26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024 02:53

Trouw | Natuurbeschermers St. Eustatius maken jacht op groene leguaan

Door Joop Bouma

De groene leguaan van Eustatius | Tim van Wagensveld
Volwassen Antilliaanse leguaan. De kraaltjes in de nek zijn door natuurbeschermers aangebracht om de dieren in het veld te kunnen herkennen. | Tim van Wagensveld

Op Sint Eustatius is een klopjacht geopend op de groene leguaan. Niet door jagers, maar door  natuurbeschermers. Dat reptiel moet worden geruimd en snel.

Op Sint Eustatius is enkele dagen geleden een jonge groene leguaan gevangen en dat is slecht nieuws. Het reptiel hoort niet thuis op het eiland.

De antilliaanse leguaan Eustatius Statia | Tim van Wagensveld
De antilliaanse leguaan Eustatius Statia | Tim van Wagensveld

Stenapa, de stichting die de drie nationale parken van Sint Eustatius beheert, heeft de bevolking opgeroepen uit te kijken naar de groene leguaan. Het reptiel vormt een ernstige bedreiging voor het voorbestaan van de Antilliaanse leguaan, de Iguana delicatissima. Deze soort komt in Caribisch Nederland alleen nog voor op Sint Eustatius. Er zijn er nog maar weinig: naar schatting 450 stuks. Ooit waren het er duizenden.

Nu er een jonge groene leguaan (Latijnse naam: Igunana iguana) op het eiland is gevonden, bestaat de kans dat er meer exemplaren rondlopen. Ze moeten zo snel mogelijk worden opgespoord en worden gevangen, zeggen natuurbeschermers.

Voortplanten
Toen op Sint Maarten groene leguanen werden geïntroduceerd, zijn de Antilliaanse leguanen op dat eiland binnen twee decennia volledig verdwenen. De mannetjes van de groene leguaan kunnen veel groter worden dan die van de Antilliaanse soort, 1,80 meter tegen 1,35 meter. Daardoor delven de Antilliaanse leguanen snel het onderspit in de strijd om de gunst van vrouwtjes. Groene leguanen kunnen zich bovendien sneller voortplanten, vrouwtjes leggen vaker eieren dan de inheemse soort.

© Stenapa. De invasieve groene leguaan die is gevonden op Sint Eustatius. Het dier is inmiddels afgemaakt.
© Stenapa. De invasieve groene leguaan die is gevonden op Sint Eustatius. Het dier is inmiddels afgemaakt.

Clarisse Buma, directeur van Stenapa op Sint Eustatius, ligt wakker van het Sint Maarten-scenario, waar in 20 jaar een complete soort verdween. “Als een invasieve soort zoals de groene leguaan gaat paren met de Antilliaanse leguaan, kan dat leiden tot het uitsterven van de soort die hier thuishoort.” Sint Eustatius is bekend om de Antilliaanse leguaan. De weinige exemplaren die er nu nog van de populatie over zijn willen veel eilandbewoners graag beschermen.

Het is niet eens zeker of de nu gevonden groene leguaan niet al een hybride leguaan is, afkomstig uit een ei dat bevrucht is door een volwassen groene leguaan. DNA-materiaal van de inmiddels gedode groene leguaan wordt naar de Wageningen Universiteit en enkele andere onderzoeksinstituten gevlogen voor genetisch onderzoek. Er is ook een kans dat de groene leguaan door een bezoeker of bewoner van het eiland is meegenomen. Het is in theorie zelfs mogelijk dat de leguaan op een stuk hout vanaf een ander Caribisch eiland naar Sint Eustatius is gedreven.

Hoe dan ook, het was schrikken, bekent Tim van Wagensveld. “Dit is zeer ernstig.” Van Wagensveld is bioloog bij Ravon, het Nederlands kenniscentrum voor reptielen en amfibieën. Hij weet veel van Antilliaanse leguaan, doet al langer onderzoek naar het dier. Van Wagensveld vertrekt maandag opnieuw naar Sint Eustatius, om naar de Antilliaanse en (nu ook) groene leguaan te gaan zoeken.

  • © .

Huisdier
Van eind juni tot eind november vorig jaar deed Van Wagensveld er al veldonderzoek naar de Antilliaanse leguaan. “Ik heb toen samen met Thijs van den Burg en Hannah Madden driehonderd leguanen in kaart gebracht. Ik heb destijds tachtig procent van het eiland afgelopen, maar vreemd genoeg heb ik niet één groene leguaan gevonden. Daarom kan het best zijn dat iemand een groene leguaan heeft meegenomen van een ander eiland, als huisdier. Leguanen zijn planteneters, die doen mensen niks. Het zijn vreedzame dieren.”

“Het is wel zorgelijk als een groene leguaan heeft gepaard met de inheemse soort. Als het gevangen exemplaar een hybride leguaan, hebben we een probleem. Je wilt absoluut niet dat zo’n dier in aanraking komt met de bestaande populatie. Het ligt allemaal heel lastig, want een vrouwtje kan de sperma van een mannetje twee tot zeven jaar opslaan en het zaad na al die tijd nog benutten om eitjes te bevruchten. Daarom is het van belang dat zo’n dier zo snel mogelijk in quarantaine wordt gezet.”

De Antilliaanse leguaan op Sint Eustatius is kwetsbaar omdat de populatie ‘genetisch arm’ is, er is weinig variatie in het DNA, de dieren zijn daardoor gevoelig voor ziekten. Sint Eustatius hoort bovendien tot de laatste drie eilanden met een genetisch pure populatie. Bescherming van die populatie is van groot belang, aldus Van Wagensveld.

De Antilliaanse leguanen komen op nog dertien andere eilanden voor. Alleen op de Caribische eilanden Dominica en Guadeloupe bestaat de populatie nog uit meer dan 5000 dieren. Volgens deskundigen is dat het minimale aantal dat nodig is om een populatie ook op langere termijn gezond te houden. Op zes eilanden staat de Antilliaanse leguaan op de ‘rode lijst’, vanwege het risico van uitsterven.

  • © Stenapa.
    Volwassen Antilliaanse leguaan.

Bejaagd
Volgens Tim van Wagensveld leven de leguanen op Sint Eustatius vooral buiten de nationale parken in ontoegankelijke gebieden, op plekken waar weinig mensen komen. In het verleden zijn de leguanen intensief bejaagd door eilandbewoners, die soep kookten van de dieren. Dat gebeurt nu niet meer. De reptielen worden nu bedreigd door loslopende honden en verwilderde katten, die jonge leguanen aanvallen.

Van Wagensveld: “Maar het grootste probleem leveren misschien wel de ongeveer drieduizend geiten die los over het eiland lopen en werkelijk alles kaal vreten. Geiten vertrappen ook leguanennesten. Daar komt nog bij dat inmiddels een derde van de natuur op het eiland wordt overwoekerd door de coralita, een invasieve klimplant uit de duizendknoopfamilie, die al het andere groen verstikt. Ook die plaag heeft waarschijnlijk effect op de populatie inheemse leguanen.”

Bron: trouw

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Lees ook

Meer recente reacties