Marjolein van de Water

Venezuela lijdt onder mega-inflatie en chaos en in ziekenhuizen is gebrek aan van alles. Maar de plastische chirurgie, die er een lange traditie kent, weet stand te houden. ‘Ik heb klanten uit de hele wereld.’

Valerie Brown nam in januari het vliegtuig naar Caracas, waar zij in allebei haar borsten 460 cc siliconen liet implanteren. ‘In Venezuela maken ze de beste tieten ter wereld’, aldus de goedlachse Curaçaoënaar. ‘Daar weten ze hoe vrouwenlichamen eruit horen te zien.’ Dat er grote chaos heerst in het Zuid-Amerikaanse land, weerhield Brown (41) niet van de reis. ‘Ik vond het zeker spannend’, zegt ze. ‘Maar het viel eigenlijk wel mee. Ik ben gewoon de hele tijd in mijn hotel gebleven.’

Voordat Venezuela door het corrupte regime van Nicolás Maduro in de afgrond werd gestort, stond het land vooral bekend als walhalla van plastische chirurgie en schoonheidskoninginnen. Venezuela won zeven Miss Universe-titels, zes keer Miss World, zes keer Miss International en twee keer Miss Earth, en is daarmee wereldwijd recordhouder. De druk voor Venezolaanse vrouwen om ‘perfect’ te zijn is groot, plastische chirurgie kent er een lange en bloeiende traditie.

In Venezuela gelden esthetische ­ingrepen als statussymbool: het moet gezien worden. Vrouwen laten borsten en billen dusdanig vergroten dat meteen duidelijk is dat eraan is gesleuteld. Wie een neusoperatie ondergaat, loopt vol trots met een pleister op het gezicht en op straat laten jongeren zich voor een habbekrats een nep-plaatjesbeugel aanmeten. Ze veinzen daarmee een orthodontist te kunnen betalen.

Joslin Ramirez die in Caracas een operatie onderging. Beeld vk

Verlaagde prijzen

Zelfs in de huidige storm van mega-inflatie en schaarste houdt de esthetische industrie stand. ‘De vraag is wel afgenomen’, zegt Edgar Martínez, voorzitter van de Venezolaanse Vereniging van Plastische Chirurgie. ‘Er zijn steeds minder Venezolanen met geld voor operaties, en buitenlanders vinden het eng hier.’ Veel chirurgen hebben daarom hun prijzen verlaagd. ‘Een borstvergroting kost nu gemiddeld 2.000 dollar’, aldus Martínez. ‘Een paar jaar geleden was dat nog het dubbele.’

De lage prijzen trekken veel klanten uit Brazilië en Colombia, maar ook ­Europese en Amerikaanse vrouwen. Volgens Martínez waarderen patiënten de kundigheid van Venezolaanse chirurgen en hun ‘informele’ werkwijze. De Curaçaose Brown, vermogensbeheerder ‘tussen twee banen in’, beaamt dat. ‘Dokter Fuguet nam alle tijd voor me’, vertelt ze telefonisch vanuit Curaçao. ‘Na de operatie kwam hij me in mijn hotel opzoeken voor controle, en hij appt me altijd meteen terug.’

Dwight Fuguet woont in Curaçao, maar reist met regelmaat naar Venezuela om operaties uit te voeren. ‘Ik heb klanten uit de hele wereld’, zegt hij. Met negen andere chirurgen bouwt Fuguet aan ‘de grootste kliniek voor esthetische chirurgie van Zuid-Amerika’. Het Caracas Plastic Surgery Center staat langs de Pan-Amerikaanse snelweg, tussen een tweederangswinkelcentrum en een stoffig industrieterrein, en gaat in augustus open. De kliniek heeft 24 hotelkamers en richt zich op de markt voor ‘esthetisch toerisme’.

