Een Amigoe interview met minister Stanley M. Palm van Economische Ontwikkeling, die in 2013 zitting nam in het kabinet-Asjes voor coalitiepartner Pais. Een gesprek over mentaliteit, haalbaarheid, perceptie, maar ook over de weg naar een gezonde samenleving en de daarmee gepaard gaande broodnodige economische ontwikkeling. Door Elodie Voorbraak
Het Amicorp-pand waar het ministerie van Economische Ontwikkeling zetelt, oogt ambitieus. Een supermodern gebouw met veel glas en een chique uitstraling. De Boeddha’s in de restauranttuin beneden benadrukken dat er een nieuwe tijd is aangebroken waarin zakendoen, wereldse bewegingen en een toenemend bewustzijn van dat er meer in het leven is dan geld alleen, hun opwachting hebben gemaakt. Connected met deze tijd, zo zou het ook gezegd kunnen worden. Een passende omgeving voor het ministerie, dat de pijlers moet zetten voor de economie van Curaçao. De minister die daartoe de uitdaging in juni 2013 aannam is Stanley Palm, die naar eigen zeggen de functie niet ambieerde maar hem aannam om zijn land te dienen.
Palm zetelt op de vierde verdieping van het gebouw. Zijn werkkamer overziet het grootste deel van de haven en het binnenwater van de Annabaai erachter. De pijpen van de raffinaderij roken in de verte, een cruiseschip ligt binnen en op de werf van Curaçao Marine Services is ook bedrijvigheid.
Economische bedrijvigheid en de minister van Economische Ontwikkeling zit er middenin. Veertien maanden zit hij nu op zijn post die geen gemakkelijke is gebleken. Het gaat niet goed met de economie, de broekriem is behoorlijk aangehaald de laatste jaren, pensioenen zijn afgekalfd, er is amper of geen economische groei en de bestedingen zijn teruggelopen. Kortom: hoe gaat het met Curaçao?
Perceptie
Minister Palm beantwoordt deze eerste vraag met een tegenvraag:
“In welke zin? In de gevoelsmatige zin of in de reële zin? Gevoelsmatig gaat het slecht. En dat is een moeilijk gegeven om te bestrijden. Mensen voelen zich niet veilig door de criminaliteit waar we mee te maken hebben.
Over sport en cultuur lees je ook alleen maar dat er nergens geld voor is. Dat er bezuinigd moet worden.
Economisch gaat het ook slecht. Mensen hebben minder te besteden en er wordt steen en been geklaagd dat de overheid er wat aan moet doen. We hebben problemen met onze gezondheidzorg, met ons onderwijs. En wat we elkaar vertellen over Curaçao is negatief. In onze perceptie gaat het slecht met ons. Heel slecht zelfs.”
Relativeren
Palm koppelt vervolgens deze perceptie aan wat hij zoal tegenkomt wanneer hij in het buitenland vertoeft.
“Hoe slecht je ook denkt dat het gaat, het is belangrijk om om je heen te kijken. En dan bedoel ik echt kijken. Wat je dan gaat zien, zonder afbreuk te doen aan de gevoelstemperatuur thuis, is dat vele landen worstelen met dezelfde problemen en dat wat er bij ons gebeurt in verhouding tot andere landen vaak zelfs ‘peanuts’ is.
We hebben te maken met een ‘tand des tijds’, maar het is heel goed om ons te realiseren dat die niet alleen van ons is. Veel landen hebben met toenemende criminaliteit te maken, het is een wereldwijd verschijnsel. Dat geldt ook voor de economische malaise en voor het onderwijs en voor het snijden in uitgaven voor sport en cultuur. We zijn echt niet de enige. Het is goed om je dat zo af en toe eens te realiseren.
En ik moet je zeggen dat wanneer ik weer zo’n negatieve houding tegenkom op Curaçao, ik de neiging heb om aan deze mensen te vragen: ‘Waar zou je dan willen wonen?’ De waarheid is dat de meesten nergens anders heen willen. En dat is logisch, we hebben alles. Waar zou je heen moeten?
