30 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Volkskrant | Auteur maffiaboek Gomorra: ‘De maffia in Amsterdam is erger dan in Napels’

HomeMediaVolkskrant | Auteur maffiaboek Gomorra: ‘De maffia in Amsterdam is erger dan...

Jarl van der Ploeg

Volgens Saviano kon Nederland de afgelopen jaren een vrijplaats worden voor maffiosi doordat de banden met de Nederlandse Antillen zo nauw zijn dat er zonder al te veel tussenstappen cocaïne naar Nederland kan worden gesmokkeld, waardoor de kiloprijs er lager is dan in veel andere landen.

Napolitaanse toestanden in Amsterdam, klonk het na de moord op advocaat Derk Wiersum. Volgens schrijver Roberto Saviano (40) is het in Amsterdam zelfs erger. ‘Niet de agenten, maar het hele systeem is bij jullie corrupt.’

Roberto Saviano begint te lachen als hij hoort dat de situatie in Amsterdam de afgelopen weken meermaals werd vergeleken met de maffiose toestanden in zijn eigen Napels en zegt: ‘Amsterdam is erger dan Napels.’

Als er één man verantwoordelijk is voor het huidige beeld van de maffia, is het de Italiaanse journalist en schrijver Roberto Saviano (1979) – een rol die jarenlang was weggelegd voor Mario Puzo en Francis Ford Coppola, maar sinds 2006 exclusief aan hem toebehoort. Toen kwam namelijk zijn boek Gomorra uit, waarin hij op minutieuze wijze beschrijft van welke methoden de Napolitaanse maffiagroepering de camorra zich bedient. Hij ging undercover in de illegale textielindustrie, was ober tijdens een camorra-bruiloft en leerde zo veel over de lokale clans dat hij nog voor zijn boek uitkwam werd verhoord door het Italiaanse Openbaar Ministerie: dat wilde weten hoe hij, als 26-jarige, in hemelsnaam aan al die informatie was gekomen.

Die unieke inkijk in het reilen en zeilen van de camorra had twee gevolgen. Eén: zijn boek werd een gigantische bestseller die inmiddels tien miljoen keer is verkocht en waarvan de gelijknamige tv-serie in 172 landen te zien is. En twee: opeens verlichtte een gigantische schijnwerper ‘de anus van de wereld’, zoals Saviano de achterbuurten van Napels noemt. Opeens was de hele wereld zich bewust van de manieren waarop de maffia daar zijn geld verdient, hoe hun bosses heten, wat hun favoriete automerken zijn en zelfs hoe de interieurs van hun villa’s eruitzien.

Omdat maffiosi het liefst in de schaduw opereren, maakten diezelfde bosses vrijwel meteen concrete plannen Saviano ‘nog voor Kerstmis’ te vermoorden, het liefst voor het huis van zijn moeder, aldus informatie van de Italiaanse antimaffiadienst. Saviano kreeg daarop een konvooi van twee geblindeerde auto’s en zeven carabinieri-agenten, die sindsdien nooit meer van zijn zijde zijn geweken. Het is de zwaarste bewaking die de Italiaanse staat tot zijn beschikking heeft en Saviano krijgt die al dertien jaar lang, 24 uur per dag.

‘Ik probeer tegenwoordig de helft van het jaar in de Verenigde Staten te wonen’, zegt hij via Skype vanaf een geheime locatie in New York. Uit praktische overwegingen laat hij zich nauwelijks interviewen, laat staan in eigen persoon. ‘In Italië heb ik continue beveiliging nodig en moet ik op een politiekazerne slapen, maar hier heb ik met een valse identiteit iets meer vrijheid. Hier kan ik in principe gewoon naar de supermarkt, hoewel ik er niet te veel over kan zeggen, omdat de kans bestaat dat ik mezelf dan verraad.’

Op Facebook plaatste u afgelopen zondag een verjaardagsselfie – gefeliciteerd nog – die, als ik me niet vergis, in Amsterdam is genomen. Klopt dat?

