In mei 2004 publiceerde de Amigoe een artikel over de duurzaamheid van de AOV. Toen was de overheid al bezorgd over de betaalbaarheid van de AOV door de toenemende vergrijzing. In die discussie verdwenen verkeerd belegde pensioengelden en het niet tijdig afdragen van de pensioenpremies door de overheid aan het AOV-fonds naar de achtergrond. Ook was de vergrijzing ruim op tijd voorzienbaar en meetbaar. In ieder geval werden niet bijtijds passende maatregelen getroffen. Mogelijk was dat ook de bedoeling. Immers toen het te laat was werden in Nederland de pensioenen gekort en de belastingen en accijnzen aanzienlijk verhoogd. De pensioenen werden gekort, omdat de financiële buffers teveel zouden zijn gedaald. Dat gebeurde grotendeels omdat de rente op investeringen en spaartegoeden bedenkelijk verminderde door de voortdurende overheidsmaatregelen. Ook leven gepensioneerden langer. Om de explosief gestegen overheidsschulden hanteerbaar te houden werden (te) lage renten op leningen aan overheden vastgesteld. Desondanks stegen de overheidsschulden. De lage dekkingsgraad van pensioenfondsen werd (on)verklaarbaar niet financieel onderbouwd. Het ontbreken van die cijfers werd niet afdoende verklaard door de pensioenfondsen, noch door de betrokken overheden. Door de negatieve economische omstandigheden en (te) hoge arbeidskosten gingen steeds meer bedrijven failliet. Bedrijven die overleefden moesten drastisch bezuinigen, waardoor de werkloosheid explosief steeg.
Advertentie
Spoorzoeken
Elke burger is in Nederland tegenwoordig zelf verantwoordelijkheid voor zijn leven. De overheid ontheft zichzelf al bij voorbaat van elke financiële aansprakelijkheid via de participatiemaatschappij. Dat betekent dat de burger zelf een passende opleiding, een betaalde baan en een goed inkomen verzorgt. Voor grote groepen oudere en jongere werknemers is er echter geen werk meer in Nederland. Dat geldt ook voor verdwijnende beroepen, verkeerd opgeleiden en onvoldoende opgeleiden. Deze ontwikkelingen lijken niet langer de (mede)verantwoordelijkheid te zijn van onze overheden. Al die aanstaande bijstandtrekkers kunnen goedkoop werken in de thuiszorg, waar de wel gepast opgeleiden (meestal vrouwe) zijn ontslagen.
In Nederland wordt de oudere generatie regelmatig negatief neergezet. Ze worden en masse afgeschilderd als vermogende en hebzuchtige burgers. Zij worden door de regering opgeroepen om de economie te stimuleren. Dat moeten zij doen door hun kinderen al bij leven € 100.000,- te schenken. De kinderen kunnen dan een huis kopen. De overheid helpt mee door belastingvrijstelling te verlenen voor dat bedrag. Jaarlijks stijgt natuurlijk de WOZ-waarde (Waardering Onroerend Zaken). De daarop gebaseerde belastingen stijgen jaarlijks leuk mee. Dus de overheid profiteert. De vraag die niemand stelt is, hoeveel bejaarden enkele tonnen hebben liggen? Het is riskant als ouders hun afbetaalde huis in onderpand geven voor een hypotheek op het huis van hun kinderen. Als de kinderen hun hypotheek niet meer kunnen betalen kan de bank besluiten het huis van de ouders te verkopen voor die schuld. Als ouders schenken of hun eigen huis als onderpand geven voor de schuld van hun kinderen kunnen ze alles kwijtraken en ook niet genoeg geld meer hebben om van te leven.
Ook menen overheid en deskundigen dat pensionado’s vaak (te) hoge pensioenen hebben. Jongeren die hun pensioen nog moeten opbouwen, hebben daarentegen geen zekerheid in hun baan meer, noch in hun pensioenopbouw. Ze moeten opdraaien voor de AOW van al die bejaarden. De werkenden betalen via een omslagstelsel voor de bejaarden. U begrijpt het, het is allemaal de schuld van de gepensioneerden die zitten op rozen en de jongeren hebben alleen de doornen. Omdat de huidige werknemers langer moeten doorwerken, heeft de overheid binnen het Koninkrijk besloten de pensioenleeftijd te verhogen. Het is niet zeker dat werkgevers oudere werknemers in dienst willen houden (te duur en teveel ziek, is het officiële verweer). Regelmatig schrijven het NRC-Handelsblad en het Financieele Dagblad over de Nederlandse rijkdom vastgelegd in huizen en pensioenen. De rest staat op spaarrekeningen en zit in particuliere beleggingen. Bij elkaar zo’n 2.000 miljard euro netto. Dus bezittingen minus de schulden. Dat vermogen is drie maal zo groot als onze jaarlijkse productie van goederen & diensten. Met andere woorden die oudjes zijn rijk en kunnen veel missen. Ook in het Caribisch deel van het Koninkrijk hebben veel inwoners een eigen huis, dus vermogen.