Dat we wat moeten doen aan hoe onze samenleving nu functioneert, is heel duidelijk. Dat onderschrijf ik ook, maar met klagen en naar de overheid wijzen, los je het niet op. Het moet uit onszelf komen. En om de handen uit de mouwen te kunnen steken, moeten we ons eerst maar eens goed realiseren dat dit overal aan de orde is en dat er geen shortcuts zijn. Willen we verbetering dan zal er gewerkt moeten worden.”
Kansen
Volgens Palm liggen de kansen in het benutten van wat Curaçao te bieden heeft. En vanuit de eigen ‘recourses’ en de mogelijkheden onszelf in de regio positioneren.
“De raffinaderij heeft bijna 100 jaar onze economie gestuwd. Dat is goed geweest en nu is dat veranderd.
Dan was er de offshore, maar ook daarin zijn wij niet uniek. We moeten ons gaan beseffen waar we dat wel zijn en gaan zien dat we zoveel meer dan andere landen in de regio te bieden hebben. Alleen onze geografische positie is al een plus.
Wat we hebben is de haven en de Dokmaatschappij met alle potentie om een bloeiende scheepvaartindustrie te ontwikkelen. De overslagplaats van Bullenbaai hebben we waar schepen kunnen liggen die het meer van Maracaibo vanwege de ondiepte niet in kunnen. Dan is er de Freezone met alle mogelijkheden, en wat te denken van onze natuurlijke schoonheid? Benutten we deze kansen allemaal volledig? Nee.
Hoe komt het dat cruisetoeristen hier gemiddeld 72 dollar uitgeven terwijl dat op St. Maarten al gauw 180 dollar is? Op Aruba ligt de gemiddelde besteding rond de 105 dollar per gast. Dat komt door een gebrek aan kwaliteitsproducten.
Winkeliers klagen over hun tegenvallende omzetten maar ze zullen hier zelf wat aan moeten doen. Niet de overheid. We kunnen alleen maar faciliteren dat er schepen komen. Zoals de cruiselijn Pullmantur binnenhalen. En een vliegmaatschappij zoals JetBlue.”
Het geheime wapen
Potentiële groei voor Curaçao zit volgens de minister ook in het stay-over toerisme. Met een extra aspect waar het land net iets meer heeft dan andere landen.
“We hebben niet drie maar vier S’en. We hebben Sun, Sea, Sand en de Smile. We zijn een vriendelijk volk en daarmee de ultieme Caribische ervaring voor toeristen. Dat komt ook uit de studies maar dan moeten we dat extra wapen wel inzetten.”
Opener moeten we worden, volgens Palm, en ook meer ontvankelijk voor mensen die zich hier willen vestigen.
“We hebben van alles, zijn multicultureel maar we blijven achter in bevolkingsgroei. Een groei die nodig is om de economie te stuwen. Aruba is de afgelopen jaren gegroeid in aantal inwoners, Bonaire, St Maarten. Iedereen in onze regio. Maar wij niet. Hoe komt dat? Om een gezond economisch klimaat te creëren moet onze bevolking groeien tot 250.000 personen.
Veel mensen willen nog steeds hier komen. We moeten onze armen wijd open houden voor nieuwkomers die iets ‘goeds’ komen doen. En het makkelijker maken voor hen om te blijven. In plaats daarvan wordt het nieuwkomers moeilijk gemaakt. Ook door de manier waarop ons ambtenarenapparaat werkt. Onze arbeidswetten maken het er ook niet gemakkelijker op. We hebben 10.000 werklozen en kunnen daartegenover stellen dat we 6500 aanvragen voor werkvergunningen voor buitenlanders per jaar moeten verwerken. Daar klopt toch iets niet?
Het is echt tijd dat mensen zich gaan realiseren dat de overheid het niet gaat oplossen. Het is tijd om van het zitvlak af te komen en aan de slag te gaan. En laat die aanvragen voor werkvergunningen een toevoeging zijn in plaats van een vervanging van onze eigen mensen die niet willen werken.”
Mentaliteit
De belangrijkste sleutel voor economische groei ligt volgens Palm bij het onderwijs.