‘Ha! Ja, dat klopt. Ik was een paar dagen in Amsterdam omdat ik een speciale band heb met Nederland. Ik hou van jullie land – de eerste vertaling van mijn boek Gomorra was in het Nederlands – maar het is vooral een belangrijke bron voor mijn onderzoeken naar de maffia. Als je mij vraagt wat de meest corrupte plekken zijn die ik in mijn leven ben tegengekomen, antwoord ik niet Napels of Lagos, maar dan zeg ik: Londen en Amsterdam. En daarmee bedoel ik geen corruptie op straatniveau. Bij jullie zijn niet de politici of de agenten corrupt, zoals in Napels of Lagos. Ik heb het over het systeem. En dan vooral jullie financiële systeem. Het klopt dat de meeste criminaliteit op straat Marokkaans, Italiaans, Servisch of Russisch is, maar vergis je niet: het witwassen is allemaal Nederlands.’

Volgens Saviano kon Nederland de afgelopen jaren een vrijplaats worden voor maffiosi doordat de banden met de Nederlandse Antillen zo nauw zijn dat er zonder al te veel tussenstappen cocaïne naar Nederland kan worden gesmokkeld, waardoor de kiloprijs er lager is dan in veel andere landen. Verder is de haven van Rotterdam, die op een zeer strategische plek ligt, een snelle, efficiënte haven, waardoor containers er minder lang blijven en de kans op controle dus kleiner is. En vooral belangrijk: het Nederlandse financiële systeem biedt een bepaalde fiscale schaduw waarin criminelen goed kunnen gedijen, zegt Saviano. Denk aan de vele brievenbusfirma’s die het dankzij ingewikkelde constructies mogelijk maken om grote sommen geld via tal van lussen en U-bochten langs allerlei financiële centra in de hele wereld te loodsen, waardoor controle naar de herkomst ervan bijna ondoenlijk is.

‘Als ik de Nederlandse premier tegenover me zou hebben en hij zou mij vragen hoe jullie criminele probleem is op te lossen, zou ik hem als eerste zeggen: doe wat aan je rol als belastingparadijs’, zegt Saviano.

Tijdens uw verblijf in Nederland schreven bijna alle kranten dat Amsterdam langzamerhand het nieuwe Napels wordt omdat advocaat Derk Wiersum, die een kroongetuige bijstond in een belangrijke maffiazaak, in koelen bloede werd vermoord. Gaat die vergelijking met Napels volgens u op?

‘Niet op het gebied van openlijk geweld, natuurlijk. In Napels vermoorden ze soms twee of drie personen per dag. In Amsterdam zijn bovendien geen buitenwijken als Scampia, er is geen openlijke maffiaoorlog en er worden geen straten volledig gecontroleerd door criminelen. Maar op een ander, hoger niveau is Amsterdam veel belangrijker dan Napels. Er zijn clans aanwezig uit de hele wereld, want Nederland is een van de belangrijkste doorvoerhavens. Zij weten: wie Nederland in handen heeft, heeft een van de slagaders van de wereldwijde drugsmarkt in handen.’

Dezelfde conclusie trokken hoogleraar bestuurskunde Pieter Tops en journalist Jan Tromp eind vorige maand naar aanleiding van hun onderzoek naar drugsgerelateerde criminaliteit in Amsterdam. Zij stelden dat Nederland ‘de Europese draaischijf’ voor de handel in cocaïne en andere drugs is geworden en dat de stad bovendien de greep heeft verloren op de bestrijding daarvan.

Saviano: ‘Wat zeker niet heeft geholpen, is jullie gedoogbeleid, dat in feite neerkomt op een afwezigheid van regels. Daardoor zijn er de afgelopen decennia talloze clans naar Amsterdam getrokken – Serviërs, Russen, de ’ndrangheta, maar ook bijvoorbeeld Napolitanen die naar Nederland kwamen om hasj te kopen en door te smokkelen naar Italië. Hetzelfde geldt voor de mocromaffia. Die zijn ook relatief klein begonnen met hasj, waarna ze zich gaandeweg met andere middelen zijn gaan bezighouden.’

Nadat vorig jaar de broer van eerdergenoemde kroongetuige was vermoord, raadpleegde het Nederlandse OM onderzoeksrechter Nicola Gratteri om te vragen hoe Italië omgaat met dit soort moorden. Wat zou Nederland volgens u van Italië kunnen leren?

‘Naast wat ik al zei over jullie rol als belastingparadijs, is een van de belangrijkste maatregelen het optuigen van een speciale antimaffia-eenheid. De Nederlandse situatie is erg ingewikkeld vanwege de vele groepen die er actief zijn en de geldstromen die ze gebruiken, en het is te veel gevraagd van de Nederlandse politie om al die structuren bloot te leggen. Zij moeten zich kunnen bezighouden met het arresteren van moordenaars en dealers. Verder zou een veel zwaarder gevangenisregime voor maffiosi helpen, zoals we dat ook in Italië hebben, en moet de wet dusdanig worden veranderd dat je makkelijker beslag kunt leggen op goederen van maffiosi.’

