Peter de Graaf | Volkskrant
Van links af John Jorritsma, Wim van de Donk, Ton Rombouts, Paul Depla, Elly Blanksma en Peter Noordanus. © Marlena Waldthausen
De burgemeesters van vijf steden en de commissaris van de koning in Noord-Brabant willen ‘een deltaplan tegen de georganiseerde drugscriminaliteit’. Ze pleiten voor onorthodoxe en innovatieve maatregelen om de ondermijning van de rechtsstaat een halt toe te roepen.
‘De criminele drugsindustrie veroorzaakt zware maatschappelijke schade’, stellen burgemeester John Jorritsma van Eindhoven, Peter Noordanus van Tilburg, Paul Depla van Breda, Ton Rombouts van Den Bosch, Elly Blanksma van Helmond en commissaris van de koning Wim van de Donk. ‘Ze ondermijnt de samenleving en is een sluipmoordenaar van de democratie.’
Criminelen proberen zelfs in de politiek te infiltreren
Rond de grootschalige productie van drugs heeft zich een parallelle samenleving ontwikkeld in woonwijken en buitengebieden. De onderwereld krijgt steeds meer vertakkingen in de bovenwereld en criminelen proberen zelfs in de politiek te infilteren. ‘We zijn met veel collega’s in Zuid-Nederland volop bezig het tij te keren, maar moeten het doen met beperkte middelen. De aanpak van ondermijnende criminaliteit moet ook in Den Haag meer urgentie krijgen.’
Ondermijnende criminaliteit is niet alleen een Brabants probleem, stellen ze, het is ook een probleem in andere delen van Nederland. De Brabantse bestuurders, verenigd in het samenwerkingsverband BrabantStad, doen vier voorstellen aan het volgende kabinet.
De privacywetgeving is wel aan te passen om drugscriminaliteit effectiever aan te pakken Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar recht en de informatiemaatschappij
Er moet een ‘ondermijningswet’ komen die de juridische knelpunten oplost waartegen politie en justitie aanlopen. Zo vormen de privacywetgeving en het moeizame, vaak jarenlang durende strafrechtelijke traject hinderpalen voor de criminaliteitsbestrijding. ‘De privacywetgeving is wel aan te passen om drugscriminaliteit effectiever aan te pakken’, reageert Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar recht en de informatiemaatschappij aan de Universiteit Leiden. ‘Maar heel gemakkelijk zal dat niet gaan.’
De Brabantse bestuurders pleiten ervoor om al bij de arrestatie van een verdachte beslag te leggen op criminele vermogens, om te voorkomen dat het geld naar het buitenland verdwijnt. Ook willen ze dat het voorarrest van zulke verdachten gemakkelijker kan worden verlengd, zodat drugscriminelen niet te snel op vrije voeten komen en hun activiteiten weer oppakken.
Afpakken van drugsgeld kan volgens de advocaten gemakkelijker
Volgens betrokken advocaten zal het lastig worden om voorarrest te verlengen. ‘Dat stuit op artikel 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens’, zegt strafrechtadvocaat Bert de Rooij. Afpakken van drugsgeld kan volgens de advocaten wel gemakkelijker. ‘Er wordt nu al aan het begin van de rit beslag gelegd op auto’s, boten en huizen,’ zegt advocaat Gerard Spong.
De bestuurders maken de vergelijking met de zogenaamde Rotterdamwet. Die werd vanuit de praktijk van enkele probleemwijken in Rotterdam ingevoerd om het aantal inwoners met een laag inkomen in stadswijken te beperken. Eenzelfde versneld wettelijk traject hebben zij voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit voor ogen.
Er moet ‘een strijdkas’ komen in de orde van grootte van 150 miljoen euro per jaar
Het plan van de burgemeesters is niet onhaalbaar, zegt Marco Pastors, die als wethouder aan de wieg stond aan de ‘Rotterdamwet’. ‘Brabant heeft ondermijning wel op de kaart gezet. Als ze duidelijk maken wat ze willen, doortastend optreden en als ze in Den Haag de urgentie inzien, kan zo’n wet er versneld komen’, aldus Pastors
Er moet ‘een strijdkas’ komen in de orde van grootte van 150 miljoen euro per jaar om landelijk de georganiseerde criminaliteit structureel aan te pakken, vanuit de ‘één-overheidgedachte’, zeggen de zes bestuurders. In Brabant werken gemeenten, politie, justitie en Belastingdienst al samen in een speciale taskforce tegen drugscriminaliteit. Die gezamenlijk aanpak kan ook elders worden ingevoerd, vinden ze.
De bestuurders willen tevens een ‘ondermijningsfonds’: geld dat wordt afgepakt van drugscriminelen, moet geheel of gedeeltelijk worden aangewend voor een verscherpte aanpak van de ondermijnende criminaliteit. Ook breken ze een lans voor een andere verdeelsleutel voor de capaciteit van politie, Openbaar Ministerie en Belastingdienst. Daarbij moet de strijd tegen ondermijnende criminaliteit ook als factor mee tellen.
Zo gaan zes Brabantse bestuurders drugsmisdaad te lijf
De zes belangrijkste bestuurders van Brabant hebben een ‘deltaplan’ ontwikkeld om de georganiseerde criminaliteit in hun provincie een flinke klap toe te brengen. Daarvoor moeten wetten soms op de schop. ‘Geef ons de ruimte te experimenteren.’
Bron: Volkskrant
The Cobra van Frederick Forsyth bevat excellente ideeën voor een deltaplan. Rekening moet worden gehouden met de extreem toegepaste gewelddadigheid bij rip off’s of mislukte deals. Zo moet worden voorkomen dat verdere infiltratie van de georganiseerde misdaad doorzet, zoals mogelijk in Curaçao. Het gevallen kabinet kan daarvan een oorzaak of gevolg zijn. In ieder geval geeft het ongekende mogelijkheden voor kwaadwillende elementen. Daar is de onderwereld al bekwaam geïnfiltreerd in de bovenwereld. Mensen zijn zwak als er veel te verdienen valt, vooral in daar waar de armoede groot is en opleiding om zichzelf uit de armoede te werken, meestal geen optie is. Ook is er geen vangnet of werk voor economisch zwakkeren. Is dat een van de redenen voor de toegenomen misdaad? Wij hebben in 2008 onderzoek gedaan naar terrorisme en drugshandel in het Caribisch gebied (Might is right). Daarom zijn witwasoperaties, casino’s en illegale goksites van groot belang. Daar worden we niet blij van. Renée van Aller en John de Vries