Uit uitgelekte documenten blijkt hoe de voormalige Curaçaose premier Gerrit Schotte betrokken is geweest bij de mogelijke corruptie in de Curaçaose veiligheidsdienst. Vrijdag is op Curaçao een strafzaak tegen Gerrit Schotte en zijn vrouw begonnen.

Deze veiligheidsdienst moet onder meer, in opdracht van de gouverneur, onderzoek doen of politici ‘schoon’ genoeg zijn om bijvoorbeeld minister te worden. Schotte en zijn ploeg hebben veel moeite gedaan om een dergelijke screening te dwarsbomen. Hoe ver ze daarin willen gaan, laat dit verhaal zien.

Medewerkers van de veiligheidsdienst mogen zeker geen relaties onderhouden met politici. Toch vliegt diensthoofd Lawrence P. van de dan nog Antilliaanse veiligheidsdienst op 16 september 2010 naar Sint Maarten voor een ontmoeting met Gerrit Schotte, beoogd minister George Jamaloodin en Theo Heyliger, een omstreden politicus op Sint Maarten.

Aangifte

Op zulke kleine eilanden word je dan ‘gesignaleerd’. Directeur Edsel Gumbs van de Antilliaanse veiligheidsdienst belt een dag later met de Antilliaanse minister van Justitie over deze verboden ontmoeting. Daarop ontzegt de minister P. de toegang tot het gebouw van de veiligheidsdienst.

Op 10 oktober 2010 verandert er veel. Curaçao maakt niet langer deel uit van de Nederlandse Antillen, maar is vanaf die dag een autonoom land binnen het koninkrijk. Gerrit Schotte is de eerste premier. En de veiligheidsdienst voor de hele Antillen wordt omgevormd tot de Veiligheidsdienst Curaçao (VDC).

Deze Curaçaose veiligheidsdienst doet aangifte tegen het verdachte diensthoofd P. wegens schending van het ambtsgeheim. Uit zijn getapte telefoongegevens blijkt dat P. geld zou hebben geleend van Jamaloodin, inmiddels benoemd als minister van Financiën. In ruil daarvoor kon de minister bij hem informatie inwinnen over personen.

Premier Schotte wil dat de geschorste medewerker weer gewoon aan de slag kan bij de veiligheidsdienst. De commissie van toezicht van de VDC steekt daar een stokje voor.

Heet hangijzer is de verplichte screening waartegen Schotte en zijn regeringsploeg zich verzetten. Veiligheidsdienst-directeur Gumbs van de VDC wil tegen de zin van Schotte doorgaan met het onderzoek.

Onbekwaam

Op 27 oktober 2010 schrijft de veiligheidsdienst een intern memo met een lange lijst belastende informatie over Schotte en een aantal van zijn ministers: onder meer dat de ministerpresident in dubieuze financiële zaken is verwikkeld en schulden heeft. Duidelijk is dat het grootste deel van deze Curaçaose regeringsploeg nooit kon zijn aangesteld als die screening was voltooid vóór hun aantreden.

Op diezelfde 27 oktober ontzegt de regering directeur Gumbs de toegang tot de gebouwen van de veiligheidsdienst, die Gumbs later ontslaat omdat hij ongeschikt zou zijn om de dienst te leiden. In februari van dit jaar oordeelde de rechter op Curaçao dat Gumbs ‘moedwillig is beschadigd’: uit niets blijkt, volgens de rechter, dat hij ongeschikt of onbekwaam was om de veiligheidsdienst te leiden.

Na het vertrek van Gumbs stelt de regering een nieuwe directeur aan bij de veiligheidsdienst. Onder diens leiding gebeurt er in oktober 2011 iets opmerkelijks bij de VDC. De netwerkbeheerder van de veiligheidsdienst legt hierover een gedetailleerde verklaring af bij de Curaçaose Ombudsman.

Hij vertelt dat hij begin oktober moest vertellen aan een aantal ‘Colombianen’ hoe de informatie van de Curaçaose veiligheidsdienst was beveiligd. In opdracht van de ministerpresident, werd hem verteld door zijn leidinggevenden. Een paar weken later moest de netwerkbeheerder de wachtwoorden van het systeem geven, waarna alle aanwezige gegevens gekopieerd en aangepast konden worden; niet alleen die van de Curaçaose dienst, maar ook de gegevens die waren uitgewisseld met de Nederlandse AIVD en de Amerikaanse DEA en FBI.

Het is, zegt SP-Kamerlid Ronald van Raak, misschien wel de grootste gegevensroof uit een geheime dienst ooit. Meerdere bronnen bevestigen dat de gekopieerde gegevens in handen zijn gekomen van criminelen. Ook zouden er gegevens zijn gewist, bijvoorbeeld om een gunstige screening van toekomstige politici mogelijk te maken, aldus Van Raak.

Van Raak vindt dat Nederland moet ingrijpen. ‘Mijn verzoek aan minister Plasterk (belast met Koninkrijksrelaties, red.) is: Doe er wat aan.’

Toezicht

Plasterk vindt dat niet Nederland, maar Curaçao zelf verantwoordelijk is voor de gang van zaken bij de Curaçaose veiligheidsdienst, antwoordt hij op vragen van Van Raak. ‘Ik kan niet bevestigen dat informatie van de AIVD is gestolen, gekopieerd, of verwijderd. Ik kan in het openbaar geen uitspraken doen over hoe de AIVD en de VDC samenwerken. Het land Curaçao heeft een eigen commissie van toezicht voor de veiligheidsdienst. Het is aan de regering en het parlement van Curaçao om toezicht te houden op de gang van zaken.’

Volgens inlichtingendienstexpert Constant Hijzen van de Universiteit van Leiden is een reorganisatie van een veiligheidsdienst een gevoelig moment: in dit geval op 10 oktober 2010, toen de dienst veranderde van een Antilliaanse in een Curaçaose veiligheidsdienst. ‘In zo’n fase is het de vraag wie leiding moet geven, wie bepaalt welke activiteiten worden uitgevoerd, welk mandaat de diensten krijgen en hoe ze worden gecontroleerd. En in hoeverre de politiek invloed mag hebben op het personeelsbeleid, hoe transparant de procedures zijn en wie dit toetst.’

Inlichtingendiensten geven geen inzicht in gegevens die ze delen, daarom is de schade bij gegevensdiefstal moeilijk te bepalen. ‘Stelregel is dat diensten een inschatting maken van de betrouwbaarheid van de samenwerkende partij. Ik vermoed dat er door de AIVD niet rücksichtslos van alles is gedeeld met de Curaçaoënaars, dat is eerder gerichte informatie geweest in bepaalde gezamenlijke operaties.’

Bron: Volkskrant
Dossier: Veiligheidsdienst Curaçao (VDC)