Jorn Jonker en Niels Rigter
Den Haag – Na jaren bakkeleien is het kabinet eindelijk klaar met de omstreden wet die de bevoegdheden van de inlichtingendiensten vergroot. Volgens die wet mogen de AIVD en de MIVD straks ook alle datakabels op grote schaal aftappen.
Als handreiking verstevigt het kabinet het onafhankelijke toezicht op de diensten.
Dat melden bronnen rond het kabinet. Naar verwachting wordt het aangepaste voorstel vandaag in de ministerraad besproken.
In het oorspronkelijke voorstel stond al dat de diensten elke aanvraag voor het aftappen van kabels voor telefoon en internet vooraf moeten laten goedkeuren door de minister en door een onafhankelijke club van juristen. Die toetsingscommissie wordt in het aangepaste voorstel een groter apparaat met meer slagkracht. Zo zal de zogeheten Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) niet alleen bestaan uit mensen met een juridische achtergrond, maar ook uit technische en cyberspecialisten.
Datastromen
De Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) zitten te springen om invoering van de nieuwe wet. Door technologische ontwikkelingen lopen tegenwoordig bijna alle datastromen, zoals telefonie, internet, e-mail en sociale media via de kabel. Ook mobiel telefoonverkeer gaat via zendmasten de grond in. Militaire aanvallen zijn steeds vaker digitaal, bijvoorbeeld door het uitschakelen van betalingsnetwerken of wapensystemen. „We zijn doof en blind aan het worden tegenover een tegenstander die zich wel alles permitteert”, klinkt het vanuit de MIVD. „Als de nieuwe wet er niet snel komt, kunnen we straks amper nog militaire operaties uitvoeren.”
Volgens de huidige wet uit 2002 mogen diensten alleen satellietverkeer aftappen en de kabel alleen per individu. Met de ruimere bevoegdheden mogen de diensten ook een sleepnet halen door de gegevens van hele groepen, zolang dat maar past bij de onderzoeksopdracht. Met de toegenomen terroristische dreiging is de uitbreiding volgens het kabinet in het belang van de veiligheid van burgers.
De toetsingscommissie komt er ook aan te pas als de inlichtingendiensten bestaande bijzondere bevoegdheden willen gebruiken, zoals het tappen van telefoongesprekken en het hacken van computers. De verkregen data mogen niet eindeloos bewaard blijven. De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten wordt versterkt.
De Kamer vraagt al langer om modernisering van de inlichtingenwet, maar minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) treuzelde volgens de partijen met het regelen ervan. Volgens het kabinet was de vertraging te wijten aan alle bezwaren die tegen de wet werden geuit, vooral op het punt van privacy. Onder meer de PvdA eiste meer toezicht op de diensten. Het is nog de vraag of die partij de aanpassingen voldoende vindt.
Bron: Telegraaf