Plots is Curaçao Venezolaans toevluchtsoord. Economische migrant of vluchteling? | Marjolein Van De Water – Volkskrant
Maria Piñero (links) en Andrea Gomez waden naar de boot die hen naar Curaçao moet brengen. © Meridith Kohut, The New York Times
Op de vlucht voor ellende verlaten duizenden Venezolanen hun thuisland. Naar buurlanden als Colombia en Brazilië, maar ook Curaçao is een geliefde bestemming.
Terwijl de toestand in Venezuela nog dagelijks verslechtert, gaan duizenden inwoners van het Zuid-Amerikaanse land weg. Naar buurlanden als Colombia en Brazilië, maar ook Curaçao is een geliefde bestemming.
Marleni stond doodsangsten uit tijdens haar reis naar Curaçao. De 52-jarige vrouw stapte samen met twintig anderen in een ‘veel te klein motorbootje’ in het Venezolaanse dorpje La Vela, en kwam de volgende ochtend aan op het Caribische eiland. ‘We hebben urenlang stilgelegen voor de kust, wachtend op een goed moment om aan land te gaan’, vertelt ze. ‘De smokkelaar dwong ons het laatste stuk te zwemmen. Ik dacht dat ik het niet zou redden.’
Maar ze kwam heelhuids aan land en verblijft sindsdien illegaal op Curaçao, net als vele andere Venezolanen.
Maar ze kwam heelhuids aan land en verblijft sindsdien illegaal op Curaçao, net als vele andere Venezolanen. De meesten van hen komen legaal met het vliegtuig het land binnen, en verdwijnen nadat hun visum is verlopen in de illegaliteit. Anderen steken net als Marleni in een bootje de zee over, of komen met de pleziervaart mee.
Mijn salaris is zo laag dat mijn familie en ik zouden omkomen van de honger.
Het is onduidelijk hoeveel Venezolanen zich illegaal op Curaçao bevinden, schattingen lopen uiteen van 2- tot 12 duizend. Hoe dan ook flinke aantallen op het kleine eiland met 150 duizend inwoners.
Ze vluchten voor de ellende in hun thuisland. In Venezuela heerst extreme schaarste aan levensmiddelen en medicijnen, vorig jaar bedroeg de inflatie 800 procent en de economie kromp met 18 procent. Hoofdstad Caracas is de gevaarlijkste stad ter wereld, en ook in de rest van het land zijn ontvoeringen, roofmoorden en afpersing aan de orde van de dag. Bovendien wordt de regering met de dag repressiever en autocratischer.
‘Eigenlijk ben ik sportlerares’, vertelt Marleni, die vanwege haar illegale status niet met haar achternaam in de krant wil. ‘Maar mijn salaris is zo laag dat mijn familie en ik zouden omkomen van de honger.’ Nu werkt ze op een markt in het toeristische centrum van Willemstad, en verdient zo’n 120 euro per week. Ze geeft zo min mogelijk geld uit. ‘Alles wat ik kan missen gaat naar mijn familie.’
Voedselpakketten
Net buiten de markt, aan de kade van het Waaigat, dobberen barkjes, kleine boten die groente en fruit vanuit Venezuela naar Curaçao brengen. Het is druk op de ‘drijvende markt’. De Venezolanen brengen in hun zangerige Caribische Spaans bananen, avocado’s en cassave aan de man. Toeristen maken foto’s, eilandbewoners doen slenterend inkopen. ‘Die bootjes komen uit mijn dorp, La Vela’, zegt Marleni. ‘Op de terugweg nemen ze tegen betaling pakketten mee. Ik stuur iedere woensdag rijst, bonen, en wc-papier naar mijn familie.’
Uit onderzoek van de Centrale Universiteit van Caracas blijkt dat in de afgelopen anderhalf jaar meer dan 200 duizend Venezolanen hun land hebben verlaten. De meesten beproeven hun geluk in buurlanden Brazilië, Panama of Colombia. Buiten Latijns-Amerika proberen ze het via een asielprocedure. Zowel de Verenigde Staten als Spanje ontving vorig jaar 18 duizend asielaanvragen uit Venezuela, meer dan uit elk ander land ter wereld.
Maar hoewel in Venezuela mensen doodgaan van honger en gebrek aan medicijnen, worden de migranten nergens als vluchtelingen beschouwd. Vooralsnog heeft alleen Peru de deuren open gezet voor de wanhopige Venezolanen. Begin deze maand kondigde de Peruaanse minister van Binnenlandse Zaken aan dat Venezolanen een visum voor een jaar kunnen krijgen, inclusief toegang tot gezondheidszorg. Brazilië en Colombia zijn minder gastvrij en deporteren de Venezolanen die illegaal in het land werken.
