28 C
Willemstad
• dinsdag 19 maart 2024

CC | Marnix College and Albert Schweitzerschool pioneering as the first ‘language friendly schools’ in Curaçao

WILLEMSTAD - The Marnix College and Dr. Albert Schweitzerschool have achieved a remarkable milestone by becoming the first schools in Curaçao to receive the designation of 'Language...

NU | Ajacied Martha opgenomen in eerste selectie Advocaat als bondscoach Curaçao

Ar'jany Martha is vrijdag (lokale tijd) opgenomen in de eerste selectie van Dick Advocaat als bondscoach van Curaçao. Vitesse-doelman Eloy Room keert terug in het keurkorps, nadat...

Opinie | Illusies, verknopingen, een natte droom en luchtkastelen op Curaçao

Jan Huurman WILLEMSTAD – Tijdens een recente bijeenkomst van de Antillenkring deelde Jan Huurman, voormalig Inspecteur Volksgezondheid, zijn inzichten over Curaçao na vijf jaar afwezigheid. Met een focus...

NTR | Internationale vrouwendag: ‘balans houden is niet makkelijk’

Marit Severijnse In het kader van internationale vrouwendag werd op Bonaire een conferentie gehouden met als thema een gebalanceerde levensstijl. “Ook al is Bonaire een eiland waar alles op...

CC | Ministry of Finance reaches agreement with Capriles Clinic

WILLEMSTAD - The Ministry of Finance has reached an agreement with the Capriles Clinic, as announced by the ministry. The operational costs will be covered by this...

DH | Alida Francis to become Governor of St Eustatius

ST.EUSTATIUS -- Government Commissioner Alida Francis is to become the next governor of Statia in the coming months. The state secretary of kingdom relations and digitisation Alexandra van...
- Advertisement -spot_img

Trouw | Dertigduizend geiten vreten Bonaire kaal

HomeMediaTrouw | Dertigduizend geiten vreten Bonaire kaal

Joop Bouma

Het is op Bonaire altijd zo geweest: geiten grazen overal Beeld Trouw

Op tien lapjes grond verspreid over Bonaire brengen vrijwilligers bedreigde inheemse bomen terug in de natuur. Er staan hekken omheen om vraatzuchtige geiten te weren. Natuurherstel, op een eiland waar meer geiten dan mensen lopen. Dweilen met de kraan open.

Het is eigenlijk vrij absurd: postzegeltjes natuur van 100 bij 100 meter omheind met hekken. Achter de afrastering op die plukjes grond groeien inheemse bomen, die elders op het eiland bijna zijn uitgeroeid. Zelfs ín het nationale park Washington Slagbaai, beschermd natuurgebied in het noordwesten van Bonaire, zijn enkele stukjes grond afgezet, ook weer met hekken. Reservaatjes in een reservaat. Nodig, want ook in dit nationale park grazen geiten.

Johan van Blerk is gek op bomen. Hij is kweker – in Nederland werkte hij in een tuincentrum annex kwekerij. Op Bonaire zag hij hoe de natuur op het eiland verworden is tot een monocultuur: alleen de soorten planten en struiken die de grazers niet lusten, doen het er goed.

Het is geen probleem van vandaag of gisteren. De geiten, belangrijke voedselbron voor de Bonairiaan, lopen sinds mensenheugenis los op het eiland. Daardoor is de natuur langzaamaan ernstig verschraald, eentonig geworden. Geiten zijn dol op jong groen. Ze grijpen elke jonge loot die binnen bereik is. Er lopen er naar schatting 30.000 rond op een eiland van minder dan 20.000 bewoners.

Van Blerk stuurt soepeltjes zijn auto over een slingerweg naar de top van ‘de grote heuvel’, Seru Largu. Met z’n 123 meter is dit de op drie na hoogste berg van Bonaire. Vanaf de top heb je een fraai uitzicht over het eiland en de hoofdstad Kralendijk. Bij helder weer kun je vanaf hier Curaçao zien. Bovenop Seru Largu, op de noordwestflank, ligt een van Van Blerks bomenreservaatjes. Via een klaphek kunnen bezoekers vrij in en uit lopen. De afzetting is er om geiten, ezels en een enkel loslopend varken te weren.

Jong groen, dat zie je niet veel op Bonaire

Dat heeft effect, zo blijkt. Hoewel dit reservaatje amper twee jaar bestaat, doet het gebiedje bosachtig aan, er is schaduw, er groeit zowaar jong groen. Dat zie je niet veel op Bonaire. Het is een van tien hectares waarop, verspreid over het eiland, inmiddels duizenden boompjes zijn geplant. In de droge periode wordt er wekelijks water gegeven om de aanplant in leven te houden.

Johan van Blerk in zijn reservaatje op Seru Largu

De boompjes zijn uit zaadjes gekweekt door Echo, een stichting die zich inzet voor het behoud van de kwetsbare geelvleugelamazone, een papegaai die voorkomt in Venezuela en nabijgelegen eilanden, waaronder Bonaire. De ‘lora’, zoals de papegaaiensoort op Bonaire wordt genoemd, nestelt in holtes in bomen en op de kliffen van Bonaire. Er zijn er nog ongeveer duizend op het eiland. De soort heeft ernstig geleden onder de commerciële ontbossing op Bonaire sinds het begin van de negentiende eeuw.

Echo heeft het huidige herbebossingsproject op zich genomen, nadat enkele jaren terug geld uit Den Haag vrijkwam voor natuurherstel op Bonaire. “De grootste uitdaging was om de zeldzame bomen te vinden die vaak alleen nog op kalkplateaus groeiden, onbereikbaar voor de geiten”, vertelt Van Blerk. “Vervolgens moesten we een methode bedenken om de zaden van die bomen te laten ontkiemen. Bij de meeste soorten is dat gelukt.”