‘Er komen drie operatiekamers, een spa en een beautysalon’, vertelt plastisch chirurg Miguelangel Useche, een van de partners van Fuguet. ‘Chirurgen met verschillende expertise zullen er spreekuur houden. Zo kunnen onze klanten hun behandelingen bij elkaar shoppen en maximaal profijt halen uit hun reis.’ De 42-jarige Useche is apetrots op het project. ‘Zoiets bestaat nog niet in Venezuela’, zegt hij. ‘Het wordt een Los Angeles-achtige service.’

Op de volledig Engelstalige site van het Caracas Plastic Surgery Center wordt gepocht met het logo van de Vereniging van Plastische Chirurgie, maar verenigingsvoorzitter Martínez heeft nog nooit van de kliniek gehoord. De deelnemende chirurgen blijken ook niet allemaal te zijn aangesloten. Martínez uit zijn zorgen over de wildgroei aan aanbod. ‘Er zijn veel sjacheraars’, zegt hij. ‘Basisartsen of verpleegkundigen doen zich voor als chirurgen en gebruiken onveilige implantaten.’

Ondertussen sterven patiënten in ziekenhuizen omdat er geen antibiotica zijn. Er zijn ook geen spuiten of handschoenen, vaak zelfs geen lakens en stromend water. Het gebrek aan materiaal en medicijnen heeft te maken met de controle op de wisselkoers, ingevoerd door oud-president Hugo Chávez. De staat heeft sinds 2003 een monopolie op valutahandel en stelde een heel lage koers vast voor voor de import van basisproducten als medicijnen.
Spuiten die worden gebruikt tijdens de operatie van een patiënt. Beeld Andrea Hernandez

In de hoogtijdagen van Chávez had iedereen nog toegang tot goedkope, want zwaar gesubsidieerde, medicijnen. Toen in 2013 de olieprijzen instortten en de instroom van dollars opdroogde, diende de schaarste zich aan. Onder Chávez’ opvolger Maduro werd de toegang tot ‘regeringsdollars’ voor de private sector steeds moeilijker, als gevolg daarvan konden importeurs hun openstaande rekeningen bij leveranciers niet meer aflossen.

‘Regeringsdollars’

Bovendien groeide het verschil tussen de officiële koers en de werkelijke waarde van de dollar. Dat werkte corruptie in de hand: het is lucratiever om ‘regeringsdollars’ op de zwarte markt te verkopen, dan om er producten mee te importeren. De toevoer stokte, en ziekenhuizen kwamen zonder materieel en medicijnen te zitten. Patiënten moeten nu op de zwarte markt op zoek naar injectiespuiten en chemokuren.

Voor chirurgen als Useche is dat geen probleem. ‘We bestellen medicijnen en andere benodigdheden bij ­eigen leveranciers’, vertelt hij. ‘Het is duur, helemaal vergeleken met de gesubsidieerde medicijnen van vroeger.’ Hij grijnst: ‘Maar met dollars is alles te krijgen.’ Useche vraagt zijn klanten uit het buitenland wel om zelf antibiotica mee te brengen. ‘Dat is goedkoper.’

Zijn klanten betalen al jaren in dollars, dus de inflatie heeft geen impact op wat Useche verdient per operatie. Het is juist dankzij de inflatie, vorig jaar ruim 1.000.000 procent, dat Venezolaanse chirurgen operaties goedkoper kunnen aanbieden: ‘We profiteren van de lage salarissen van verplegend en ondersteunend personeel’, aldus de chirurg. ‘Ook de huur van operatiekamers is laag.’

Een groter probleem vormen de recente stroomstoringen. ‘We hebben noodgenerators’, aldus Useche. ‘Dus als het moet kunnen we opereren bij stroomuitval. Maar tot de situatie is gestabiliseerd adviseer ik patiënten hun behandeling uit te stellen.’ De chirurg ging zelf vorige week wel onder het mes, zijn voorhoofd en kruin staan vol zwarte puntjes. ‘Ik heb haren laten implanteren’, zegt hij met een stralend gezicht. ‘Ik moet zelf natuurlijk ook ­representatief blijven.’

Bron: Volkskrant