Na de brute maffiamoorden op de rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsellino, die eind jaren tachtig en begin jaren negentig zo’n 360 Siciliaanse maffialeden veroordeeld wisten te krijgen, nam Italië een aantal serieuze maatregelen om maffiageweld in te dammen. De antimaffiadienst kreeg verregaande bevoegdheden en om te voorkomen dat maffiosi nog moorden konden bestellen vanuit de gevangenis, werd wetsartikel 41-bis ingevoerd. Die wet maakt contact met de buitenwereld vrijwel onmogelijk. Het hielp, want sinds de dood van Falcone en Borsellino is het wat betreft maffia-aanslagen op juristen relatief rustig geworden in Italië.

U zegt dat de maffia al jaren actief is in Nederland en bovendien zeer aanwezig. Waarom bestaan hier nog geen soortgelijke maatregelen, denkt u?

‘Omdat er in Nederland nog nooit een journalist is vermoord door de maffia, omdat er nog nooit een rechter is vermoord door de maffia. Omdat er in Nederland nog nooit echte sociale problemen zijn ontstaan door de maffia. Bovendien blijven jullie beweren dat dit soort geweldsuitbarstingen de schuld is van Marokkanen, Russen of Italianen die toevallig actief zijn in Nederland. Maar zo werkt het niet. Ze zijn hier allemaal actief omdat het Nederlandse systeem zo gunstig voor ze is. Ze zijn hier omdat jullie dat toelaten.’

Het optuigen van een Nederlandse antimaffia-eenheid zou wel betekenen: meer processen en dus meer moordaanslagen op juristen en getuigen. Meer Italiaanse toestanden dus, om een vervelend cliché te gebruiken.

‘Dat zou inderdaad kunnen gebeuren. Maar bedenk wel dat Nederland fundamenteel anders is dan Napels of Zuid-Italië. Jullie instituties zijn niet geïnfiltreerd door de maffia, wat betekent dat wanneer je de maffia een keer goed aanpakt, je die ook echt kunt uitroeien.’

In Italië worden bijna zeshonderd mensen beveiligd door de staat, terwijl de vermoorde advocaat Wiersum geen politie-escorte had, ook al stond hij een van de belangrijkste kroongetuigen van het land bij. Zijn we te naïef in Nederland?

‘Ik ken de specifieke details van de moord op Wiersum niet, maar politiebescherming is een erg delicate zaak. Als deze advocaat een politie-escorte had gehad, zou hij waarschijnlijk nog in leven zijn. Maar ik weet ook dat jullie gewend zijn aan ministers die te fiets naar hun werk gaan. Het heeft te maken met jullie visie op privacy, maar ook met de macht van de staat. In de zuidelijke wereld is politiebeveiliging juist een symbool dat de staat er alles aan doet om de vrijheid van zijn burgers te beschermen – dat de staat sterker is dan zijn bedreigers. In Nederland staat zo’n escorte juist symbool voor het onvermogen van de staat om zijn burgers te beschermen tegen dat kwaad. Dat is een fundamenteel verschil.’

In zijn laatste twee boeken beschrijft Saviano het verhaal van een zogeheten ‘babyboss’ dat losjes geïnspireerd is op het leven van Emanuele Sibillo – een jonge maffioso die, toen hij in 2015 op zijn 19de werd vermoord, al bijna de hele Golf van Napels onder controle had en samen met zijn bende een extravagant leven leidde, waarbij ze Moët & Chandon slurpten alsof het water was en de ene na de andere snuif cocaïne in hun neus propten. Volgens de politie van Napels zijn er momenteel tientallen van dit soort ‘babygangs’ actief in Napels.

Deze week ging de verfilming van uw boek De kinderen in de sleepnetten in première in Nederland: Piranhas. Die film gaat over de steeds jongere criminelen die de straten van Napels momenteel domineren. Verbaast het u dat de vermoedelijke moordenaar van Wiersum ook vrij jong was?

