Minister Dijsselbloem beloofde onderdeel van de oplossing te worden, in de strijd tegen multinationals die belastingen ontwijken. Maar op een vandaag door hulporganisatie Oxfam Novib gepubliceerde lijst van belastingparadijzen staat Nederland gewoon nog derde, net na Bermuda en de Kaaiman Eilanden.
Is het een verrassing dat Nederland zo hoog staat?
Nee, niet echt. De Amerikaanse overheid publiceerde al in 2009 een lijst met belastingparadijzen, waarop Nederland in één adem genoemd werd met landen als de Kaaiman Eilanden. Het is in Nederland voor grote internationale bedrijven namelijk erg makkelijk om met de Belastingdienst vooraf soepele afspraken te maken over welk deel van de inkomsten belast wordt. Die afspraken zijn bovendien geheim.
Uit journalistiek onderzoek naar belastingontwijking, zoals de Panama Papers, is vervolgens keer op keer gebleken dat Nederland erg interessant is als doorstroomland voor mensen die hun geld in een offshore-paradijs willen parkeren.
Maar maakt Nederland het echt zo bont als Bermuda of de Kaaiman Eilanden?
Dat is lastig vergelijken. Dit soort bekende belastingparadijzen doen niet heel besmuikt over wat ze mogelijk maken: je hoeft er als bedrijf in veel gevallen simpelweg geen belasting te betalen.
In Nederland is het anders geregeld: er geldt wel degelijk een normaal belastingtarief. Er zijn alleen met de Belastingdienst goede geheime afspraken te maken over welk deel van de omzet überhaupt belast wordt. In veel gevallen is de grondslag van de inkomstenbelasting dus maar een klein deel van de daadwerkelijke winst.
Oxfam Novib rangschikte de belastingparadijzen in de lijst van vandaag op basis van een aantal criteria waarin beide aspecten meegewogen worden, niet alleen de belastingtarieven voor bedrijven, maar ook de belastingvoordelen die verleend worden en het gebrek aan samenwerking met internationale autoriteiten.
“Als je gaat kijken naar de hoeveelheid geld die door Nederland stroomt, op zoek naar een laag belastingtarief, dan zit je wel snel in de top”, zegt Jan Kleinnijenhuis, economieredacteur van Trouw die meewerkte aan het onderzoek naar de Panama Papers.
Ging Nederland zijn leven niet beteren?
Eerder dit jaar, na de publiciteit rondom de Panama Papers, zei minister Dijsselbloem dat Nederland in het verleden vaak onderdeel was geweest van het probleem rondom belastingontwijking, en in de toekomst juist deel wilde worden van de oplossing.
Dat gold als een soort ‘historische schuldbekentenis’. Een paar jaar eerder had de Tweede Kamer nog een motie aangenomen waarin doodleuk werd vastgesteld dat Nederland geen belastingparadijs was. Nu gaf een bewindspersoon voor het eerst toe, dat Nederland, terugkijkend, wellicht toch in een een wat minder fraaie positie was beland.
Wat heeft Nederland sindsdien concreet gedaan?
Om het probleem van belastingontwijking op te lossen, is het vooral belangrijk om op Europees niveau afspraken te maken waar alle landen zich aan dienen te houden. Daar zijn de meeste mensen het over eens. Tijdens het EU-voorzitterschap van Nederland, in de eerste helft van dit jaar, heeft Nederland inderdaad het initiatief genomen om meer werk te maken van zulke afspraken.
Tegelijkertijd liet Nederland afgelopen afgelopen week een heel ander gezicht zien. Dat gebeurde bij Europees overleg over regels die het multinationals mogelijk maken om miljarden ‘in de oceaan te stallen’, op offshore-paradijzen.
De Tweede Kamer had vooraf een motie aangenomen waarin minister Dijsselbloem werd opgedragen om daar zo snel mogelijk een einde aan te maken, en dus niet te wachten tot 2024. Maar in plaats daarvan blijkt Dijsslbloem, eenmaal in Brussel, juist gepleit te hebben voor een uitzonderingpositie voor Nederland, tot 2024.
Kleinnijenhuis: “Ik ben erg benieuwd waarom Dijsselbloem dat gedaan heeft, en hoe hij dat straks aan de Tweede Kamer gaat uitleggen.”
Bron: Trouw