Door: Kees Broere
De trein met Willem-Alexander heeft Tilburg al verlaten, als een kleine achtduizend kilometer verderop in het koninkrijk de ‘dia di rei’, koningsdag, nog op gang moet komen. Zonder thermo-ondergoed, en met de plu’s hooguit tegen de felle zon.
Het koningshuis is op Curaçao bij velen geliefd. Maar vandaag, bij de verkiezingen, zal mogelijk met Nederland worden ‘afgerekend’.
Meneer Ranulfo Betrian laat het nu aan hem voorbijgaan. Letterlijk ook. Hij zit in de Columbusstraat op een stenen bankje, vlakbij Hotel San Marco, en ziet glimlachend toe hoe het feestende publiek aan hem voorbijtrekt. Aan koningsdag doet-ie niet, nee. Maar koninginnedag? Ja, toen alles anders was.
De 71-jarige Betrian glijdt zijn herinneringen binnen. ‘Toen Juliana vorstin was, kwamen wij op school bij elkaar om voor haar te zingen. Frater Fidelius had de leiding. Daarna gingen we zaklopen en touwtrekken. Koekhappen deden we niet, wel klimmen op zo’n met vet ingesmeerde paal. Dat was toch wel een leuke tijd, hoor. Met snoepjes ook; van die harde, slechte snoepjes.’
Een dag later was het de dag van de arbeid, maar dat was toen nog geen vrije dag op Curaçao. ‘Dat mocht niet van de gouverneur.’ Maar nu is voor hem koningsdag een normale donderdag. ‘Al vind ik die kanonschoten wel mooi.’ Een saluut, om acht uur ‘s morgens, van het autonome land binnen het koninkrijk.
Voor het koningshuis heeft meneer Betrian veel sympathie. ‘We hebben toch nog steeds een band, niet? We zijn nu een beetje een moderne kolonie. En daarom kunnen onze kinderen toch maar mooi in Nederland studeren en daar een goed diploma halen. We zijn familie van elkaar.’
Familieband
Die familieband, zo vinden veel mensen op Curaçao, komt het sterkst naar voren in de gedeelde liefde voor de koninklijke familie. Ga naar het stadsdeel Otrobanda, naar het populaire en al tientallen jaren oude café Netto. Daar vind je niet alleen doorgewinterde Curaçaose drinkers van de lokale ‘groene rum’, maar ook talrijke foto’s aan de muur van Willem-Alexander, Máxima, en de kinderen. Met als ereplaat een bliksembezoek dat het koninklijk echtpaar aan de kroeg zelf bracht.
Maar in de Haagse politiek is, zo zeggen Curaçaoënaars, van gedeelde liefde juist heel weinig of niets te merken. Zelfs voorstanders van het ‘koninkrijk van vier landen’ (Nederland, Curaçao, Aruba en Sint Maarten) vinden het ‘schandalig’ dat Nederland, zoals onlangs, zijn machtige stem binnen de Rijksministerraad laat horen om het eiland Curaçao een zogeheten aanwijzing te geven, en het daarmee de macht te ontzeggen om geheel zelfstandig de verkiezingen van deze vrijdag te organiseren. Die macht ligt nu bij de gouverneur.
‘Koloniale’ opstelling
Een ronduit ‘koloniale’ opstelling van Den Haag, zeggen mensen hier dan. De opstelling van een kille heerser, en zo totaal anders dan die van het staatshoofd Willem-Alexander, dat juist de verbinding zoekt.
Die verkiezingen, voor een nieuw parlement, vinden pal de dag na koningsdag plaats. In Den Haag en bij Den Haaggezinde eilandbewoners bestaat de vrees dat felle critici van het Nederlands beleid voor de overzeese gebiedsdelen, Curaçaose politici als Gerrit Schotte van de partij MFK bijvoorbeeld, na een overwinning niet alleen uit het koninkrijk willen stappen, maar ondertussen ook de Curaçaose schatkist leeg zullen roven. ‘Ja, Schotte is anti-Nederland’, zegt meneer Betrian. ‘Maar zelf is hij natuurlijk een boefje.’
Koningsdrukte
Maar eerst de koningsdrukte. Dit jaar vierde Curaçao woensdagavond ook de Nacht van Oranje. Net als de volgende ochtend was het vooral vol in de oude binnenstad, in de fraai gerenoveerde wijk Punda. In de Nieuwestraat traden bands op en vloeide het bier. Bij het eerste standje kon iedereen oranje t-shirts kopen. Op die ene man na: ‘Helaas, meneer, we hebben geen XL binnengekregen.’
En over de moeizame band met Nederland gesproken: de Nieuwestraat was, heel uitzonderlijk, een kleine negen jaar geleden nog het toneel van iets als een rassenrelletje. Tijdens de onderhandelingen over de nieuwe status van Caribische eilanden als Curaçao liepen op een gegeven moment de gemoederen zo hoog op, dat eilandbewoners de bezoekers van de vooral ‘witte’ bars en restaurants in de Nieuwestraat te lijf gingen. Het zwaarst getroffen slachtoffer bleek een nietsvermoedende, witte Curaçaoënaar te zijn.
Hautaine Haagse politiek
Maar dat was toen. Op deze koningsdag mengt iedereen zich en dragen ook veel donkere inwoners oranje in hun kleding, al dan niet met het opschrift ‘bier en tieten’. Op het Wilhelminaplein en elders bij Pietermaai is een vrijmarkt. De Nederlandse Defensie laat via stands haar diverse bijdragen zien aan de bescherming van Curaçao, precies zoals die is afgesproken in het nieuwe koninkrijk dat sinds 2010 bestaat. Op de mannen van de brandweer wordt ‘s ochtendsvroeg nog gewacht. ‘Maar goed’, zegt luitenant ter zee Eilander, ‘misschien is er ook wel ergens brand.’
De Nederlandse zakenman Jan Verberne woont al 29 jaar op het eiland. Samen met zijn Curaçaose, kroket-etende zakenpartner Manuel Mosteiro reflecteert hij over de rol van het Nederlandse koningshuis. ‘Zeker 75 procent van de bevolking is ervoor’, zo vinden beide mannen. ‘De koning heeft voor Curaçao een luisterend, begripsvol oor. Heel anders dan die hautaine Haagse politiek.’ Een feestje waard dus, die koningsdag.
Bron: Volkskrant