Reportage Niels Markus
Geerlings vindt het goed dat het besteden van hulpgelden gecontroleerd wordt door de Integriteitskamer. De wederopbouw is intussen in volle gang: ook op het water moet worden opgeruimd.
Zoals er op Sint-Maarten geen auto rijdt zonder ontbrekende ruit, kapotte lamp, of op zijn minst een forse deuk, zo heeft Irma ook huisgehouden onder vaartuigen.
Om nog maar eens de kracht van de orkaan van 6 september te illustreren, wijst chef-dek Ludgenne De Wind van de kustwacht naar een schip dat half op de oever ligt. Vanaf het water is alleen de blauwe romp te zien. “Vorige week hebben ze urenlang geprobeerd het los te trekken. Er was geen beweging in te krijgen.” Irma heeft het schip van zo’n vijftien meter zo hard neergekwakt, dat het muurvast is komen te liggen.
Ludgenne De Wind (32) en twee collega’s van de kustwacht varen door Simpson Bay, aan de westkant van het eiland. In een Super Rhib, een rubberboot die 90 kilometer per uur haalt. Sinds Irma heeft de kustwacht nog twee van de vier patrouilleboten over. Een zonk, de ander werd 300 meter verderop gevonden op het strand van een hotel.
Op sommige plekken lijkt Simpson Bay een scheepskerkhof. Overal liggen plukjes gezonken en weer opgedoken boten op pontons, groengrijs van de algen. Langs de randen van de baai liggen jachten en zeilschepen opgestapeld, klaar voor de sloop. Een catamaran met geknakte masten ligt in de bosjes, meters opgetild door de storm. Midden in de baai steken de toppen van masten uit het water, van zeilschepen op de bodem. En vlakbij de bebouwing van de wijk Cay Bay liggen twee gezonken megajachten. De bovendekken van de miljoenenjachten komen boven het water uit.
Onbegrijpelijk
Onbegrijpelijk, vindt De Wind. “Twee weken van tevoren wist iedereen dat er een grote storm richting Sint-Maarten kwam. Desnoods vlieg je voor 10.000 euro iemand in om het weg te varen.”
De autoriteiten op Sint-Maarten overleggen met eigenaren en verzekeraars over het weghalen van de schepen. Die van de grote jachten zijn nog wel te achterhalen, maar er liggen genoeg boten in de baai waarvan de eigenaar met de noorderzon vertrokken lijkt.
Die wrakken moet de overheid opruimen en dat lukt niet van de ene op de andere dag. Na de ramp trokken veel aannemers naar het eiland om puin te ruimen. De overheid werkt echter samen met één bedrijf voor het bergen van schepen. Bovendien moet een vergunningaanvraag al gauw langs vijf instanties, waaronder het ministerie van milieu. De zeebodem is immers beschermd. Daarnaast wordt bij het ruimen mogelijk zand verplaatst, wat de diepgang van de baai verandert. Schepen die olie lekken worden gelijk geborgen, maar dat is nog niet veel voorgekomen.
Niet veel te doen
De eerste twee weken na Irma werkte de kustwacht dag en nacht. De schepen pendelden tussen Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten om hulpgoederen, marinepersoneel en mensen die familie wilden zien te vervoeren. Inmiddels worden de gewone werkzaamheden weer hervat. Dat zijn vooral reddingsoperaties, het opsporen en beboeten van illegale lozingen en het stoppen van smokkelaars. Maar voorlopig is er niet veel te doen. Normaal rukt de kustwacht in december – toeristische topmaand – dagelijks uit om mensen uit het water te redden of bootjes met pech naar de kant te slepen. Dit jaar zijn de stranden op een enkele toerist na leeg.
Smokkelwaar – vluchtelingen of drugs – heeft de kustwacht ook al even niet meer aangetroffen. Voor drugs is de kustwacht afhankelijk van bronnen. Zonder goede inlichtingen is smokkel moeilijk te stoppen, er varen immers zoveel boten rond het eiland. De Wind: “Als we het aantreffen aan boord van een schip is het vaak niet eens verstopt”.
Voor illegale migranten gold heel lang hetzelfde. Vóór Irma wilden bewoners van omringende eilanden maar wat graag naar Sint-Maarten. Het toerisme was booming en er was werk zat, ook zwart. Maar na Irma hebben veel Sint-Maartenaren al geen werk meer, laat staan dat er werk is voor ongedocumenteerden. De Wind: “Het is niet moeilijk om hier te komen. Veel migranten varen gewoon de haven in. Of makkelijker nog, ze pakken het vliegtuig.”
Kustwacht voor Caribisch Nederland
De Kustwacht Caribisch Gebied heeft als werkgebied Curaçao, Aruba, Sint-Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba en Sint-Eustatius). Ze wordt ondersteund door Defensie. De staf werkt vanuit Willemstad op Curaçao en bestaat uit defensiepersoneel. Het personeel op de werkvloer, ruim 200 man, is afkomstig van de eilanden zelf. De kustwacht moet veel samenwerken met de omliggende eilanden. Als een overtreder andere territoriale wateren binnenvaart, moet toestemming gevraagd worden. Meestal verloopt die samenwerking soepel.
Waar gaat het hulpgeld heen?
Het eerste geld dat het kabinet vrijmaakt uit het wederopbouwfonds voor Sint-Maarten gaat naar projecten die ‘snel effect’ hebben, zoals het uitdelen van voedsel. Dat zei staatssecretaris Raymond Knops (koninkrijksrelaties) gisteren. Het gaat vermoedelijk om een bedrag van rond de 10 tot 15 miljoen euro.
Er is in totaal een bedrag van 550 miljoen euro gereserveerd voor de wederopbouw van Sint-Maarten. Het eiland werd begin september zwaar getroffen door de orkaan Irma.
Nederland stelde wel voorwaarden aan het noodfonds. Daar is pas deze week door Sint-Maarten mee ingestemd, na het vertrek van premier William Marlin.
Het eerste geld wordt via de Nederlandse regering en hulporganisaties verdeeld, zei Knops. Hierna moet de Wereldbank zich hiermee gaan bezighouden. De staatssecretaris hoopt na deze eerste tranche meer voortgang te kunnen maken met de financiële steun aan het zwaar gehavende Sint-Maarten. “De mensen hebben het hard nodig.”
Bron: Trouw