Door Wesley Oudijk

Stelt u zich voor dat u bij de Albert Heijn of Jumbo staat en dertien uur moet wachten om naar binnen te mogen. De schappen zijn als u binnenkomt half leeg en u loopt in de rij constant het risico om opgepakt of overvallen te worden. In Venezuela is dat aan de orde van de dag.

In de afgelopen maand heeft de Venezolaanse overheid meer dan 1.300 Colombianen het land uitgezet. Ongeveer 20.000 anderen hebben het land zelf verlaten uit angst voor deportatie. De Colombianen zouden massaal goederen smokkelen uit de lokale supermarkten.

Deze maatregelen hebben grote impact op de normale burgers. Zij mogen nog maar één tot twee keer per week boodschappen doen, op basis van het eindcijfer op hun identiteitskaart. De mensen met eindcijfer 1 mogen dat op maandag doen, de Venezolanen met eindcijfer 2 op dinsdag.

Geweld, urenlange wachtrijen en willekeurige arrestaties door de politie zorgen ervoor dat de inwoners lastig aan eten kunnen komen.

‘s Nachts in de rij

Zo stond Alfredo Valenzuela Machado (31), docent Engels en Frans op de universiteit in de Venezolaanse stad Barquisimeto, dertien uur in de rij om boodschappen te mogen doen. “Samen met zo’n tweehonderd anderen besloot ik woensdagavond al in de rij te gaan staan om op donderdag boodschappen te doen”, zegt Machado in gesprek met NU.nl.

“Het maakt mij niet uit of ik op straat moet slapen, ik moét gewoon eten hebben.” Sinds een maand is het echter verboden voor Venezolanen om voor zes uur ‘s ochtends in de rij te gaan staan voor de supermarkt.

“Midden in de nacht kwam er een gigantische bus aanrijden van de Nationale Politie. Aangezien de bus al helemaal vol zat met zogenaamde criminelen, oftewel mensen die in de rij stonden voor de supermarkt, werden wij niet opgepakt. Wel dreigden ze terug te komen, maar niemand besloot uit de rij te gaan.”

“Mocht je worden opgepakt moet je een paar uur de cel in en krijg je een boete. Maar het ergste is dat je uit de rij bent en dus je kans verliest om die week boodschappen te doen.”

Amnesty International stelt dat burgers bang zijn om in de rij te gaan staan. “Er is nog steeds sprake van politiegeweld. Vrijwel nooit wordt er onderzoek naar dit soort geweld gedaan, laat staan dat verdachten berecht worden. De angst van de mensen is begrijpelijk. De politie kan straffeloos zijn gang gaan tegen burgers, of dat nu demonstranten zijn of burgers die in de rij voor een supermarkt staan”, aldus de organisatie.

Wachtrijen voor supermarkten Venezuela

Gesubsidieerd voedsel

Vanwege de enorme financiële crisis in het land is veel voedsel gesubsidieerd. Producten als rijst, kip en bloem worden door de overheid aangeboden voor een schappelijke prijs, maar er heerst schaarste. Volgens de Venezolaanse overheid komt dit door de Colombianen. Zeker 40 procent van de goederen uit de supermarkt zouden als smokkelwaar worden meegenomen naar Colombia, om daar voor een veel hoger bedrag te verkopen.

De Venezolaanse president Nicolás Maduro besloot in augustus om de grens met het buurland dicht te gooien en Colombianen uit te zetten. De Colombiaanse minister van Buitenlandse zaken vraagt om zorgvuldigheid bij het uitzetten van de burgers, zodat er geen ouders en kinderen worden gescheiden. Amnesty is bezorgd om het uitzetten van Colombianen.

“Soms in uitzonderlijke omstandigheden kan een land burgers van een ander land uitzetten, bijvoorbeeld vanwege redenen van nationale veiligheid. Maar dan wel nadat je als getroffene dit bij een rechter hebt kunnen aanvechten. Daar is hier geen sprake van. Colombianen worden om politieke en economische redenen het land uit gezet.”

Video: Mensen rennen naar supermarkt nadat ze horen dat er kip op voorraad is in Venezuela

Mensen rennen naar supermarkt in Venezuela

Geweld

De supermarkten en de mensen in de rij zijn nu steeds vaker slachtoffer van geweld en overvallen. De Venezuelan Observatory of Social Conflict schrijft dat in de eerste helft van 2015 zeker 132 overvallen op supermarkten zijn gepleegd, waarvan er 56 succesvol waren.

Docent Machado ziet elke week steeds meer overvallen op mensen die uit de supermarkt komen. “Niemand in de rij heeft iets van waarde bij zich, dus overvallers wachten tot ze uit de supermarkt komen met het enige wat nu nog van waarde is: voedsel.”

Op donderdag heeft Machado geluk, na dertien uur wachten is het hem gelukt om veel boodschappen te halen. Hij was omgerekend zo’n 3,72 euro kwijt voor drie tassen met boodschappen. Vanwege zijn maandsalaris van 12,79 euro die hij van de universiteit krijgt, heeft Machado geen geld voor andere dingen dan eten. “Maar ik ben al blij als ik eten kán kopen.”

Want de schaarste in het land is volgens Machado het grootste probleem. “Sinds Chavez (oud-president Venezuela, red.) overleden is, is de schaarste enorm. In 2012 kon ik makkelijk mijn boodschappen doen, maar nu is dat onmogelijk. Ik heb maanden zonder deodorant, scheermesjes, vlees of toiletpapier gedaan.

Simpelweg omdat het niet te koop is in de winkel. Soms verdwijnen producten voor een maand uit de schappen om later terug te keren met een enorme prijsstijging. Zo zag ik de laatste keer dat ik boodschappen deed dat droge crackers terug waren in de schappen. Dit product heeft een prijsstijging gekregen van 258 procent.”

Niet rooskleurig

“Het is nog triester voor families met baby’s of familie die ziek zijn. Medicijnen, babyvoedsel en luiers zijn gewoonweg niet te koop.” Machado is al tijden bezig om te emigreren naar Canada, maar heeft hier geen geld voor. Licht aan het eind van de tunnel ziet hij voorlopig ook niet. “Er is een intelligente overheid nodig die intelligente keuzes maakt. Met een incompetente president zoals we die nu hebben gaat er niets veranderen. Het enige dat wij kunnen doen is hopen op een nieuwe president.”

Ook Amnesty International ziet het ook nog niet rooskleurig in, ondanks een dialoog tussen Venezuelea en Colombia om de situatie rondom de grens te “normaliseren”.

“Geweld tegen burgers, waaronder tegen demonstranten, het willekeurig gevangenzetten worden zonder toegang tot een advocaat, de mishandeling en marteling in gevangenissen en het gebruiken van de rechtelijke macht om critici de mond te snoeren. We zijn niet heel positief.”

Bron: NU.nl/Wesley Oudijk