Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vandaag in de rechtbank in Amsterdam werkstraffen en gevangenisstraffen tot negen maanden geëist tegen vier personen voor hun betrokkenheid bij belastingfraude, valsheid in geschrift en witwassen rond de bouw van het nieuwe KPMG pand in Amstelveen.
Het OM tilt zwaar aan het misbruik van vertrouwen door de verdachten, mede door hun hoge functies en ook de rol van accountants in de samenleving: “Een accountant ziet toe op een juiste verslaglegging van de werkelijkheid die zich vertaalt in de financiële verslaglegging. Daar moet op vertrouwd kunnen worden. Dat vertrouwen hebben zij met betrekking tot de eigen ontwikkeling van hun huisvesting beschaamd.”
Uit onderzoek door de FIOD is volgens het OM gebleken dat KPMG-gebouw Amstelveen II B.V. (KPMG II) opzettelijk onjuist aangiften vennootschapsbelasting heeft gedaan. Het betrof de aangiften over de jaren 2009/2010 en 2010/2011. KPMG II was een projectvennootschap met als functie het begeleiden van de ontwikkeling en de bouw van de nieuwe huisvestiging van KPMG. De aandelen in de onderneming waren voor 70 procent van KPMG en voor 30 procent van een projectontwikkelaar. In de belastingaangiften van KPMG II zijn volgens het OM ten onrechte
- kosten voor verdere aankleding van het pand (de zogeheten casco plus huurdersvoorzieningen); en
- kosten van voornoemde projectontwikkelaar (voor extra werkzaamheden, overgenomen risico’s en gegeven garanties)
in mindering gebracht op de winst. Het gaat om bijna 40 miljoen euro voor de huurdersvoorzieningen en ruim 12 miljoen euro voor diensten van de projectontwikkelaar. Door deze kosten – die in werkelijkheid volgens het OM geen kosten zijn maar dividend – in mindering te brengen op de winst is een te laag belastbaar bedrag opgegeven. Hierdoor is te weinig belasting is betaald. De projectvennootschap KPMG II betaalde voor dit feit een transactie van 8 miljoen euro. Deze week stonden de personen en rechtspersonen die betrokken waren bij de verweten fraude op zitting.
Leidinggevenden
“KPMG II heeft een loopje genomen met de werkelijkheid en de door haar gemaakte nieuwe werkelijkheid als zodanig verwerkt in haar eigen boeken op grond waarvan vervolgens de belastingaangiften zijn gedaan” zeiden de officieren op zitting. Meerdere leidinggevenden van KPMG II waren betrokken bij de gepleegde belastingfraude. Zij waren volgens het OM verantwoordelijk voor de belastingaangiften die onjuist werden gedaan. Daarnaast hadden meerdere personen betrokkenheid bij het opstellen van een valse realisatieovereenkomst op grond waarvan de projectontwikkelaar de door hem opgestelde (valse) facturen betaald kreeg.
Die overeenkomst en de daarop gebaseerde facturen zijn vals omdat zij, naar het standpunt van het OM, niet zien op werkzaamheden/risico’s, zoals vermeld in de facturen. Ze dienen ter compensatie van het door de minderheidsaandeelhouder – de projectontwikkelaar – misgelopen winstaandeel in KPMG II. Dit werd weer veroorzaakt doordat de huurdersvoorzieningen volgens het OM ten onrechte ten laste van de winst van KPMG II zijn gekomen. De projectontwikkelaar zou vervolgens een deel van de factuuropbrengsten hebben laten overmaken naar een vennootschap van een zakenpartner. Door gelden te ontvangen die afkomstig zijn van een valse overeenkomst en die gelden vervolgens door te betalen, heeft deze zakenpartner en zijn vennootschap zich naar mening van het OM, schuldig gemaakt aan witwassen.
Nadeel voor schatkist
Het gevolg van de onjuiste aangiften is een belastingnadeel van ruim 13 miljoen. Dit moet echter voor een deel worden gerelativeerd voor wat betreft de fiscale verwerking van de ‘casco plus’ huurdersvoorzieningen. Het betreft namelijk een nadeel dat door ommekomst van de huurperiode teniet wordt gedaan.
Het is een verschuivingscorrectie – maar wel een verschuiving over een periode van vijftien jaar. Door de kosten van het inbouwpakket in een keer te nemen ontstaat er een rentevoordeel in de tijd. En dat kan fors oplopen. De FIOD heeft dit berekend op een bedrag van bijna 2 miljoen euro. “In feite leende de fiscus als gevolg van deze onjuiste aangifte 10 miljoen euro uit aan KPMG, die, zonder rente, in 15 jaar zou worden terugbetaald. Maar de fiscus is niet bedoeld als bank van lening voor KPMG” zeiden de officieren van justitie op zitting. Daar komt het belastingnadeel bij dat is bespaard door de projectontwikkelaar onterecht 12 miljoen euro te betalen. Het nadeel komt daarmee op 5 miljoen euro.
“Het geleden nadeel is voor het OM in deze zaak echter niet de belangrijkste grondslag voor de verwijtbaarheid,” zeiden de officieren op zitting: “Van meer belang vindt het OM de positie en de rol die KPMG en daarmee ook de medewerkers van KPMG hebben en innemen in de financiële wereld om ons heen. Een financiële wereld die het moet hebben van de accountant als adviseur en als controleur. Een accountantskantoor is één van de hoekstenen van financiële integriteit.”
Strafeisen
Het opstellen en gebruik maken van valse facturen neemt het OM met name de accountants zeer kwalijk: “Dat is nu juist iets dat je van accountants niet zou mogen verwachten en daar zit dan ook met name de verwijtbaarheid ten opzichte van twee van de gedagvaarden ” Een van de verdachten had een aandeel in de totstandkoming van de twee opzettelijk gedane aangiften, aldus de officieren: “Hij was als financiële man bevoegd en gehouden in te grijpen, maar heeft dat niet gedaan.” Als het aan het OM ligt verricht hij een werkstraf van 180 uur. De voormalig bestuurder van KPMG wordt het grootste verwijt gemaakt.
“Zijn positie en invloed binnen KPMG, en indirect binnen KPMG II, maakten hem de persoon die aan het roer stond van dit vastgoedproject. Hij lanceert het initiatief tot de gedachte van de incentive en zorgt dat die zienswijze concreet wordt gemaakt. Ook als dat moet leiden tot een realisatieovereenkomst om de minderheidsaandeelhouder tegemoet te komen.” Tegen hem eist het OM een gevangenisstraf van negen maanden.
Tegen de leidinggevende van de projectontwikkelaar eist het OM zes maanden gevangenisstraf: “Hij is onderdeel van dit strafproces geworden vanwege de houding van KPMG II, waarvan hij zelf minderheidsaandeelhouder was. Zijn stem binnen KPMG II was niet sterk genoeg om KPMG II anders te doen inzien,” aldus de officieren: “Om te behouden wat hem toekwam is hij vervolgens volop meegegaan in de frauduleuze handelingen en door middel van zijn vennootschap overgegaan tot het plegen van valsheden waaraan hij feitelijk leiding heeft gegeven. Zijn houding en verrichtingen zijn gedreven vanuit financieel gewin.”
Tegen de projectontwikkelaar, de rechtspersoon, eist het OM een geldboete van 100.000 euro. Tegen zijn zakenpartner eist het OM een werkstraf van 120 uur. Voor wat betreft de vennootschap van deze zakenpartner heeft het OM gevraagd een geldboete van 50.000 euro op te leggen. Op zitting werd een ontnemingsvordering aangekondigd. De zitting gaat morgen verder in de Rechtbank in Amsterdam.