Marc van den Eerenbeemt

Opnieuw krijgt de Nederlandse trustsector een harde klap. Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) heeft naar aanleiding van de Panama Papers aangifte gedaan tegen een aantal trustkantoren, ondernemingen die zijn gespecialiseerd in het opzetten van internationale vennootschapsstructuren.

De sector heeft een slechte naam, want de juridische bedrijfjes die zij opzetten worden niet zelden gebruikt voor belastingfraude of het verstoppen van crimineel geld.

In april vorig jaar publiceerde een internationaal consortium van journalisten delen van de boekhouding van het Panamese advieskantoor Mossack Fonseca. De openbaarmaking van die ‘Panama Papers’ leidde wereldwijd tot politieke schandalen en strafrechtelijke onderzoeken. De administratie onthulde de verborgen belangen van onder anderen dictators en criminelen.

Het overgrote deel van de bevindingen uit onze onderzoeken is gewoon best zorgelijk
Directeur integriteit van DNB, Willemieke van Gorkum

In Nederland deed het Openbaar Ministerie een inval bij een Amsterdams trustkantoor dat wordt verdacht van ‘het stelselmatig niet-doen van meldingen van ongebruikelijke financiële transacties’.

De aangifte van DNB betreft mogelijk het trustkantoor Infintax op de Zuidas, dat samenwerkte met Mossack Fonseca en waarvan de naam voorkomt in de Panama Papers. Maar DNB wil dit niet bevestigen en Infintax was gisteren ondanks herhaalde pogingen niet bereikbaar voor commentaar.

De aangiften van DNB worden ‘meegenomen’ in dat onderzoek, aldus een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. Welke personen en bedrijven de ‘ongebruikelijke’, dus verdachte, transacties hebben verzwegen, willen DNB en OM ‘in het belang van het onderzoek’ niet onthullen.

In een interview met FD en Trouw over de aangiften zegt de directeur integriteit van DNB, Willemieke van Gorkum, vandaag dat het gaat om ‘een paar’ trustbedrijven. ‘Het overgrote deel van de bevindingen uit onze onderzoeken is gewoon best zorgelijk. En daar zitten hele ernstige tekortkomingen bij.’ Een nadere toelichting geeft ze niet.

De Nederlandse trustsector is nog steeds onderwerp van verscherpt onderzoek door toezichthouder DNB. In de afgelopen jaren gaf DNB vaak harde kritiek op de 239 juridische dienstverleners met een trustvergunning. Die doen volgens DNB te weinig onderzoek naar de integriteit en bedoelingen van hun klanten.

Trustkantoren zetten voor hun klanten ‘complexe en ondoorzichtige’ structuren op in belastingparadijsjes die ‘vergaande geheimhouding’ bieden, waardoor klanten anoniem kunnen blijven. Ideaal voor bedrijven en personen die iets te verbergen hebben voor de fiscus. Of voor justitie.

We hebben het over hoe criminele geldstromen worden witgewassen
DNB-directeur Frank Elderson

Belastingontduiking

Vorig jaar maakte DNB-directeur Frank Elderson op een bijeenkomst voor trustkantoren van zijn hart geen moordkuil: ‘We hebben het over hoe criminele geldstromen worden witgewassen. Hoe de onderwereld de bovenwereld infiltreert en haar tentakels uitstrekt naar de instituties en de rechtsorde van onze democratische, vrije samenleving.’

De Nederlandse trustsector heeft beloofd zijn leven te beteren, maar daar is volgens DNB nog weinig van te merken. Ook het nieuwe integriteitskeurmerk van branchevereniging Holland Quaestor lijkt geen zoden aan de dijk te zetten. In december deed de FIOD nog een inval bij trustkantoor Blaustein in Amersfoort, dat het keurmerk mocht voeren. Het kantoor wordt verdacht van belastingontduiking, valsheid in geschrifte, misbruik van de regeling voor kennismigranten, oplichting en witwassen.

In het onderzoek naar de Panama Papers heeft DNB het vizier overigens ook gericht op een aantal banken, pensioenfondsen en verzekeraars.

Onder druk van steeds strengere regelgeving daalt het aantal trustkantoren met een DNB-vergunning (van 269in 2014 en 239 in 2015 naar ongeveer 215 in het afgelopen jaar). Vooral kleinere kantoren hebben het moeilijk met onder meer de steeds zwaarder aangezette plicht tot onderzoek naar de identiteit van de ‘uiteindelijk belanghebbende’ achter alle juridische constructies. In 2018 wordt het door aanscherping van de toezichtswetgeving bovendien makkelijker voor DNB om vergunningen in te trekken.

De trustsector wacht later dit jaar ook nog een mini-enquête van de Tweede Kamer naar de misstanden in de beroepsgroep.

In november sloten ruim honderd landen een deal die belastingontwijking door grote bedrijven moeilijker moet maken. Gecombineerd met het steeds strengere toezicht lijkt dat het leven van trustkantoren steeds zuurder te maken. Maar niet iedereen in de sector ervaart dat zo.

Het grootste trustkantoor van Nederland, Intertrust, wreef zich anderhalf jaar geleden in haar beursprospectus in de handen over de aangescherpte regels. Want: hoe moeilijker het wordt om belasting te ontwijken, hoe meer werk er is voor de experts die de mazen in de wet weten te vinden door internationale juridische structuren op te zetten.

Bron: Volkskrant