26.9 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

VK | Hoe de verkeerde lui in een gemeente de baas worden

HomeMediaVK | Hoe de verkeerde lui in een gemeente de baas worden

Een Brabantse burgemeester vertelt hoe de georganiseerde criminaliteit op lokaal niveau infiltreert in de politiek. Door: Jan Tromp

politicus-corrupt
Hoe de verkeerde lui in een gemeente de baas worden

De burgemeester had dit verhaal onder naam en toenaam moeten vertellen. Wíllen vertellen. Op het laatst schrok hij er toch voor terug. Zijn gezin trok het niet. Eerder zijn ze ernstig bedreigd en ze vrezen voor herhaling. De burgemeester kan er niet omheen dat angst ook hem in een greep heeft.

Hij is een man met een lange bestuurlijke ervaring in Noord-Brabant, hij heeft veel gezien en weet goed te beschrijven hoe criminelen infiltreren in het openbaar bestuur en daar greep op krijgen, hoe het mechanisme van ondermijning van de rechtsstaat werkt.

De burgemeester vertelt het anoniem. En illustreert daarmee al direct de verziekte verhoudingen.

Wie zijn de ondermijners? En hoe gaan ze te werk?

‘Ze komen bescheiden binnen in een fractie’, vertelt hij. ‘Ze houden zich beschikbaar voor ondersteunend werk, zoeken uit wat leeft bij mensen in de buurten. Op den duur kunnen ze dan raadslid worden. Dan krijgen ze deeltaken, portefeuilles, dan beginnen ze mee te praten. ‘Eerst zie je dat men in zo’n fractie opgetogen is; zomaar melden zich zeer gekwalificeerde types. Fantastisch hoe enthousiast die zijn. In staat heel snel te schakelen. De leiding is bezig met het dagelijks besturen vanuit B&W en zij hebben in een mum van tijd een heel netwerk opgebouwd in de partij en daarbuiten, ze bellen de hele dag rond, maken overal vrienden.

‘Dan komt een kentering, stap voor stap. Je krijgt te horen dat ze telkens terugkomen op dat ene onderwerp. Ze gaan zich bemoeien met de grote portefeuilles, met financiën en ruimtelijke ordening. Je verbaast je achteraf over de snelheid waarmee dat gaat. Te laat wordt onderkend dat ze zich bij de partij hebben aangemeld voor dat ene belang, een onroerendgoedproject of een grootscheepse renovatie.

En dan blijkt op zekere dag er opeens een meerderheid te zijn voor een geheel nieuw standpunt, diametraal tegenovergesteld aan wat de betrokken partij eerst vond. Het roer is om voordat iemand het weet. Ja, dat krijgen ze voor elkaar.

‘Ze bedreigen mensen niet. Ze komen lief binnen, ze helpen iedereen. En als ze iedereen geholpen hebben, is er een verbond. Dan begint het doorduwen. Het wordt steeds brutaler. Want er moet worden terugbetaald, dat natuurlijk wel.’

Dat is als ze helemaal zijn doorgedrongen. Waar begint het? ‘Je móet wel met dit soort mensen om de tafel’, zegt de burgemeester. ‘Je wordt door je eigen gemeenschap bijna gedwongen. Op hun eigen wijze hebben de ondermijners een draagvlak verworven in je gemeente.

‘Tijdens het hoogtepunt van de crisis, toen het echt slecht ging en je als gemeentebestuur alleen maar kon bezuinigen, waren zij de leuke peer. Hebben zij ervoor gezorgd dat de voetbalclub kon blijven draaien, hebben zij af en toe mensen uit de buurt geholpen met huisvesting of er een paar centjes bij gelegd toen de carnavalsvereniging tekort kwam.

‘In het omvangrijke sociaal-culturele netwerk dat van oudsher in Brabant sterk ontwikkeld is, lag voor hen het gat. Daar zijn ze in gekropen. Dat netwerk hebben zij ondersteund, al die tijd. En daarmee staan zij sterker dan de bestuurders die de integriteit zouden moeten bewaken. Dat maakt het moeilijk. Als je er iets over zegt, krijg je vanuit de gemeenschap te horen: ‘maar het is toch een mooi initiatief? Op hem kunnen we tenminste nog rekenen.’

Je krijgt voor de voeten geworpen: ‘Heb je dan bewijzen dat hij niet te vertrouwen is?’ Nee, die heb ik niet. ‘Nou, waarom ben je dan zo voorzichtig, waarom omarm je hem niet, wees blij dat hij jullie werk overneemt.”

De infiltratie van de politiek is het echte hoofdpijndossier in de aanpak van de georganiseerde misdaad. Het is de vrees dat criminelen het bestuur binnendringen, omdat met hun illegaal verworven miljoenen voor hen nu eenmaal alles te koop is.

‘Ik weet niet eens zeker of al die lui hun goede werken zelf in de eerste plaats beschouwen als bescherming van hun criminele belangen’, zegt de burgemeester. ‘Het zijn vaak gewone mensen die veel geld verdiend hebben met hun activiteiten, ze voelen dat ze een bepaalde standing en macht krijgen en die drijft hen verder. Het geld komt uit de verkeerde hoek, dat beseffen ze.

Ze willen af van die gedachte. Ze willen tegen zichzelf kunnen zeggen: kijk nu toch eens wat ik gedaan heb voor de mensen. Ze zijn op zoek naar een standbeeld voor zichzelf.

‘Ik kom het tegen, mensen met geld die willen investeren in projecten die op zichzelf welkom zijn voor ons. Maar bij sommigen voel ik ergens iets. Ik krijg er niet de vinger achter. Het zijn vermoedens waarmee je weinig kunt. Je hebt een harde zaak nodig. Toch, je ruikt dat het niet deugt. Natuurlijk, we zijn alert. Maar per saldo is meestal het resultaat alleen maar verdieping van mijn frustratie.

‘Drugscriminelen genieten van hun aanzien en populariteit. Je moet je realiseren dat veel burgers opkijken tegen mensen met geld. Ze associëren zich graag met de man met die mooie grote auto. En al helemaal als zo’n man ook nog mooie dingen doet voor de gemeenschap.

‘Die lui worden dan gezien als voorbeelden, als rolmodellen. Wij bestuurders zijn in de ogen van de bevolking niet vooruit te branden, wij pakken alleen maar dingen af. Natuurlijk probeer je als bestuurder ook wel op zichtbare wijze je steentje bij te dragen, maar ik denk dat we het vaak genoeg niet handig doen.

Het leidt ertoe dat mensen zeggen: ‘Jullie maken geen stappen’. Zij, die anderen, die maken iedere dag stappen.

‘De georganiseerde criminaliteit beschikt hier in de provincie elk jaar over 2,5 miljard aan crimineel geld, aan investeringsgeld. Dat gaat hard, hoor. Ze kunnen met dat geld niet naar de bank, ze zullen lange tijd feest vieren van hun centen, dure sieraden kopen, mooie kleren. Maar op zeker moment gaan ze proberen dat drugsgeld weg te zetten, voor een groot gedeelte in de directe omgeving. En daar begint de ondermijning.

‘Het gaat gewoon regelrecht de Brabantse economie in, vooral in het vastgoed hier. Die lui krijgen zoveel macht, dat is om bang van te worden.’
Hij zegt: ‘We krabbelen als maatschappij nog maar net op uit de crisis, er is nog steeds weinig geld beschikbaar, banken zitten op slot, pensioenfondsen doen zuinig. Er is één categorie die wel geld heeft en bereid is jou als armlastige gemeentebestuurder te helpen.

Als je wilt herontwikkelen of iets nieuws wilt opzetten, moet je bij die lui langs voor financiering. Zo draai je erin, er worden strategische posities ingenomen aan onderhandelingstafels, de besluitvorming wordt overgenomen, de verhoudingen veranderen en zo worden de verkeerde lui de baas in de gemeenschap.
‘Als je het toelaat, heb je de illegale verrijking in je bestuur. Als je in je omgeving blijft zeggen: en toch moeten we op onze hoede zijn, zal je zien dat zo’n opstelling zich tegen je keert.

‘Als je het niet toelaat, merk je dat er vanuit de politiek – de gemeenteraad, afzonderlijke fracties – geïntervenieerd wordt om het toch zo ver te krijgen. Je ziet dat van onderop mensen omhoog komen in de plaatselijke politiek die verbindingen hebben met illegale zakelijke belangen. Dan gaat het echt mis.