Ook de eilanden van het Nederlands koninkrijk zijn de inwoners van buurland Venezuela liever kwijt dan rijk. Om de instroom via het vliegveld van Willemstad te beperken, moeten Venezolanen tegenwoordig duizend dollar cash bij zich hebben. Wie dat niet heeft, wordt op de eerste vlucht terug gezet. ‘Ik kom al vijf jaar op Curaçao om op de markt te werken’, vertelt Marleni. ‘Ik kwam eerder altijd met het vliegtuig, maar door die nieuwe regel was ik genoodzaakt een bootje te nemen.’
De Kustwacht Caribisch Gebied heeft vorig jaar 122 migranten onderschept die vanuit zee illegaal het Nederlands Koninkrijk probeerden te bereiken. Eind januari troffen ze weer een bootje met 22 Venezolanen aan de kust van Curaçao. ‘We benaderen de bootjes en roepen dat we van de kustwacht zijn’, vertelt Hans Lodder, commandant van de Nederlandse marine in het Caribisch Gebied en tevens directeur van de kustwacht. ‘Dan gaan meteen de handen omhoog.’
Drugs
Ook als het wel migranten zijn, is er vaak smokkelwaar aan boord
Curaçao is een belangrijke doorvoerhaven voor cocaïne uit Zuid-Amerika. De meeste verdachte bootjes op de radar vervoeren dan ook drugs en wapens, geen migranten. ‘Ook als het wel migranten zijn, is er vaak smokkelwaar aan boord’, aldus Lodder. Opvarenden worden aan land gebracht en overgedragen aan de politie. Die stuurt de migranten direct terug.
De commandant spreekt van een ‘waterbedeffect’. Eerst gingen de Venezolanen vooral naar Aruba, op 30 kilometer varen van de Venezolaanse kust. Nadat daar de maatregelen werden aangescherpt, kwam er een toename op Curaçao, op 100 kilometer varen. Volgens Lodder is er geen sprake van een vluchtelingencrisis. ‘De politieke situatie in Venezuela is stabiel’, zegt hij. ‘Het zijn geen vluchtelingen op die bootjes. Het zijn mensen die hier komen om te werken, of criminelen.’
Migratiebeleid is een nationale aangelegenheid op Curaçao, Nederland heeft daar geen inspraak over. ‘We hebben geen signalen dat het om massamigratie gaat’, aldus Marius Noort, beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op Curaçao. ‘Als het echt heel erg wordt, zou Nederland op een gegeven moment wel bijspringen’, gaat hij verder. ‘Maar je moet ook oppassen voor een aanzuigende werking.’
De lokale autoriteiten ontkennen dat er een probleem is. ‘We hebben geen aanleiding om ons zorgen te maken’, zegt Lesly Fer, directeur risicobeheersing en rampenbeleid op het ministerie van Algemene Zaken. ‘Er zijn wel illegale migranten, maar die worden gewoon door de politie verwijderd.’
Veel Curaçaoënaars zijn blij dat de autoriteiten hard optreden tegen de Venezolanen. De werkloosheid op het eiland is 13 procent, onder jongeren 33 procent, en de lokale bevolking zit niet te wachten op nog meer werkzoekenden. Ook beklagen ze zich over oneerlijke concurrentie, omdat de migranten lage salarissen accepteren. En ze maken zich zorgen over de criminaliteit en illegale prostitutie die gepaard gaan met de komst van de Venezolanen.
Prostitutie is op Curaçao alleen toegestaan in Campo Alegre, een enorm bordeel aan de rand van Willemstad. De wet verbiedt Curaçaose vrouwen als prostituee aan de slag te gaan, dus haalt Campo Alegre werknemers uit de Dominicaanse Republiek en Colombia. Eerder werkten er ook Venezolaanse vrouwen, maar daar stak de inmiddels overleden oud-president Hugo Chávez een stokje voor. Nu zijn de Venezolaanse vrouwen terug op Curaçao. Niet in Campo Alegre, maar in de illegaliteit.
Nachtcafé
In Flor de Noruega, een nachtcafé aan de Cubaweg in Willemstad, hangen tientallen Venezolaanse dames verveeld aan de bar. Ze dragen korte rokjes en hoge hakken en spelen met hun telefoon tot zich een man aandient om hen een drankje aan te bieden. ‘Ik verdien ongeveer 400 gulden (215 euro) per week’, vertelt Genesis, een 23-jarige Venezolaanse met een blokjesbeugel. ‘Daarvan stuur ik zo veel mogelijk naar mijn moeder en mijn 4-jarige zoon.’
Genesis wil niet met haar volledige naam in de krant, omdat haar familie niet weet dat ze in een bar werkt. ‘Veel vrouwen hier zijn hoeren’, schreeuwt ze boven de keiharde muziek uit. ‘Maar ik doe alleen borrels.’ Een ‘borrel’ is water met roze kleurstof. Steeds als een man de benodigde zes gulden (ruim drie euro) neertelt voor het drankje, schuift de barman Genesis een fiche ter waarde van anderhalve euro toe. ‘Op deze manier kan ik ervoor zorgen dat mijn zoon te eten heeft’, aldus Genesis. ‘In Venezuela kan ik niks voor hem betekenen.’
Een deel van de migranten arriveert met een schuld op het eiland. ‘Een vliegticket is duur’, aldus Mary Meseron (42), een Venezolaanse die legaal op Curaçao verblijft en een Facebook groep heeft opgericht om landgenoten op het eiland te helpen. ‘Veel migranten huren de duizend dollar cash die nodig is om door de douane te komen. Bij aankomst moeten ze het geld inleveren, maar tegen een fikse betaling.’
Meseron krijgt 50 tot 100 berichten per dag, van Venezolanen die ofwel overwegen naar Curaçao te reizen, of zich al op het eiland bevinden en op zoek zijn naar werk. ‘Ik probeer ze uit te leggen dat het heel moeilijk is werk te vinden’, aldus Meseron. ‘Maar ze komen toch. Er zijn huizen vol illegale Venezolanen. Ze zitten soms met z’n vijven op een kamer en durven nauwelijks de straat op uit angst voor de politie.’
Het is niet de eerste golf.
Venezolaanse migranten die Curaçao te verwerken krijgt. Nadat de Venezolaanse oud-president Chávez aan de macht was gekomen, en de economische elite van het land tot vijand van zijn revolutie verklaarde, ontstond een uitstroom van Venezolanen uit de hogere klassen. Ze investeerden fors op het eiland, bouwden er onder meer een winkelcentrum en werden met open armen ontvangen.
Maar de migranten die nu naar het eiland komen, nemen geen dollars mee. ‘Venezolanen hebben een slecht imago gekregen de laatste jaren’, aldus Alfredo Limongi (51). Hij kwam dertien jaar geleden naar Curaçao en is oprichter van Venex, een vereniging voor Venezolanen op Curaçao. ‘Er is steeds meer xenofobie en racisme, daar hadden we voorheen geen last van.’
Limongi raadt landgenoten af naar Curaçao te komen. ‘Ze kunnen beter migreren naar landen met een grotere economie’, vindt hij. Maar Limongi vindt ook dat de Curaçaose en Nederlandse regering hun verantwoordelijkheid moeten nemen. ‘In Venezuela is sprake van een humanitaire crisis’, zegt hij. ‘Een deel van de migranten moet beschouwd worden als vluchtelingen, zij kunnen in Venezuela niet langer overleven.’
Bron: Volkskrant
“De Koninklijke Marechaussee waakt over de veiligheid van Nederland en het Caribisch gedeelte van het koninkrijk der Nederlanden. Wereldwijd wordt de marechaussee ingezet op plaatsen van strategisch belang. Van koninklijke paleizen tot aan de buitengrenzen van Europa. Van luchthavens in Nederland en het Caribisch gebied tot oorlogs- en crisisgebieden overal ter wereld”. etc etc
Hoezo Nederland moet er voor zorgen. Op Curaçao kunnen ze toch alles zelf en willen geen inmenging van de Macamba.
De bewaking (de defensie) van de grenzen is een koninkrijksaangelegenheid. Nederland dient er dus zorg voor te dragen dat we niet overstroomt worden door zgn. vluchtelingen of illegale migranten. Een strenge efficiente grensbewaking is zeer gewenst. Ongecontroleerde toestroom van illegale immigranten zal rampzalig zijn voor de Curacaose samenleving, verscherpte grensbewaking en betere defensie is thans dan ook van zeer groot belang voor de eilanden.
Het is niet anders in Nederland, hier zien ze buitenlanders (incl. allochtonen en inwoners vauit de Caribische gebied, vluchtingen uit de Midden-Oosten en Afrika) liever kwijt dan rijk. Met name bij de intreding van de economische crisis en ontwikkelingen hierna kan de harde relaiteit niet verborgen worden. Hiernaast gaan nog steeds bedrijven falliet, banen die komen zijn nog steeds van tijdelijke aard en/of alleen als part-time kracht, betaalbaare woning zijn als nooit tevoren schaarser geworden. Maar ook met de jeugd (http://www.ad.nl/binnenland/generatie-van-twintigers-zit-thuis-op-de-bank~ab2903db/)gaat het niet zo goed! Op Curaçao is nog langer en ook nog voor een grotere groep slecht aan toe, dus hierdoor ook jammer genoeg afkeer voor buitenlanders. Misschien kan de Venezolaanse elite ook een bijdrage leveren door hun landgenoten een helpende hand te geven…..