30 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Trouw | Justitie: Opvragen belgegevens journalist had nooit gemogen

HomeMediaTrouw | Justitie: Opvragen belgegevens journalist had nooit gemogen
Het Europese Hof heeft Nederland in totaal al vier keer veroordeeld voor het schenden van het recht op bron­be­scher­ming | ANP

Justitie is in grote verlegenheid gebracht nadat bekend werd dat er heimelijk telefoongegevens van een journalist zijn bekeken om zo het lek op te sporen bij de burgemeestersbenoeming van ’s-Hertogenbosch. Dat had nooit mogen gebeuren.

Excuses volgden op excuses. Dit had volgens het openbaar ministerie in Den Bosch nooit mogen gebeuren. En ook de baas van justitie, procureur generaal Gerrit van der Burg, wringt zich in alle bochten. Zelfs minister van justitie Ferd Grapperhaus stond met de mond vol tanden. Ze benadrukten allemaal: ‘Journalistieke vrijheid is een groot goed binnen de democratie.’

De interne regelgeving binnen het OM schrijft voor dat slechts in uitzonderlijke gevallen ingrijpende opsporingsbevoegdheden tegen journalisten mogen worden ingezet. Onderdeel van de procedure is dat de inzet voorgelegd wordt aan de hoofdofficier van justitie en het College van procureurs-generaal.

“Dat is in dit geval niet gebeurd”, aldus justitie. “Hoewel de hoofdofficier van justitie van meet af aan heeft gezegd dat de journalist buiten dit onderzoek moest blijven, zijn de printgegevens van de telefoon van de journalist opgevraagd. Achteraf oordelend is het OM Oost Brabant van mening dat de inzet van deze opsporingsbevoegdheid mogelijk in strijd is geweest met de geest van de Aanwijzing toepassing dwangmiddelen tegen journalisten.”

Dat politie en justitie afgelopen zomer wel érg snel het lek boven kregen in de benoemingsprocedure rond de burgemeester van Den Bosch, was al eerder bekend. Binnen zes weken werden raadslid Sjef van Creij en ex-wethouder Jos van Son van hun bed gelicht. Maar sinds vandaag is pas duidelijk welk spoor er is gevolgd. Justitie heeft vrijwel direct bij Vodafone de telefoongegevens van journalist Jos van de Ven van het Brabants Dagblad gevorderd. Daaruit bleek dat de twee verdachten rond de benoemingsprocedure contact met de journalist hebben gehad. Die kon daarna de afgewezen kandidaten in de krant zetten.

Bronbescherming
De telefoongegevens zijn weer opgenomen in het strafdossier van de verdachten, waardoor de heimelijke ingreep deze week openbaar werd. Grote vraag is nu of justitie dat wel mocht doen: neuzen in de telefoongegevens van een journalist. Die heeft immers bronbescherming. Zonder die bronbescherming is de persvrijheid in het geding. Wie durft er nog een journalist te bellen, als justitie zo gemakkelijk controleert?

Juristen zijn het er over eens dat áls justitie al inzage wil in de gegevens van een journalist, dit slechts in uitzonderlijke situaties kan, als bij de dreiging van een terroristische aanslag. Die strikte voorwaarden moeten daarom vóóraf worden getoetst door een onafhankelijke rechter-commissaris. Volgens hoogleraar mediarecht Wouter Hins is een officier van justitie maar met één deelbelang bezig, namelijk de opsporing. “Daarom moet een rechter daarover oordelen.”

Het Europese Hof heeft Nederland in totaal al vier keer veroordeeld voor het schenden van het recht op bron­be­scher­ming

De zojuist aangenomen Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten regelt deze werkwijze voor de AIVD. De verankering van dit recht in de werkwijze van politie en justitie staat in het wetsvoorstel Bronbescherming in Strafzaken dat momenteel nog ter goedkeuring bij de Eerste Kamer ligt.

Het is altijd fijn en blijkbaar nodig als zoiets in een wet is vastgelegd, zegt advocaat Otto Volgenant die adviseerde over de nieuwe wet Bronbescherming. “Maar dat neemt niet weg dat er nu al uitspraken liggen van het Europese Hof. Dat heeft Nederland in totaal al vier keer veroordeeld voor het schenden van dit recht op bronbescherming.” In 2009 bijvoorbeeld toen de politie Telegraaf-journaliste Jolande van der Graaf afluisterde vanwege een vermeend lek bij de AIVD over de Irak-oorlog. “Dat mag niet, oordeelde het Europese Hof en die uitspraak geldt als wet”, zegt Volgenant. “Sterker nog: ze heeft méér betekenis dan de Nederlandse wet. En dat moet justitie ook weten.”

Disproportioneel
Justitie is bij het onderzoek naar het lek in Den Bosch uitgegaan van de spelregels zoals die in de ‘Aanwijzing toepassing dwangmiddelen tegen journalisten’ staan. Daarin bevinden zich twee bepalingen, die haaks staan op elkaar. De eerste verwijst naar die uitspraken van het Europese Hof dat altijd vooraf een rechter-commissaris om toestemming moet worden gevraagd. Maar elders is te lezen dat een officier zelfstandig mag vorderen, en indien de journalist bezwaar maakt de verkregen informatie moet worden verzegeld. Daarna moet een rechter-commissaris achteraf goedkeuring verlenen. De Bossche justitie koos voor de laatste mogelijkheid, het weggetje om de onafhankelijke rechter-commissaris heen. Maar ze lichtte de journalist ook niet in, waardoor hij géén bezwaar kon maken.

Dat politie en justitie afgelopen zomer wel érg snel het lek boven kregen in de be­noe­mings­pro­ce­du­re rond de burgemeester van Den Bosch, was al eerder bekend

De Persgroep, uitgever van het Brabants Dagblad, protesteert schriftelijk tegen de gang van zaken. “En dat is nodig ook”, zegt Jos Straathof, docent Media-ethiek aan de Fontys Hogeschool. “Met deze actie bemoeilijkt justitie het werk van journalisten in sterke mate, die het zeker in de regio al moeilijk hebben. Hun aantal is gehalveerd, en hoe moeten zij nog spitwerk doen als justitie disproportioneel opereert? Welke klokkenluider durft er straks nog een journalist te bellen?”

Bron: Trouw

Dit artikel is geplaatst in

1 reactie

  1. “Welke klokkenluider durft er straks nog een journalist te bellen?” Volgens mij gaat het bij klokkenluider om het aangeven van misstanden, dit is iets anders. Hier gaat het volgens mij om het lekken van geheime informatie naar de pers. Het is wel fijn om te weten dat de justitie in Nederland zich niet aan de wet houdt.

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties