Edwin Koopman
In het holst van de nacht vluchtte Luisa Ortega in een speedboot Venezuela uit, naar Aruba; onder haar arm stapels belastend materiaal tegen president Nicolas Maduro. Donderdag droeg de voormalige hoofdaanklaagster de gesmokkelde dossiers over aan het Internationaal Strafhof in Den Haag.
In het holst van de nacht vluchtte Luisa Ortega in een speedboot Venezuela uit, naar Aruba; onder haar arm stapels belastend materiaal tegen president Nicolas Maduro. Donderdag droeg de voormalige hoofdaanklaagster de gesmokkelde dossiers over aan het Internationaal Strafhof in Den Haag.
“Meer dan 1000 documenten. Technische rapporten, medische rapporten, verklaringen van getuigen en experts. Allemaal ter ondersteuning van het verzoek aan het Strafhof om in Venezuela een onderzoek te starten”, zegt Ortega na haar bezoek aan het Strafhof en een gesprek met de Tweede Kamer. De 59-jarige juriste beschuldigt Maduro en vier hoge functionarissen van schendingen van mensenrechten, corruptie, witwaspraktijken en drugsdelicten.
Half augustus verliet Ortega spoorslags het land. Vlak daarvoor digitaliseerde ze stiekem alle dossiers. “We zijn daar maanden mee bezig geweest. We hadden er een speciaal team voor,” zegt ze lachend. “Voor het geval er ‘iets’ zou gebeuren.” Haar ontslag was een kwestie van tijd. Ortega had openlijk geprotesteerd toen het Hooggerechtshof de taken van het parlement overnam. En ze startte onderzoeken naar standrechtelijke executies van demonstranten tijdens de protesten deze zomer.
Op een ochtend versperden militairen de toegang tot haar kantoor. Twee weken later vluchtte zij als in een spannende film het land uit: ’s nachts, in een speedboot naar het dichtbij gelegen Aruba. “Details kan ik niet geven. Er worden mensen opgepakt omdat ze me zouden hebben geholpen. Alles wat ik zeg kan voor hen gevolgen hebben.” Nu werkt Ortega vanuit Colombia en vreest voor haar leven. “De regering is niet blij met mijn aanklachten. Ze kunnen eenvoudig een huurmoordenaar op me af sturen. Ik ben gewaarschuwd dat ik op moet passen en dat doe ik ook.”
Zelfverrijking
Tien jaar lang stond Ortega aan het hoofd van het Venezolaanse Openbaar Ministerie. Ze krijgt veel kritiek omdat ze zelf deel was van een regime dat ze nu een “dictatuur” noemt. “Natuurlijk zag ik dat al eerder. Ik spreek me ook al twee, drie jaar uit tegen de regering,” zegt Ortega. Volgens haar ging het bergafwaarts toen de huidige president Maduro de leiding overnam van Hugo Chávez.
Maar de in 2013 overleden leider Hugo Chávez was evenmin een geboren democraat. Opposanten gingen de cel in, televisiekanalen werden gesloten. Als zijn naam valt is ze mild. “Hij was een man met een historische roeping. Hij lette heel erg op de mensenrechten. Ik kan daar van getuigen. Maduro niet, die wil alleen maar aan de macht blijven en zichzelf verrijken.”
Daarom is Ortega blij met het wapenembargo dat de Europese Unie deze week instelde. “Een van de best denkbare sancties met directe gevolgen voor de bevolking. Oorlogswapens worden ingezet tegen burgers, bij demonstraties, in de wijken, in hun eigen huizen. Er zijn tanks gebruikt om de tuinhekken omver te rijden en liften te vernielen.” Ze heeft ook suggesties voor meer sancties: “Achter de fortuinen aan van Venezolanen in Europa. Ze hebben hier hoge bankrekeningen, hun kinderen studeren in de beste colleges, hun familie woont in dure appartementen.”
Of ze Maduro uiteindelijk achter de tralies krijgt? “Het is geen kwestie van haat tegen een persoon, het gaat om het land. Alles valt uit elkaar, de huizen, de instituties, de democratie. Er is daar een tragedie gaande.”
Bron: Trouw