‘Nee, want het is een wereldwijde trend. Jonge criminelen hebben een bepaalde instelling waarbij ze liever vijf jaar lang een uitbundig leven leiden met veel geld en al het respect dat ze menen te verdienen, dan dat ze zich stap voor stap omhoog moeten werken. Er is een uitdrukking die in Napels veel wordt gebruikt: ‘Als je doodgaat op je 90ste, sterf je als centenario (hoogbejaarde), maar als je doodgaat op je 20ste, sterf je als legendario.’’

Volgens de Nederlandse politie zou er ook in Amsterdam een ‘onuitputtelijk reservoir’ van dit soort jonge moordenaars bestaan. Ze zouden veelal zwakbegaafd zijn en hunkeren naar erkenning en geld. Daardoor zijn ze makkelijk te ronselen door oudere criminelen. Zou zo’n typering ook toepasbaar zijn op het Napels in uw boeken?

‘Ja, een moord plegen staat in Napels gelijk aan vier- of vijfduizend euro verdienen. In achterstandswijken droomt vrijwel ieder jongetje van zo’n bedrag omdat vijfduizend euro je leven kunnen veranderen. Als je dat bedrag in cocaïne investeert, kun je namelijk binnen een jaar een miljoen hebben. Dat lukt de meesten natuurlijk niet, omdat er ook nog zoiets bestaat als de politie en concurrerende dealers, maar ze ambiëren het wel allemaal. In Nederland bestaat die droom ook, vooral bij jonge migrantenkinderen voor wie het in de gewone maatschappij nog altijd moeilijk is op te klimmen. Ook zij zullen denken: liever rijk sterven op mijn 20ste dan berooid en als nietsnut op mijn 90ste.’

Toen u afgelopen zondag 40 werd en een selfie maakte in Amsterdam, schreef u ook: ‘Ik had nooit verwacht dat ik deze leeftijd zou halen.’ Is het echt zo erg?

‘Ja, het was een weemoedige verjaardag. Ik had nooit verwacht dat ik deze leeftijd zou bereiken, maar ik had ook nooit verwacht hem op deze manier te bereiken. Dat maakte mijn verjaardag een paradoxale gebeurtenis. Levend, maar wel altijd op de vlucht, altijd aangevallen door critici en politici die het niet met me eens zijn en vinden dat ik Italië zwart maak. Zij zeggen: als je echt gelijk zou hebben over de maffia, dan was je allang dood geweest. Dat je leeft, betekent automatisch dat het allemaal onzin is wat je zegt. Giovanni Falcone, de rechter die  werd opgeblazen door de maffia, zei het al: in Italië word je pas geloofwaardig nadat je bent vermoord. Ik bevind me momenteel in de gekke situatie niet meer volledig te leven, maar ook nog niet volledig dood te zijn. Dat maakt deze strijd zwaar. En nog eenzamer.’

Wie is Roberto Saviano?

Het succes van schrijver en journalist Roberto Saviano (1979) is ongekend. Na zijn debuut Gomorra schreef hij nog drie boeken die allemaal wereldwijde bestsellers werden. Gomorra werd twee keer verfilmd en tot Netflix-serie verheven. Zijn deze week in Nederland uitgekomen film Piranhas won al de Zilveren Beer in Berlijn voor het beste scenario. Eerder deze maand werden tijdens het filmfestival in Venetië bovendien de eerste twee afleveringen getoond van ZeroZeroZero (naar zijn boek uit 2013 over de internationale cocaïnehandel) – naar verluidt een van de duurste tv-series ooit gemaakt.

Bron: Volkskrant

3 reacties

  1. “TOEN U AFGELOPEN ZONDAG 40 WERD EN EEN SELFIE MAAKTE IN AMSTERDAM, SCHREEF U OOK: ‘IK HAD NOOIT VERWACHT DAT IK DEZE LEEFTIJD ZOU HALEN.”

    Op gezag van Johann Wolfgang von Goethe zegt men : Eerst Napels zien, en dan sterven. Na lezing van de Italiaanse schrijver Roberto Saviano mogen we rustig zeggen : Eerst Amsterdam zien, en dan leven.

  2. Nou ben zeer benieuwd naar de reacties.
    Zeker gezien de opmerkingen van de Rotterdamse burgervader die aangaf dt er in de havens op Curacrim geen scanners aanwezig zijn.
    Hoeveel van al dat geld wat in A’dam verdient wordt, wordt op Curacrim geïnvesteerd?

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties