’Het zal juridisch wel kloppen, maar politiek gezien niet’ | Martin Visser
Voor grote jongens Google en Starbucks is ons belastingklimaat tropisch. De brave burger en hardwerkende ondernemer ervaart een guurder fiscaal regime. „Het is een leuk spel voor de belastingadviseurs op de Zuidas, die soms wel 2000 euro per uur verdienen.” Levert Nederland belastingparadijs ons iets op?
Waarom krijgt wasmiddelengigant Procter & Gamble een belastingvoordeel van 150 miljoen euro terwijl de ’gewone Nederlander’ geen korting krijgt bij zijn blauwe envelop? Waarom stroomt er 4000 miljard euro Nederland in en vervolgens weer uit vanwege het zachte fiscale klimaat, terwijl de kleine ondernemer bij een kleine fout in zijn btw-aangifte meteen een boete krijgt van de fiscus?
Doorsluisland
Is Nederland een belastingparadijs voor de grote jongens? Het Centraal Planbureau sprak eerder van ’een doorsluisland’. We zijn geen eindbestemming zoals Bermuda of de Kaaimaneilanden. „Ik zie Nederland als een heel luxe voorportaal voor belastingparadijzen”, zegt PvdA-europarlementariër Paul Tang.
Toch worden in het buitenland ’Nederland’ en ’belastingparadijs’ vaak in een adem genoemd. Ook deze week weer in de internationale media, na het uitlekken van de Paradise Papers waarin talloze voorbeelden van belastingontwijking opdoken. Nederland prijkte al eens op een Amerikaanse lijst van belastingparadijzen en toenmalig minister van Financiën Wouter Bos moest alle diplomatieke zeilen bijzetten om ons van die lijst te krijgen.
We staan er gekleurd op in het buitenland. Europarlementariër Tang ervaart het in Brussel. „Nederland is een van de piraten in Europa, zo wordt er naar ons gekeken. Wij enteren andere landen en pikken hun belastinginkomsten in.”
Helpen
Oorspronkelijk wilde de overheid Nederlandse bedrijven helpen met zakendoen in het buitenland. Door tientallen belastingverdragen met andere landen af te sluiten kon worden voorkomen dat bedrijven dubbel belasting moesten betalen. „Uiteindelijk zijn bedrijven deze belastingverdragen gaan gebruiken om helemaal geen belasting meer te betalen”, stelt Henk Willem Smits, auteur van het boek Het Belastingparadijs. Waarom niemand hier belasting betaalt, behalve u. Giganten als Google, Starbucks, Ikea en U2 profiteren hiervan.
„Daardoor is Nederland een belastingparadijs voor buitenlandse bedrijven die hun winst belastingvrij door Nederland sluizen”, vervolgt Smits. „Op oorden als de Kaaimaneilanden na is Nederland marktleider wat betreft het aantal brievenbus-bv’s.” Van deze bedrijven die alleen op papier hier zijn gevestigd, zijn er inmiddels zo’n 12.000.
Brievenbussen
Na het uitlekken van de Paradise Papers zei staatssecretaris Snel (Financiën) meteen dat hij deze brievenbussen gaat aanpakken. Hij krijgt het druk. Want na ophef over de geheime belastingafspraken met Procter & Gamble gaat hij ook de 4000 deals met andere bedrijven onderzoeken.
„Politiek theater”, oordeelt belastingadviseur Leo Neve. Hij was jarenlang directeur van Nova Trust en sprak voor veel grote bedrijven belastingregelingen af met het team van de Belastingdienst in Rotterdam. „De staatssecretaris weet al lang wat voor afspraken er zijn. Dit onderzoek lijkt mij een afleidingsmanoeuvre. Winst die buiten Nederland is gemaakt, wordt hier niet belast, dat is volgens de regels. De politici doen alleen maar alsof ze verontwaardigd zijn omdat de Nederlandse belastingpraktijk onder vuur ligt in Europa.” Brussel wil dat Nederland per 2020 de regels aanpast.
Legaal
Belastingontwijking en gunstige regelingen met de fiscus worden door belanghebbenden vaak verdedigd met het argument: het is legaal, dus het mag. „Ik ken dat argument nou zo langzamerhand wel”, verzucht PvdA’er Tang. „Ik zat eens tegenover toenmalig minister Jan Kees de Jager en hij had een lijstje voor zich met bedrijven en hoeveel belasting die betalen in Nederland. Hij zei tegen mij: ’Ik heb advies gekregen dat lijstje niet te laten zien.’ Nou, dan weet ik wel waarom. Het zal juridisch allemaal wel kloppen, maar politiek gezien niet.”
Belastingadviseur Neve heeft inmiddels zijn bedenkingen bij belastingontwijking: „Het levert ons helemaal niks op. Het is een leuk spel voor de belastingadviseurs op de Zuidas, die soms wel 2000 euro per uur verdienen. Maar dat spel gaat wel ten koste van overheden die daardoor belasting mis lopen. We zijn een beetje van het padje af geraakt.”
Tijdgeest
„Vroeger had niemand morele bedenkingen bij allerlei fiscale constructies. Maar de tijdgeest is veranderd. Dat komt ook doordat grote multinationals steeds machtiger worden. Amazon kan op prijs concurreren met lokale boekhandels omdat het bijna geen belasting betaalt. Een bedrijf als Google heeft wereldwijd een kolossaal marktaandeel en is enorm machtig. Waarom moet Google zo veel winst maken?”
De discussie over ons belastingregime speelt al jaren. Maar steeds hield de politiek eraan vast omdat Nederland zo aantrekkelijk bleef voor bedrijven. De crisis was een keerpunt, aldus Tang. „Sindsdien vinden velen dat we vooral eerlijke belastingen moeten krijgen. Mensen vinden het oneerlijk dat zij voor 1 mei de aangifte moeten invullen en per kerende post een acceptgiro krijgen, terwijl de grote jongens en meisjes overal mee wegkomen.”
Bron: Telegraaf