Kees Broere

De regering van Sint Maarten houdt informatie achter over giftige stoffen die vrijkomen op de vuilstortplaats van het eiland. Dat blijkt uit documenten die in het bezit zijn van de Volkskrant.

Het betreft stoffen als koolmonoxide en waterstofsulfide, waarvan de concentratie een directe bedreiging vormt voor de volksgezondheid. ‘Hier kun je niet zonder gasmasker of mondkapje in de buurt zijn’, reageert Martin van den Berg, hoogleraar toxicologie aan de Universiteit Utrecht.

Kenners van de stortplaats op het eiland, die in de afgelopen tientallen jaren zo’n veertig meter hoog is geworden en sinds de orkaan Irma overvol is, vragen zich af of de overheid de problemen op de vuilstort wel serieus neemt. Het eerdere onderzoek heeft uitgewezen dat op de dump ook explosiegevaar bestaat. Om al deze redenen zouden mensen die op de stortplaats werken, bescherming moeten hebben. In de praktijk is hiervan geen sprake.

Op de dump zijn alleen al dit jaar meer dan dertig branden ontstaan. Omdat de vuilstortplaats zowat midden in de hoofdstad Philipsburg ligt en de heersende wind er vrijwel steeds voor zorgt dat de rook over woonhuizen en toeristische plekken trekt, staan veel mensen bloot aan giftige stoffen in de rook. De branden ontstaan door het illegaal affakkelen van stoffen, of door het steeds weer vlam vatten van ondergronds broeiend, oud afval. Van enige professionele afvalverwerking of recycling is geen sprake.

Hoge prioriteit

De aanpak van de problemen heeft voor de Nederlandse regering ‘hoge prioriteit’, zo maakte premier Mark Rutte duidelijk tijdens zijn bezoek in mei aan het autonome Caribische eiland binnen het koninkrijk. Nederland wil hiervoor meer dan honderd miljoen euro uittrekken.

Het geld is onderdeel van de 550 miljoen euro die Nederland beschikbaar stelt voor de wederopbouw van Sint Maarten, dat in september vorig jaar is getroffen door de orkaan Irma. De diverse herstelprojecten, zoals de verbetering van de vuilstortplaats, worden uitgevoerd onder supervisie van de Wereldbank.

Zo’n twee maanden geleden heeft de Wereldbank onderzoek laten doen op de dump. Een gerenommeerde Amerikaanse deskundige, Todd Thalhamer, heeft de plek toen onderzocht. Na afloop van zijn bezoek maakte de regering van Sint Maarten bekend dat het volgens Thalhamer mogelijk is om ‘met zorgvuldige planning’ een volledig einde te maken aan de branden op de dump, die bewoners en toeristen veel overlast geven.

Maar tijdens het bezoek van Thalhamer zijn ook metingen verricht, waarover de regering niets heeft gemeld. Uit die metingen blijkt dat op de stortplaats giftige gassen als koolmonoxide, waterstofsulfide en vluchtige organische stoffen vrijkomen, waarvan de concentratie ‘boven de grenswaarde’ ligt. Die grenswaarde bepaalt of er serieuze gezondheidsrisico’s kunnen ontstaan.

In een toelichting aan de Volkskrant mailt Todd Thalhamer dat er inderdaad ‘giftige gassen’ zijn aangetroffen. ‘Echter’, zo voegt hij hieraan toe, ‘deze gassen zijn dezelfde als aangetroffen bij andere brandende opslagplaatsen van solide afval. Met andere woorden, we treffen de verwachte giftige gassen aan.’

Op Sint Maarten is het vrijkomen van dergelijke gassen evenwel niet eerder openbaar gemaakt. De Wereldbank meldt desgevraagd dat het niet de bedoeling is een specifiek rapport over de dump op te stellen. De bank werkt aan een project voor het ‘urgent’ verwijderen van afval en het stopzetten van de branden. Dat project, zo stelt een woordvoerder, zal ergens ‘in de komende maanden’ goedkeuring moeten krijgen.

Verbrandingsfabriek

Bij de overheid van Sint Maarten bestaan plannen om de dump om te bouwen tot een verbrandingsfabriek voor de opwekking van stroom. Een Amerikaans bedrijf, EnviroPower, heeft hierover recent in het parlement van het eiland een presentatie gegeven. Volgens critici echter gaan deze plannen volledig voorbij aan de vele gezondheidsgevaren die de stortplaats momenteel met zich brengt.

Toxicoloog Van den Berg: ‘Afval verbranden in een professionele installatie is altijd beter dan in de open lucht, onder meer omdat je in de buitenlucht niet de hoge temperaturen kunt bereiken om giftige en kankerverwekkende stoffen te verbranden. Tot zo’n installatie er is, zul je toch iets met dat afval moeten, bijvoorbeeld om de verspreiding van ziektes tegen te gaan. Om de urgentste problemen te verzachten, is mijn advies: verbrand alleen bij aflandige wind, zodat de rook naar zee gaat en zo min mogelijk inwoners bereikt.’ In de praktijk blijkt dit dus zo goed als onmogelijk.

Een aantal burgers op Sint Maarten heeft eind september een kort geding tegen de overheid aangespannen. Het Openbaar Ministerie op het eiland heeft zich bij de eisers aangesloten. De burgers willen dat in elk geval een einde komt aan de branden op de dump. Zij wensen daarnaast openbaarmaking van de meetresultaten op de vuilstortplaats.

Van dat laatste is het niet gekomen. Een nieuwe zittingsdatum voor het kort geding is nog onbekend. De overheid kan de meetgegevens van de Wereldbank overleggen. De Nederlandse regering, die in dit geval de opdrachtgever en financierder van de Wereldbank is, kan hierom ook zelf vragen.

Bron: Volkskrant