Bankiers zijn allemaal zakkenvullers! Of ligt het genuanceerder en is een salaris van 500.000 tot een miljoen euro een acceptabele beloning voor de zeer complexe en verantwoordelijke functies die ze uitoefenen?

Louk de Wilde (69) kent de directiekamers van het bankbedrijf van binnenuit. Hij begon zijn loopbaan in het begin van de jaren tachtig als jonge manager met een bonus van 3000 gulden en eindigde als bestuursvoorzitter van Fortis Zwitserland.

Hij verdiende een goed salaris van enkele tonnen, maar is er niet rijk van geworden. Hij stopte in 2004 toen moederbank Fortis in de problemen kwam en uiteindelijk overgenomen moest worden door de Nederlandse en Belgische overheid.

Vorig jaar kwam De Wilde in het nieuws met zijn boek Bankiers leren het nooit. Daarin legt hij uit waarom banken nooit echt lering trekken uit een crisis. “Je ziet het nu ook weer aan het beleid van de Centrale Banken, door steeds maar meer nieuw geld in de economie te pompen. Het is het aflossen van schulden door nieuwe schulden te maken. Dat leidt op den duur weer tot een nieuwe crisis.”

Commotie

De Wilde woont deels in Zwitserland, deels in Nederland en heeft alle commotie over de salarisverhoging van een ton voor de bestuursleden van de ABN Amro, op de voet gevolgd.

“Laat ik voorop stellen dat de beloningsstructuur van de banken voor de crisis volledig uit de hand gelopen was. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat een manager in een paar jaar tijd financieel onafhankelijk kan worden. Het zijn geen zelfstandig ondernemers, die voor eigen risico een product of een dienst op de markt hebben gezet. Die mogen van mij miljoenen verdienen. Maar voor een directeur of manager in loondienst horen andere normen te gelden.”

De Wilde zag de financiële uitspattingen in de jaren negentig in het bedrijfsleven van de Verenigde Staten ontstaan. “Er ontstond het begrip aandeelhouderswaarde. Als het management er nou maar voor zorgde dat de aandelen omhoog gingen, mochten ze alles verdienen wat ze wilden. Dat is via Engeland ook bij ons terecht gekomen, eerst bij het bedrijfsleven en later ook bij de banken.”

Speelbal

Het salaris van de leden van het bestuur van ABN Amro vindt De Wilde zeker niet buiten proportie. “Je kan er over twisten of het wat meer of minder moet zijn, maar het is lang niet zoveel als wat de top in het bedrijfsleven verdient. De banksalarissen zijn speelbal van de politiek geworden. Dat vind ik treurig.”

De Wilde weet uit ervaring dat het niet eenvoudig is een bank te leiden. “Het zijn heel complexe organisaties, met aan de ene kant medewerkers die in de sales graag scherp aan de wind zeilen en aan de andere kant de risicomanagers die op de rem moeten trappen. Je hebt steeds de afweging: wat kan wel en wat kan verkeerd uitpakken.”

“Je moet je administratie op orde hebben, de balans beheren, voldoen aan de regels van de toezichthouder, je hebt met de politiek te maken. Je moet zorgen dat je klanten krijgt en ze weet te houden. Dat allemaal zorgt ervoor dat je hoog gekwalificeerde mensen nodig hebt. Die kosten geld, maar dan praten we niet over een miljoen of zo. Dat is sterk overdreven. En strooi zeker niet met opties of bonussen.”

Erkenning

Bankiers, zo weet De Wilde, is niets menselijks vreemd. Hun salaris is niet alleen om boodschappen mee te doen of een auto van te kopen, het is ook een stukje erkenning van hun capaciteiten. Hoog salaris betekent hoog aanzien.

De Wilde: “Ook in mijn tijd waren er al van die bureautjes met lijstjes, waarop je kon zien wat andere bedrijven en banken aan hun topmedewerkers betaalden. Dan stap je misschien naar je commissarissen met de vraag: zou je niet eens wat aan mijn salaris doen. Kijk eens wat ze bij de concurrent vangen. En als je het dan goed doet en 60 miljoen winst maakt, gaat die toezichthouder daar geen grote problemen van maken.”

Gemakkelijk

Toch blijkt dat veel toezichthouders in zowel de publieke als private sector, toch wel heel gemakkelijk héél royale salarisverhogingen verstrekten. De Wilde: “Dat klopt, ook daar zijn veel fouten gemaakt. Maar kijk eens naar veel van die toezichthouders. Sommigen zijn zeer vermogend, bezitten zelf tientallen miljoenen. Dan kijk je heel anders aan tegen een salarisverhoging van een halve of een hele ton, dan die medewerker wiens baan op de tocht staat.”

De vraag is of het besturen van de bank ‘leuk werk’ is. De Wilde: “In mijn tijd wel, ik heb het als general manager en CEO met heel veel plezier gedaan. Maar toen was bankdirecteur nog een eerbiedwaardig beroep, net als dat van de notaris en de burgemeester. Dat is duidelijk veranderd. Dus of het nog steeds zo’n aantrekkelijke functie is? Daar ben ik niet zeker van.”

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend