26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Trouw | Venezuela stroomt leeg, maar Colombia blieft al die baantjes-inpikkers niet

HomeLandenArubaTrouw | Venezuela stroomt leeg, maar Colombia blieft al die baantjes-inpikkers niet

Honger | Edwin Koopman

Tienduizenden Venezolanen trekken dagelijks naar Colombia. Het totaal aantal Venezolanen op de Antillen zou enkele tienduizenden bedragen maar betrouwbare cijfers zijn er niet. Ook de IOM noemt geen cijfers | AFP

Tienduizenden Venezolanen trekken dagelijks naar Colombia. Ze hebben honger. Sommigen gaan ‘s avonds terug, anderen blijven. Als bedelaar, als straatverkoper of gewoon zittend aan de kant. “Ze doen hetzelfde werk maar voor de helft van het geld. En mijn man is sinds november werkloos.”

Als ‘s morgens om zes uur de grenspost bij de Colombiaanse grensstad Cúcuta opengaat, staan honderden Venezolanen al te dringen voor de brug over de grensrivier. Even later schuift een gestage stroom mensen door de poortjes van de douane, identiteitsbewijs in de ene hand, tassen en koffers met bagage of handelswaar in de andere.

Een broodmagere oude man met een baseballpet moet zijn krakkemikkige karretje uitladen. Onder vier enorme trossen bananen komen twee halve kalfspoten tevoorschijn, de hoeven er nog aan. De bananen mogen mee, de poten moet hij inleveren. “Geen dierlijke producten”, zegt de agente, gooit ze in een blauwe ton en strooit er kalk overheen.

“Ik heb alleen wat broeken bij me, en nog kapotte ook”, zegt Rodolfo Jiménez (52). “Een paar overhemden en een onderbroek, dat is alles.” Jiménez komt helemaal uit de hoofdstad Caracas, waar hij voor de kost meubels bekleedde. “De situatie daar is verschrikkelijk. Er is vrijwel niks meer te eten. Mijn twee zoons zijn naar Peru gegaan, twee andere zoons zijn ook vertrokken, en ik ben hier.” Hij veegt de tranen uit zijn ogen. “De crisis heeft mijn familie uit elkaar gerukt.”

Dranghekken en controleposten

Sinds een klein jaar staat de brug – voor de hongerige Venezolanen de voornaamste route naar Colombia – vol met dranghekken en extra controleposten. Dagelijks steken hier 30.000 tot 40.000 Venezolanen de grens over om te werken, eten te zoeken of de levensmiddelen te kopen die in eigen land onvindbaar zijn geworden of niet meer te betalen zijn. Een onbekend aantal gaat illegaal langs of door de rivier, of elders over de 2000 kilometer lange grens, een route die bekendstaat als gevaarlijk wegens de gewapende bendes die er actief zijn.

Naar schatting 2000 tot 50000 Venezolanen keren ‘s avonds niet terug naar hun land. De afgelopen twee jaar hebben volgens cijfers van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) ongeveer een miljoen Venezolanen hun land verlaten. De meesten gaan naar Colombia, om daar te blijven of om door te reizen naar landen als Peru en Chili.

Deze westelijke route heeft de voorkeur voor de berooide Venezolanen dankzij de goede verbindingen. Naar Brazilië is ver en ingewikkeld want het terrein is ontoegankelijk en er lopen nauwelijks wegen. Met de boot naar de Antillen is duur en onveilig. Het totaal aantal Venezolanen op de Antillen zou enkele tienduizenden bedragen maar betrouwbare cijfers zijn er niet. Ook de IOM noemt geen cijfers.

Merkbaar overrompeld

“We beschouwen niet alle Venezolanen als vluchtelingen”, zegt directeur Jozef Merkx op het hoofdkantoor van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Bogotá. “Zo zijn er ook Colombianen bij die terugkeren. Maar wij willen dat de ontvangende landen geval voor geval bekijken om te zien of zij als vluchteling kunnen worden beschouwd.” De UNHCR sloeg de afgelopen weken met andere VN-organisaties een aantal keren alarm. “We maken ons zorgen over de enorme aantallen die geen status hebben. Daarom dringen we aan op open grenzen en toegang tot een asielsysteem.”

Colombia is merkbaar overrompeld door het fenomeen. Venezuela was altijd de rijke buurman, Colombianen de gastarbeiders die aan de overkant gingen bijverdienen. Niemand weet zich er raad mee dat de rollen nu zijn omgedraaid. Colombia kampte al met 5 tot 7 miljoen interne vluchtelingen als gevolg van een halve eeuw gewapend conflict – een aantal dat opnieuw groeit. De migrantencrisis komt ook nog eens op een onhandig moment. In mei zijn er verkiezingen, president Juan Manuel Santos staat nog maar met één been in het paleis en doet vrijwel niets meer.

Kakofonie

Aan het eind van de brug komen de Venezolanen terecht in een kakofonie van aanbieders van reizen naar de hoofdstad Bogotá en Peru, verkopers van Colombiaanse telefoonkaarten en opkopers van haar. Venezolaanse vrouwen krijgen hier een goede prijs voor hun lokken, die worden gebruikt voor pruiken.

Een paar straten verderop heeft pastoor David Cañas een provisorische opvangplek geregeld. Op een patio zitten honderden Venezolaanse vrouwen, kinderen en ouderen.

Onder een afdak staan gigantische pannen koffie en agua panela, een soort suikerwater, op het houtvuur. Verderop worden stammetjes gekliefd. Vrijwilligers delen brood uit en melk voor de kinderen. Een stevige Colombiaan zet het mes in een reusachtige papaya. “Een paar maanden geleden maakten we hier ontbijt voor 700, 800 mensen”, zegt Cañas. “Nu zijn het er tussen 1000 en 1500.” Iemand moet het doen, zegt Cañas. “De regering is alleen maar bezig de zaak te bestuderen.”

Voor Noemi Tomás (48) is de keuken van Cañas de redding. Ze reisde eind december met drie kinderen en twee kleinkinderen van de Venezolaanse hoofdstad naar de grens. Iedere dag komen ze even naar Colombia om te eten. Rond de middag is er nog een warme lunch en daarna keert ze over dezelfde brug terug naar Venezuela: “Tot ik hier werk vind om geld te verdienen”.

Verderop zit Yelitza Pérez, die drie weken geleden met een vriendin uit Caracas is gekomen. Ze slaapt voor het eerst op straat. “Het is gevaarlijk maar we slapen in een groepje”, zegt ze. Het is de prijs die ze betaalt om te kunnen eten en later misschien geld te kunnen sturen naar haar kinderen.

Nu gaan ook de armen

De verhalen op de patio draaien allemaal om één ding: honger. Na bijna twee decennia wanbeleid is de Venezolaanse economie ingestort. Hyperinflatie heeft voedsel onbetaalbaar gemaakt. De nationale munt is waardeloos geworden. Armen en de lage middenklasse eten nog maar een of twee keer per dag. Ziekenhuizen hebben niets meer. Dagelijks sterven kinderen aan de gevolgen van ondervoeding. De afgelopen jaren leidde dit al tot het vertrek van hoger opgeleide jongeren, die het zich konden veroorloven naar het buitenland te vliegen. Nu gaan ook de armen, onder wie de steun voor het regime van Nicolás Maduro ooit groot was. Zij komen met de bus, of lopend.

Cúcuta, een stad van 800.000 inwoners, kan de stroom nauwelijks verwerken. Tot een paar weken geleden lagen parken en sportvelden vol bivakkerende Venezolanen, maar nu grijpt de politie in zodra er te veel bij elkaar zitten. Vluchtelingenkampen zijn er niet en fysiek verschillen de Venezolanen niet van de lokale bevolking. Maar ze zijn overal, als bedelaar, straatverkoper of gewoon zittend aan de kant. Een hoogzwangere vrouw vraagt voorbijgangers om geld. Ze is naar Cúcuta gekomen voor een keizersnee maar heeft geen geld voor luiers.

Ronduit schrijnend zijn de omstandigheden van de kleine honderd leden van de inheemse Yukpa, die onder de brug bivakkeren. Ze komen uit het bergachtige grensgebied, verder naar het noorden. “Er is daar geen voedsel meer en geen medicijnen”, zegt de 20-jarige Maria in gebrekkig Spaans – als haar achternaam geeft ze Yukpa op, de naam van haar bevolkingsgroep.

Tussen afval en hutten van karton vlecht ze hoeden van riet. Vorig jaar verloor ze haar enige zoon, overleden door diarree. Eén jaar oud was hij. Hier is het beter; de brug biedt bescherming en wassen kan in de rivier. En ja, ze zou best terug willen naar haar dorp aan de overkant. “Maar alleen als de situatie daar beter wordt.”

Noodtoestand

De stroom Venezolanen leidt tot spanningen met de lokale bevolking. “Ze doen hetzelfde werk maar voor de helft van het geld”, zegt Maria Peñalosa (27). Met wat buren zit ze te kletsen voor haar piepkleine houten optrekje in Juan Bautista Scalabrini, een staartarme buitenwijk van Cúcuta. In deze buurt strijken veel Venezolanen neer op zoek naar goedkope woonruimte, precies tussen de Colombianen die zelf al grote problemen hebben met het vinden van een woning en werk. “Mijn man is al sinds november werkloos”, zegt Peñalosa.

Volgens journalist Cristian Herrera van de lokale krant La Opinión neemt de vreemdelingenhaat toe. “Als hier een crimineel wordt opgepakt, dan is dat in de meeste gevallen een Venezolaan. En veel bedrijven huren Venezolanen graag in want die zijn goedkoop en die pikken dus zo de baantjes in van Colombianen. Je hoort veel gemopper, zo van: die komen hier alleen maar om te profiteren.”

De regering had volgens Herrera allang de noodtoestand moeten uitroepen. “Die biedt allerlei instrumenten om maatregelen te nemen.” Maar ook zonder noodtoestand grijpt de politie in. Sinds een maand of twee worden Venezolanen opgepakt en teruggebracht naar de grens.

De kritiek op de Colombiaanse regering neemt toe. “Er gebeurt wel wat, maar er moet veel meer gebeuren, omdat de stromen alleen maar groter worden”, zegt Jozef Merkx van de UNHCR.

Pastoor Francisco Bortignon, die zich in Cúcuta inzet voor de rechten van Venezolanen, is feller. “Als je geen antwoord hebt op migratie dan wordt het vanzelf een probleem.” Bortignon verwijt de Colombiaanse regering gebrek aan fatsoenlijke opvang. “Dit is een humanitaire crisis, de mensen gaan daar dood door gebrek aan eten en medicijnen, en zolang dat voortduurt, zal deze stroom niet ophouden.”

Dagelijks honderden uitzettingen

Colombia pakt dagelijks honderden Venezolanen op die vluchten voor de crisis in hun land en zet hen terug de grens over. Volgens medewerkers van de Colombiaanse ombudsman gaat het alleen al in de grensstad Cúcuta om 200 tot 300 mensen per dag. De uitzetting gebeurt door de Grupo Especial Migratoria (GEM). Deze speciale eenheid is twee maanden geleden opgericht om Venezolaanse immigranten ‘te oriënteren’. In praktijk houdt de GEM zich bezig met het oppakken en uitzetten van Venezolanen. “Van de week haalden ze zelfs mensen weg voor het ziekenhuis”, zegt pastoor Francisco Bortignon die een centrum leidt voor hulp aan Venezolaanse migranten in Cúcuta.

De uitzettingen zijn een antwoord op de spanningen in de Colombiaanse grenssteden als gevolg van de immigratiestroom. Vorige maand probeerden buurtbewoners in Cúcuta eigenhandig een sportveld te ontruimen waar honderden Venezolanen al weken bivakkeerden. De politie ontruimde het veld en zette de Venezolanen uit.

Nu neemt de GEM bij overlast meteen maatregelen. Zodra er een klacht binnenkomt worden de betreffende Venezolanen opgepakt en met bussen teruggebracht naar de brug over de grensrivier. Volgens een bron bij de lokale ombudsman moeten de Venezolanen hun eventuele tijdelijke verblijfsvergunning inleveren en een verklaring ondertekenen dat de terugreis vrijwillig is.

Politieagenten en douanebeambten bij de grens bevestigen het bestaan van de uitzettingen door de GEM. In de lokale media verdedigen bestuurders de acties. “Dit is nodig om de openbare orde te herstellen”, zegt wethouder Mauricio Franco van Cúcuta. Provinciaal bestuurder Manuel Sorzano spreekt van ‘humanitaire begeleiding naar de Venezolaanse grens’.

De acties gebeuren precies op een moment waarop internationale organisaties Colombia oproepen om ook ongedocumenteerde Venezolanen een asielprocedure aan te bieden. “De grens moet open blijven. Het deporteren van mensen is in deze context niet iets wat wij willen”, zegt directeur Jozef Merkx van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Colombia. “We begrijpen dat Colombia vaak, als mensen in parken slapen, de openbare orde wil handhaven, maar deportaties kunnen we niet toestaan.”

Lees ook:

Schaarste, inflatie en voedselrellen; de Venezolaanse economie stort volledig in. De regering geeft ondernemers de schuld. Die zouden alleen maar proberen de revolutie te ondermijnen.

Venezolaans goud wordt met hulp van de overheid naar de Antillen gesmokkeld. Saillant, in het licht van het huidige conflict met de eilanden.

Bron: Trouw

4 reacties

  1. UN Zegt wel dat de landen maar wat moeten doen en wat doen zijzelf? Verdienen miljarden aan salarissen en corruptie of onderzoeken naar Zwarte Piet.

  2. @ Jan oke, misschien heb je gelijk, maar mijn vader en moeder hebben de gas fabriek over leeft, het volk kiest voor zich zelf, over uit met U, over tot de orde van de dag?.

  3. Jammer, Abraham, dat je niet beter op de hoogte bent van wat er zich afspeelt. Als je de moeite neemt de NYT, Guardian etc erop na te slaan zul je zien dat de noodtoestand inmiddels zo goed als zal worden afgekondigd om de duizenden mensen te kunnen tegenhouden (hoe dat moet mag je je wel afvragen).

    Uitstekend art. by the way.
    Dank readactie voor het delen. Het blijkt iedere keer weer nodig.

  4. Wat Eén lul verhaal van deze journalist, je leest het al in de eerste drie regels, Tienduizende Venezolanen trekken over de grens, sommigen gaan s”avonds terug!!!!!!!!!!, welke gek gaat uren in de rij staan en dan weer terug, gewoon een kranten vuller dit lul verhaal ( TROUW).

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties