Henk Willem Smits

Waarom kun je wel vrij makkelijk kritiek hebben op het fiscale beleid in belastingparadijs Nederland, maar wordt op belastingparadijs Malta een blogger met een autobom opgeblazen? Het komt omdat dergelijke kleine landen ‘captured states’ zijn, waar de financiële sector, in sommige gevallen hand in hand met de maffia, de baas is.

De Maltese blogger Daphne Caruana Galizia, bijgenaamd de eenpersoons Wikileaks, berichtte over corrupte politici, het offshorewezen, de Panama Papers en banden tussen de maffia en gokindustrie. Zowel de offshore sector als de gokindustrie (en naar verluidt de maffia eveneens) is nogal groot op Malta, dus dat zorgde voor veel vijanden. En niet ongevaarlijk ook, een kneedbom van Semtex maakte maandag een einde aan haar leven.

Dit is wel een heel extreem geval, maar dissident zijn in kleine belastingparadijzen als Malta zorgt vaker voor gevaren als sociale uitsluiting. Neem Nederland, waar na aanhoudende publicaties over de enorme hoeveelheid brievenbus-bv’s en fiscaal vluchtgeld in de Tweede Kamer een motie werd aangenomen die stelt dat Nederland geen belastingparadijs genoemd mag worden. En Cyprus mogen we ook niet zo noemen, dat is ‘een negatieve connotatie van uw kant’, zo berichtte de ambassade ons.

Maar veel erger is het op bijvoorbeeld Jersey, waar een oppositiepoliticus met kritiek op de offshoresector door collega-politici consequent als ‘verrader’ wordt aangesproken. Dat lazen we in het boek Tresure Islands van Nicholas Shaxson, en die komt toevallig uitgebreid aan het woord in de nieuwe Quote. Niet over Malta, maar over Luxemburg, ook zo’n dwergland met een financieel waterhoofd.

‘Luxemburg zegt wel braaf mee te doen aan EU- en OESO-maatregelen en automatische informatie-uitwisseling, maar zoekt continu naar gaten in de regels’, vertelt hij in dit verhaal (€). ‘Ook voor zaken als zwart geld en wit te wassen geld. Het is een jurisdictie die dirty money tolereert en ervan profiteert. De hele cultuur en het ethos is gericht op dit soort dienstverlening. Dat gaat echt niet op revolutionaire wijze veranderen.’

Wanneer je met inwoners spreekt over belastingontwijking of -ontduiking en maatregelen daartegen, gaat het al snel over grote landen die het kleine Luxemburg zitten te treiteren, vertelt Shaxson. ‘Het dappere kleine landje dat het opneemt tegen de grote pestkoppen. Dat is heel typisch voor kleine belastingparadijzen. Afgezet tegen het aantal inwoners is de financiële sector zo groot dat deze zo’n heel land in de tang heeft. Een captured state heet zoiets.’

De financiële sector in Luxemburg is zo groot dat het land een aandeel van 12% heeft op de wereldmarkt van offshorediensten. ‘Hierdoor heeft de financiële sector een hoge mate van “capture” op het politieke systeem, de media en de cultuur in het hele groothertogdom’, aldus de opstellers van de Financial Secrecy Index. ‘Kritiek op de sector en discussie over zijn relatie met de samenleving zijn zeldzaam.’

Bron: Quote