Maandag stierven 108 mensen door de ziekte, onder wie 103 personen uit de provincie Hubei, het epicentrum van de epidemie. Zoveel stierven er niet eerder op één dag door het virus. Tegelijk lijkt het aantal nieuwe besmettingen af te nemen.

Er kwamen maandag 2478 besmettingen met het nieuwe coronavirus bij, bijna 20 procent minder dan de ruim drieduizend van zondag. Een week eerder was er een piek met bijna vierduizend nieuwe infecties op één dag.

De epidemie is nog steeds geconcentreerd in Hubei, en dan vooral in hoofdstad Wuhan. Van de ruim 40.000 officiële besmettingsgevallen, zijn er meer dan 30.000 in deze provincie. Buiten China zijn er iets meer dan 300 bekende besmettingen, en één sterfgeval. “De cijfers geven reden tot een voorzichtig optimisme”, zegt Louis Kroes, hoogleraar klinische virologie van het Leids UMC.

Is de epidemie op zijn retour?

“Het lijkt een trend te zijn: het aantal nieuwe gevallen daalt. En passend in die trend is dat het sterftepercentage stijgt. De mortaliteit is van een aanvankelijke 2 procent gestegen naar 2,5 procent. De geïnfecteerden hebben immers tijd nodig om ziek te worden en te overlijden. Daar gaat ongeveer een tot drie weken overheen. Terwijl de epidemie terugloopt en het aantal nieuwe besmettingen afneemt, stijgt de sterfte nog even door.”

Waarom moeten we dan voorzichtig zijn met dat optimisme?

“Omdat we niet weten hoe betrouwbaar en representatief de Chinese gegevens zijn. De New York Times onthulde afgelopen week dat de Chinezen moeite hebben om iedereen goed te testen. Vanwege beperkte capaciteit testen ze alleen mensen met een longontsteking op het virus. De kans is groot dat ze flink wat besmettingen missen. Dat is wel reden tot zorg.”

Het is dus nog niet uitgesloten dat de epidemie doorzet en uitgroeit tot een wereldwijde pandemie?

“Dat de epidemie zich beperkt tot China? Eerlijk gezegd is dat bijna te mooi om waar te zijn. Het virus heeft zich al naar andere landen verspreid en we weten niet of dat doorzet. De Chinezen nemen extreme maatregelen om het virus in te dammen. We kunnen bij voorbaat niet zeggen dat die kansloos zijn.

“Als je het optimistisch benadert, constateer je dat het virus weliswaar in 25 landen is opgedoken, maar het nog nergens tot blijvende verspreiding heeft geschopt. Ik vergelijk een epidemie weleens met een grote brand. De brandhaard woedt in Wuhan, dat geeft vonken, maar geen enkele vonk is tot een nieuwe brand uitgegroeid. Zorgelijk is wel dat we weten dat er intensieve contacten zijn tussen China en landen als Thailand en Indonesië. In dat laatste land is nog geen enkele besmetting gemeld. Ik weet niet of dat geruststellend is. Zijn ze in Indonesië alert genoeg?”

Wat moet er gebeuren om die pandemie te voorkomen?

“Buiten de Chinese maatregelen om het virus in te dammen, is onze grootste hoop gevestigd op de wisseling van de seizoenen. Het coronavirus is daar net als de griep heel gevoelig voor. Ook de Sars-epidemie (een coronavirus dat in 2003 huishield, red.) stortte in het voorjaar in. Als het beter weer wordt, gaan de mensen naar buiten en zitten ze minder dicht op elkaar. Anderzijds is China op slot gegaan. Dat was een enorme inspanning, maar dat houden ze niet eeuwig vol. Op een gegeven moment moeten de fabrieken weer gaan draaien.”

Zou het virus dan een tijdje kunnen sudderen en vervolgens weer tot uitbarsting komen?

“Epidemieën sudderen niet, ze verdwijnen abrupt. Kijk, we schatten nu dat de besmettingsfactor van dit virus twee à drie is. Elke patiënt besmet gemiddeld twee à drie anderen. Tenminste, als we niets doen. Door patiënten te isoleren en onderlinge contacten zo veel mogelijk te vermijden, proberen we die besmettingsfactor onder de één te krijgen. Als dat lukt, en de cijfers wijzen daar nu op, dan is de epidemie in korte tijd weg.”

Zijn we dan ook helemaal van dit virus af?

“We moeten zien te voorkomen dat het virus overzomert. Dat zou het bijvoorbeeld op het zuidelijk halfrond kunnen doen. Maar in de gematigde zone, waar de wintertijd een voor het virus prettige temperatuur kent, wonen niet zoveel mensen. Dat is geen makkelijke route voor het virus.

“Niettemin, in het najaar zou het hier alsnog de kop kunnen opsteken. Hopelijk hebben we dan een vaccin of antivirale middelen en kunnen we een epidemie beperken. Voor zover we nu weten, is het vooral de kwetsbare groep die we ook kennen van de griep, die aan het virus overlijdt: de oudere patiënt met ook een andere aandoening. De 34-jarige arts die is overleden, is voorlopig nog de uitzondering op de regel. Maar ook al is het virus misschien niet zo dodelijk, de aanslag op de zorg zou overweldigend zijn. Van een totaal andere dimensie dan de jaarlijkse griepepidemie. We moeten voorbereid zijn.”

Lees ook:

Hoe het nieuwe coronavirus tot racistische uitingen leidt

Deze jongeren zijn discriminatie zat: ‘Bestrijd het virus, niet de mensen’