“Je kunt de economie niet in een keer omgooien. Dat is een proces. En een van de dingen die aangepakt moeten worden is onze mentaliteit.
We hebben te maken met een verloren generatie van mensen. Te veel gebroken gezinnen, te veel alleenstaande moeders. Met vaders aan de zijlijn. Ze redden het niet met de opvoeding van hun kinderen.
Dat is al jaren zo en al jaren heeft dat kunnen doorlopen. De maatschappij en de samenleving zijn veranderd. Mensen willen van alles en wanneer dat niet op een gewone manier komt, wordt dat opgehaald. Daar zit iets mis. In die manier van denken en handelen. Het onderwijs en de opvang na school spelen daarin een hele belangrijke rol.”
Palm blikt even terug naar zijn eigen jeugd.
“Ik ben opgegroeid in de Renkumstraat. Mijn moeder was ook eerst alleen met twee kinderen. Ik kwam ook alleen thuis maar er was wel opvang. En ik zocht mijn heil in sport. Ging honkballen en ‘s avonds werd het huiswerk gecontroleerd door mijn moeder. En wanneer daar iets niet mee in orde was, was het huis te klein. Mijn moeder hamerde erop dat leren en dingen afmaken heel erg belangrijk was. En het was echt geen optie om te gaan sporten wanneer het huiswerk niet gedaan was.
Maar de realiteit is ook dat velen uit mijn buurt het niet hebben gered. Dat wil zeggen, ze hebben niet een leven kunnen opbouwen waarin ze voor zichzelf of voor hun gezinnen konden zorgen.
Sommigen zijn al dood, anderen zijn verslaafd of in de criminaliteit beland. Ik weet heel goed wat mijn moeder voor ons heeft gedaan. Maar ook de sport. Je moet je ergens aan vasthouden. Als er niets is, dan wordt dat iets negatiefs.”
5 jaar
Minister Palm denkt dat het minimaal vijf jaar gaat duren voordat de economie van Curaçao uit het slop kan zijn. Maar dan moeten wel alle zeilen bijgezet zijn.
“Zoals ik al zei: het gaat niet in een keer. Je moet op vele gebieden tegelijk bezig zijn. Dit is een proces. En we zijn ermee bezig. Er zijn duidelijkere spelregels, er is corporate governance en er wordt heel hard gewerkt. We moeten ‘omdenken’. Een andere mentaliteit aannemen en werken voor wat we willen bereiken. Echt werken.
Dat gaat tijd kosten en de beweging is er maar nog lang niet genoeg. Geen ziekteverzuim meer dat niet nodig is, geen mensen meer die het werk ‘erbij’ doen en verder met andere dingen bezig zijn.
Klaag wat je wil, maar kijk ook naar wat jezelf niet goed doet. Neem de verantwoordelijkheid om zelf ook mee te bouwen aan dit land. En dat is moeilijk. Het onderwijs is een spilfunctie in dezen. Met name voor de toekomst. Daar zal heel veel aandacht naar uit moeten gaan.”
Zesbaanssnelweg
Palm komt oorspronkelijk uit de IT-sector. Hij werkte bij verschillende telecommunicatiebedrijven in het buitenland maar ook op Curaçao waaronder bij Setel (later UTS) en Telepoint. Palm adviseerde andere bedrijven op het gebied van telecommunicatie.
Het datacenterproject Ctex gaat hem dan ook aan het hart.
“De mogelijkheden die wij hebben worden zoals ik al zei nog niet optimaal benut. We hebben in de regio de op een na beste infrastructuur maar de mogelijkheden of het gebruik ervan zijn nog lang niet echt tot ons doorgedrongen. Wij rijden op een zesbaanssnelweg met een fiets.
Ctex is daarin belangrijk. We hebben het datacentrum op Vredenberg maar dat heeft geen Tier IV-certificering. Ctex wel.”
De mogelijkheden en kansen van het commercieel inzetten van de digitale snelbaan zullen rap doorontwikkeld en ‘aangepakt’ moeten worden.
“Daar liggen ook prachtige kansen voor onze economie.”
Bron: Amigoe