Opinie Meindert Fennema | Volkskrant
Murk Schaafsma (1883-1955) was aan het begin van de vorige eeuw ‘assistent bij de posterijen’ in Leeuwarden. Dat was hoger dan postbesteller, maar erg hoog kan het ook weer niet geweest zijn, want hij werd lid van de SDAP, de voorloper van de PvdA.
Murk had ambitie en talent; hij maakte carrière bij de posterijen en In 1915 werd hij lid van de gemeenteraad. Daar bleef het niet bij, want in 1919 werd hij wethouder. De ondernemende wethouder reisde veel naar Duitsland. Of dat in het kader was van de internationale solidariteit weten wij niet, maar wel zijn de declaraties bewaard gebleven van hotelrekeningen in Berlijn Keulen en Frankfurt.
Sommige hotelrekeningen kwamen over de 3000 gulden. Omgerekend is dat een bedrag van 1600 euro. Vergeleken met de dienstreizen van Bram Peper valt dat nog mee, maar in Leeuwarden was men dat destijds niet gewend. ‘De gemeentelijke boekhouders kregen er rode oortjes van’ schrijft Jaap Hellinga in de Leeuwarder Courant van 18 mei 2001.
Voor Schaafsma viel het doek in 1921, toen bleek dat hij als privépersoon een polder had gekocht die vervolgens in gebruik genomen werd als vuilstortplaats voor Leeuwarden.
Niets nieuws onder de zon zou men, denkend aan Ton Hooijmaijers, zeggen. Maar er is één groot verschil. .
Geheime notulen
De zaak Schaafsma werd in 1921 door de Burgemeester van Leeuwarden, J.M. van Beyma, in een geheime raadsvergadering afgehandeld en zou nooit naar buiten gekomen zijn als één van de raadsleden de Leeuwarder Courant geen inzage had verschaft in de geheime notulen van de raadsvergadering. De burgemeester eiste van alle 25 raadsleden een verklaring dat zij niet hadden gelekt. De liberaal A. de Vos weigerde dat, tot woedde van de burgemeester.
De Vos zou in 1923 niet terugkeren in de raad van Leeuwarden. Het is nu ondenkbaar dat zo’n zaak de kop zou kosten van de klokkenluider, als zijn er genoeg voorbeelden bekend dat de politieke erfgenamen van een man als De Vos in hun politieke carrière nog steeds tegengewerkt worden. Maar zo opvallend als dat in 1921 gedaan werd, dat kan niet meer.
Of niet?
De laatste loot aan de stam van reislustige wethouders is de oud-wethouder uit Den Haag, Wilbert Stolte. In de NRC van afgelopen zaterdag wordt verslag gedaan van zijn reizen naar Bonaire, waar hij aanzienlijk meer aan uitgeeft dan zijn illustere voorganger Murk Schaafsma deed in Duitsland. Maar ook Wilbert Stolte struikelde uiteindelijk: niet over een vuilnisstort, maar over een penthouse, dat hij aanvankelijk huurde op kosten van BZK maar dat hij besloot het te kopen, samen met zijn maatje Hans Hillen, die zich op Bonaire flink laat betalen voor lobbywerk in Den Haag, ten behoeve van het bestuurscollege. Zo wordt hij twee keer betaald: één keer als senator om besluiten te nemen en één keer als adviseur van het bestuurscollege om voor Bonaire de juiste besluiten te nemen.
Stolte en Hillen worden op de Antillen knabbel en babbel genoemd. Zij kochten het penthouse in 2007 van een vriend en zakenman op Bonaire, Ed de Vuijst. De Vuijst zelf huurt al sinds jaar en dag een klein landhuis aan zee van het bestuurscollege op Bonaire. Voor 60 euro per maand. Dat ‘unique Carribean style house with private beach’ (NRC 30-11-2013) verhuurt hij op zijn buurt aan toeristen voor 2000 euro per week. Van dat geld stort hij zo nu en dan wat in de verkiezingskas van de regerende Union Patriotiko Boneriano (UPB) om te zorgen dan zijn huisbaas de baas blijft op Bonaire. Politici van het CDA maken graag en gratis gebruik van het penthouse van Hillen en Stolte. De leider van het CDA was er afgelopen jaarwisseling.
Stolte declareerde in 2006 een aantal dagen waarop hij in zijn Penthouse werkte zowel in Den Haag als in Bonaire. Ook op andere punten moest Den Haag zijn declaraties ‘corrigeren’. Hij reisde 17 keer naar Bonaire voor werkzaamheden ten behoeve van een commissie, waarvan het Curaçaose lid één reis nodig had.
Aftreden
Stolte treedt nu ‘op eigen verzoek’ al volgend jaar mei af als Rijksvertegenwoordiger, drie jaar eerder dan de bedoeling was. Minister Plasterk doet er verder het zwijgen toe, hij ‘twijfelt niet aan de integriteit van Stolte.’ Het lijkt erop dat Plasterk, net als destijds de burgemeester van Leeuwarden, de zaak graag binnenskamers afhandelt. Maar dat kan niet meer in een tijd waarin de media hun controlerende taak veel serieuzer opvatten dan destijds. Was Plasterk ook niet de minister die in de Volkskrant verklaarde dat de burgers er weer van overtuigd moeten worden dat het beroep van politicus een eerzaam beroep is? Plasterks mantel der liefde draagt daar niet toe bij.
Meindert Fennema is emeritus hoogleraar en columnist voor Volkskrant.nl