‘De man in de straat heeft geen idee, die loopt er achteraan, die ziet leuke dingen gebeuren en weet niet, kan meestal niet weten, waar men uiteindelijk mee bezig is. Dat inzicht hebben wij wel. Wij zien aan de hand van allerlei stappen in een lang proces wat het einddoel zal zijn. Het heeft heel vaak met vastgoed en projectontwikkeling te maken.

Dat is ook begrijpelijk, omdat het een van de weinige manieren is om crimineel verworven geld op een soepele wijze witgewassen te krijgen. ‘Zeker een lokale partij staat voor iedereen open. Het is moeilijk om mensen te weigeren. Dat doe je niet. Je bent er voor het plaatselijke belang zoals jij en je partijgenoten dat zien, door ideologie word je niet gestuurd. Dus het parool is: kom erbij!

‘Wat voor vlees heb je dan in de kuip? Zou een goeie vraag zijn, zeker. Maar je ziet geen reden voor die vraag. Je denkt dat je ervaren bent en je rekent niet op infiltranten, op stromannen van crimineel geld. Dan sta je toch lelijk te kijken als je merkt hoe snel de bordjes worden verhangen.’

De burgemeester vertelt van een vrouw die zich ontpopte tot moeder van een fractie. Geen verzoek viel haar te zwaar, geen klus was te veel. Wat een energie en wat een toewijding. Vijf sterren voor zo’n vrouw. Totdat ze belet vroeg bij een wethouder en zich meldde in gezelschap van twee kennissen. Het trio kwam niet één keer, het trio kwam al snel elke week.

De burgemeester: ‘Ze kwamen met een boodschappenlijstje, een lijstje met wensen van vrienden. Ik zei tegen mijn wethouder: laat ze buiten, ontvang ze niet, bij mij komen ze er ook niet in. Zorg dat je gewoon via je fractie de discussie voert. Maar ze drukten hem echt finaal in elkaar.

Die druk werd zo groot dat hij er bijna aan onderdoor ging. ‘Ik heb toen geprobeerd ze buiten zijn deur te houden. Vervolgens kwamen ze mijn kant op. Het werd oorlog , ik heb ze buiten gezet. Ik ben het met het college van B&W gaan delen. Mijn sterke indruk was dat andere wethouders er ook last van hadden, maar dat ze hun mond hielden.

‘Stel je voor: stromannen van het grote, criminele geld zitten gewoon in de coalitie. Ze hadden het zo gemanoeuvreerd dat ze de coalitie bijna konden opblazen. Uiteindelijk is het niet gelukt. De betrokken partij bleek krachtig genoeg om het probleem zelf op te lossen. Godzijdank. Maar ik weet dat het ook anders kan aflopen en dan delen ze de lakens uit in de gemeentepolitiek.

‘Hoe kun je als gemeentebestuur je wapenen tegen dit soort infiltratie? Het is niet eenvoudig. In elk geval geldt: besef dat het kan gebeuren. Alertheid, dat is toch het allerbelangrijkste. Maar het blijft moeilijk en de maatschappelijke ontwikkeling zal het niet gemakkelijker maken.

Met z’n allen willen we de bureaucratische regelgeving wat laten vieren. Ondernemers die uitbreiden of een nieuwe stap zetten, worden gek van de rompslomp. Het lijkt me een goede ontwikkeling als we initiatieven niet smoren, maar stimuleren. Tegelijk is het heel gevaarlijk. Je maakt meer ruimte om te ondermijnen.

‘De georganiseerde criminaliteit is voortdurend bezig met de vraag hoe zijn geld in de bovenwereld weg te werken. Van het lokale bestuur wordt gevraagd ondernemers te steunen, in elk geval niet in de weg te zitten. Die twee bewegingen gaan bij elkaar komen.

Ik weet niet hoe we dat moeten afstoppen. Ik ben bang dat witwassen in de nabije toekomst almaar aantrekkelijker wordt en daarmee ook de dreigingen voor infiltratie in het openbaar bestuur.

Bron: Volkskrant

Dit artikel is geplaatst in

3 reacties

  1. Vergeet niet dat hij beschermdt wordt. Ook op ons eilandje hebben wij deze menseñ. Heb er begrip voor. En nu wij?

  2. Het verhaal Curacao ten voeten uit, nu zien dat het met integere mensen schoon schip gemaakt kan worden, hetgeen bijzonder moeilijk zal zijn en vermoedelijk meer politieke moorden als gevolg.Dus of het RST team met het OM het oplost blijft de vraag maar zou wel super zijn.

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties