Tim Igor Snijders

Beïnvloeden kon Paul Manafort als geen ander, of dat nu voor Amerikaanse presidentskandidaten op partijconventies was of namens pro-Russische politici in Oekraïne. Dinsdag kwam er een einde aan de roemruchte carrière van de lobbykoning: de 69-jarige Manafort, oud-campagneleider van Donald Trump, werd in Virginia schuldig bevonden aan fraude en belastingontduiking.

Een jury achtte Manafort onder meer schuldig aan vijf valse belastingaangiften over tientallen miljoenen dollars die hij verdiende als politiek consultant in Oekraïne, waaronder voor oud-president Viktor Janoekovitsj. Daarnaast werd hij schuldig bevonden omdat hij verzuimde een buitenlandse bankrekening op te geven en omdat hij loog tegen de bank om een miljoenenlening te verkrijgen. De lobbyist en politiek consultant werd verdacht van achttien misdrijven en werd schuldig verklaard aan acht daarvan. In de andere tien gevallen kon de jury niet tot een besluit komen. De strafoplegging volgt in december.
Weelderige levensstijl

Cruciaal in het proces was de getuigenis van zijn voormalige protegé Rick Gates, die voor het hof verklaarde documenten en andere informatie te hebben vervalst die Manafort hielpen te frauderen. Met de verdwenen miljoenen leidde Manafort een weelderige levensstijl, iets dat de openbaar aanklager hem zeer aanrekende. Zo had Manafort onder meer een jasje van struisvogelleer ter waarde van 15 duizend dollar in zijn bezit.

De vergrijpen vonden plaats voordat Manafort zich in maart 2016 aansloot bij de Trump-campagne, waar hij later vijf maanden leiding aan gaf. Zijn ervaring als politiek consultant was op dat moment al decennia oud. Hij adviseerde de presidentiële campagnes van Republikeinen als Ronald Reagan (1980) en George H.W. Bush (1988). Met compagnon Roger Stone, nog altijd een adviseur en vriend van Trump, richtte hij in 1980 Manafort, Black & Stone op, een lobbykantoor zonder scrupules om voor dubieuze werkgevers in dienst te treden. ‘Ik beken dat ik, in enge zin, aan beïnvloeding doe, zoals sommigen dat noemen,’ zei Manafort in 1989.
‘Supermarkt voor beïnvloeding’

Zo hielp Manafort dictators in onder meer Zaïre (nu Congo), Nigeria en de Filipijnen om hun imago in de VS op te vijzelen. Zijn lobbykantoor werd door TIME ooit ‘een supermarkt voor beïnvloeding’ genoemd. Anderen waren minder vriendelijk: ze verwezen naar de firma als de ‘lobby van de beulen’.

Tussen 2006 en 2015 was Manafort werkzaam voor Janoekovitsj, de pro-Russische president van Oekraïne en zijn Partij van de Regio’s. In die hoedanigheid hielp hij Janoekovitsj de presidentsverkiezingen van 2010 winnen. Zijn inkomsten in Oekraïne bedroegen volgens aanklagers meer dan 60 miljoen dollar. De FBI zou Manafort al sinds 2014 hebben afgeluisterd als onderdeel van een onderzoek naar verduistering door Janoekovitsj en de zijnen.

Manaforts werkzaamheden zijn veelzeggend voor de lobby- en consultancycultuur van Washington D.C.. Ook advocaat Michael Cohen, die heeft bekend met toestemming van Trump zwijggeld te hebben betaald aan een porno-actrice en een playmate, zou voor miljoenen belasting hebben ontdoken en bankfraude hebben gepleegd. Ook verdienen veel oudgedienden van zowel Democratische als Republikeinse partij in het buitenland veel geld met hun contacten in Washington. Opvallend was de eerste getuige van de openbaar aanklager in het Manafort-proces: Tad Devine, die samen met Manafort de pro-Russische, Oekraïense presidentskandidaat Viktor Janoekovitsj adviseerde in 2010. In 2016 dook Devine ineens op als hoofdstrateeg in de presidentiële campagne van de progressief Bernie Sanders.
Mannetjesmakers voor hoogste bieder

Het politiek onstuimige Oekraïne was de afgelopen jaren een populaire bestemming onder lobbyisten en adviseurs aan beide kanten van het politieke spectrum. Oud-strategen van Hillary Clinton, John McCain en Barack Obama waren op enig moment allemaal werkzaam voor Janoekovitsj of zijn aartsrivaal Joelia Timosjenko. Het gemak waarmee dit soort mannetjesmakers zich lijken te verhuren aan de hoogste bieder, niet gehinderd door politieke overtuigingen, is een van de redenen dat Trump zo graag naar het Capitool verwijst als ‘The Swamp’: het moeras van politieke zelfverrijking, dat alleen hij kan droogleggen. Toch was niemand zo op zijn plek in dat moeras als Paul Manafort, Trumps eigen campagneleider.

Los van Manaforts proces voor activiteiten in Oekraïne, roept zijn aanstelling als campagneleider van Trump vragen op in het licht van het Rusland-onderzoek. Want waarom keerde Manafort na een decennium in het buitenland voor pro-Russische politici te hebben gewerkt, terug naar de VS om te werken voor de meest Rusland-vriendelijke presidentskandidaat sinds mensenheugenis?

Het is een vraag waarop speciaal aanklager Robert Mueller voor zover bekend nog geen antwoord heeft. Misschien biedt het proces dat volgende maand tegen Manafort begint, voor onder meer samenzwering tot witwassen en rechtsbelemmering, daarvoor nieuwe aanknopingspunten.

Bron: Volkskrant