Geiten hebben oude rechten

Dat inrichten van die reservaatjes ging niet altijd zonder slag of stoot. Op Seru Largu werd na de ingebruikneming een stuk omheining gesloopt. “Hier hadden we de meeste weerstand, want dit gebied ligt op het platteland, de kunuku, waar veel bewoners geiten hebben. Zij zeggen: die geiten hebben het recht om overal te grazen, want dat is altijd zo geweest. Wettelijk gezien moeten de geiten altijd binnen een omrastering zitten. Maar die wet wordt op Bonaire niet gehandhaafd. Als ze de regels zouden naleven, was het probleem voor een deel opgelost. De meeste mensen die nu geiten hebben rondlopen beroepen zich op een soort gewoonterecht. Het ligt allemaal ontzettend ingewikkeld.”

Als je om je heen kijkt, lijkt Bonaire best mooi, vervolgt Van Blerk. “Maar je ziet hier voornamelijk stekelbomen en struiken die de geiten niet eten. In de droge tijd is het hier bijna kaal. De belangrijke soorten, de gewassen die blijvend groen zijn, krijgen geen kans. De natuur verjongt zich niet meer. Je ziet eigenlijk alleen nog grote bomen en afgevreten struikjes. De groenblijvende soorten zijn er nog wel, maar als je niks doet, overleven deze bomen niet.”

Alleen de tuin is veilig

Echo heeft ruim vijftig bedreigde boomsoorten gekweekt in kassen. Rode zadelbomen, kalabasen, de geel bloeiende kibra hacha’s, wayaka’s, watakeli’s, brazilbomen, stuk voor stuk soorten die in het wild nog maar weinig voorkomen.

Vaak staan ze nog wel in de bebouwde omgeving, in omheinde tuinen, waar bewoners graag vruchtdragende schaduwbomen planten. Het gevolg is dat de biodiversiteit in de stad haast groter is dan in de vrije natuur van Bonaire. In veel tuinen vliegen lora’s en kolibries op zoek naar bloemknoppen, zaadjes en vruchten.

Rijdend door Kralendijk wijst Van Blerk in tuinen tientallen wayaka’s aan, een beschermde boom op Bonaire. In het binnenland staan alleen nog oudere wa­yaka’s , die in hun jonge jaren aan de geit zijn ontsnapt.

“Ik hou niet van hekken, maar het geitenprobleem zie ik niet op korte termijn opgelost worden en dan moet je beschermen wat je hebt. We rekken tijd. Als we het niet doen, verdwijnen deze soorten.” Van Blerk pleit voor bescherming van hotspots met bijzondere soorten, plekken waar zeldzame planten en bomen nog groeien.

Toekomst voor de botanische rijkdom

Dat is ook wat twee ecologen bepleite, Joop Schaminée en John Janssen. Schaminée, hoogleraar vegetatiekunde in Nijmegen en Wageningen en Jansen, vegetatie-onderzoeker in Wageningen, bezochten Bonaire in november op uitnodiging van de plaatselijke natuurorganisatie DCNA.

Schaminée: “Bonaire heeft een geweldige biodiversiteit. Maar die soortenrijkdom wordt ernstig bedreigd. De effecten van de rondlopende geiten zijn catastrofaal voor het eiland. Den Haag doet echt te weinig aan dit probleem.”

Schaminée en Janssen vinden dat bij de natuurbescherming op het eiland de nadruk te sterk ligt op het mariene ecosysteem: het koraal, de lagunes en baaien. “Er moet meer aandacht komen voor de ecosystemen op het land, ook al omdat het landgebruik door erosie en door uitspoeling van vervuilende stoffen van grote invloed is op de zeewaterkwaliteit rondom het eiland.”

Juist de kalksteengebieden zijn wat biodiversiteit betreft zeer waardevol, zegt Schaminée. Een van die gebieden, Bolivia, is inmiddels opgekocht door een Nederlandse investeerder die er 1500 woningen wil bouwen. Volgens Schaminée is dat plan bedreigend voor de soortenrijkdom in het gebied.

“Alleen als gebieden als Bolivia worden aangekocht voor duurzame bescherming en als geiten op deze en andere plekken worden geweerd, is er toekomst voor de botanische rijkdom van het eiland.”

Lees ook:

Op een plantage op Bonaire maken de kadushi’s plaats voor dure villa’s

Natuurbeschermers op Bonaire zijn bezorgd over een plan voor 1500 woningen op een voormalige plantage. Het gebied is begroeid met kwetsbaar tropisch bos. De projectontwikkelaar begrijpt de ophef niet.

De Mangrove Maniacs strijden met hun kapmessen voor de biodiversiteit

Op Bonaire regeren geiten en ezels.De natuur telt niet mee, zeggen milieubeschermers. Vrijwilligers proberen het mangrovebos te redden.

De natuur op de Caribische eilanden is in gevaar

Op Bonaire, Saba en Sint Eustatius holt de soortenrijkdom achteruit. ‘Er moet nu echt iets gebeuren.’

Bron: Trouw

2 reacties

  1. Op meer eilanden geldt geitenprobleem. Zou je bijna denken dat het Turkije is. En nu St. Maarten, gaat zijn apen ruimen. Laten we hopen dat de regeringsapen niet vergeten worden.

  2. Tientallen politici (en hun “vrienden”) vreten hier het eiland kaal. En ze blaten ook. Helaas mag je die niet ruimen. En de kans is groter dat ze jou dood rijden als anders om.

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties