarop geschorst. Woensdag wordt er weer gestemd.

Eenheid

Volgens de Italiaanse minister Paolo Gentiloni van Buitenlandse Zaken is het een teken van “eenheid” als de zetel gedeeld kan worden.

Ethiopië, Kazachstan en Bolivia hebben tijdens de stemrondes genoeg stemmen gekregen voor een eigen tijdelijke plek in de raad.

Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad wordt gezien als het hoogste orgaan waar over internationale conflicten en crises wordt vergaderd. Met een tijdelijke zetel zou Nederland aan die vergaderingen deel kunnen nemen.

Sinds de Tweede Wereldoorlog is Nederland vijf keer lid geweest van de Veiligheidsraad, de laatste keer in 1999 en 2000. De winnaars van dit jaar nemen vanaf 1 januari 2017 hun plek in.

Campagne

Nederland heeft jarenlang gelobbyd voor een plek in de raad. Het kabinet voerde de afgelopen dagen een slotoffensief, Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) en minister Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) reisden naar New York.

Vorig jaar september sprak Koning Willem-Alexander de Algemene Vergadering van de VN toe. Het was de eerste keer dat een Nederlands staatshoofd dat deed. Met de toespraak onderstreepte Nederland zijn kandidatuur voor een tijdelijke zetel in de Veiligheidsraad.

Kansen

Italië had volgens de experts de meeste kans om een zetel te bemachtigen. De ligging maakt het land belangrijk in de vluchtelingencrisis. Daarnaast stuurt het land van de drie kandidaten de meeste militairen naar VN-vredesmissies. Italië heeft echter al wel vaker in de raad gezeten dan Nederland en Zweden.

Zweden heeft al twintig jaar niet in de Veiligheidsraad gezeten, maar voor Nederland is het niet veel minder lang geleden. Beide landen hebben een vergelijkbaar profiel: kleine staat, progressief en economisch sterk.

Nederland heeft als voordeel dat het met Den Haag de derde hoofdstad van de VN heeft. Daar zetelt sinds 2002 het Internationaal Strafhof.

Samenstelling

De Veiligheidsraad heeft vijf permanente leden: China, Frankrijk, Rusland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast heeft de raad tien niet-permanente leden. Van de niet-permanente leden moeten er drie uit Afrika, twee uit Azië en twee uit Latijns-Amerika komen.

Eén land moet Oost-Europees zijn, terwijl de restgroep van West-Europa, Canada en Oceanië ook nog eens twee leden levert, waarvan er zeker één West-Europees is. Van de Afrikaanse of Aziatische landen is er altijd één islamitisch.

Tijdelijke leden

Ieder jaar kiest de Algemene Vergadering vijf nieuwe leden, die twee jaar zitting in de Veiligheidsraad krijgen. Het voorzitterschap van de raad rouleert maandelijks, en wordt op alfabetische volgorde verdeeld.

Duitsland, Brazilië, India en Japan vinden dat het tijd is voor nieuwe vaste leden en zien zichzelf graag permanent in de Veiligheidsraad zitten.

Vetorecht

De vijf permanente leden van de Veiligheidsraad hebben vetorecht. Tijdens de Koude Oorlog is daar veelvuldig gebruik van gemaakt, wat de raad geregeld vleugellam maakte. Hoewel er stemmen opgaan om dat vetorecht te schrappen, is de kans daarop minimaal omdat diezelfde permanente leden daarover hun veto kunnen uitspreken.

Bron: Nu.nl