Door de verhoging van de pensioenleeftijd kon de opbouw van de pensioenen lager worden, meende de Nederlandse overheid. Daarom werden de pensioenpremies recent verlaagd, waardoor de werknemers netto iets meer te besteden hadden. Over dat meerdere wordt vanzelfsprekend belasting geheven. Een solide voorbeeld van een sigaar uit eigen doos. Dat zal in de rest van het Koninkrijk zeker ook worden ingevoerd. Al jaren wordt het pensioengevend loon verminderd met de AOW/AOV franchise waardoor het op te bouwen pensioen minder wordt.
Ter besparing en om de houdbaarheid van de pensioenen te verhogen, kan gedacht worden aan verhoging van de premies, te betalen over het salaris zonder beperking. Ook kan de AOW/AOV franchise worden verhoogd en kunnen de (partner)toeslag(en) worden geschrapt. Ter verdere versterking van de houdbaarheid van het ouderdomspensioen kan worden besloten dat het staatspensioen alleen nog aan burgers toekomt die géén of een ontoereikende andere oudedagsvoorziening hebben. Dat zou zich kunnen voordoen bij de onlangs ingevoerde verplichte oudedagsvoorziening in Aruba. De opbouw is ontoereikend en in veel gevallen regelt de werkgever niets. Nakoming van de pensioenverplichtingen door de werkgever wordt niet gecontroleerd. De werkgever houdt het werknemersdeel van de premie vaak wél in. Ook is de verplichte pensioenregeling niet bijster interessant voor de Fatum of de ENNIA, een te geringe winstmarge. Voor de werknemers zou een betere regeling nuttig zijn geweest. Maar dat kan alsnog. Daar zullen de werkgevers niet blij mee zijn. De loonkosten stijgen daardoor, dus ook de prijs per product. De concurrentieverhoudingen komen onder druk te staan.
Meten is weten
De demografische ontwikkelingen zijn vooraf duidelijk in kaart te brengen, evenals de premies voor de AOW/AOV uitgaande van een vooraf duidelijke loonontwikkeling en een redelijk stabiele arbeidsmarkt. Loonsverhoging was er nauwelijks binnen het Koninkrijk de laatste jaren, ondanks de inflatie en prijsstijgingen. Bedacht moet worden dat hogere binnenlandse groei te maken heeft met de hoogte van het besteedbare inkomen van de bevolking. Als de bevolking niets meer te besteden heeft, stijgt het ongenoegen, is er meer sociale onrust en vooral meer criminaliteit. In deze situatie voldoen niet langer korte termijn oplossingen als pleister op de wond, maar zijn structurele, corrigerende lange termijn regelingen noodzakelijk. Andere landen kampen met dezelfde problemen, dus er kan ook niet teveel verwacht worden van de buitenlandse groei en export.
De problemen in de Krim kunnen de gasprijzen zo sterk doen stijgen dat het bescheiden economisch herstel in Nederland wordt weggevaagd. Daarenboven gaat tomeloze groei ook gepaard met gevaarlijke ontwikkelingen in de voedselsector, versnelde milieuvervuiling en het ontstaan van allerlei nieuwe ziekten. Ook zal rekening gehouden moeten worden met versnelde digitalisering en structurele werkloosheid door het afstoten van onmetelijke hoeveelheden werknemers. Daarbij hoort dan een basisinkomen en negatieve loonbelasting en inkomstenbelasting, tenzij door biologische aanslagen, nucleaire ongelukken of onverwachte epidemieën de bevolking grotendeels verdwijnt.
Spreiden van het risico
Uiteindelijk is ook de financiering van de AOV/AOW een probleem. Met het Chileense stelsel zelf voor het eigen pensioen sparen is wellicht een oplossing voor het hele Koninkrijk. Gedurende een generatie zijn er dan dubbele lasten, omdat de werknemer niet veertig jaar kan sparen als hij halverwege begint. Ook moeten premies wel worden afgedragen en niet door de overheid als kasgeld worden gebruikt om vervolgens via een overheidsschuld aan het AOV-fonds te worden geregeld. Banken gaan zich bezighouden met het verkopen van hun klantgegevens in het kader van de winstmaximalisering en houdbaarheid van het bonusplafond (ING). Officieel doet de bank alles in het belang van de klant, zeggen ze. Banken zouden zich bij hun kerntaken moeten houden. Maar alles loopt door elkaar, nu de banken strenger worden gecontroleerd. Verzekeringen en pensioenfondsen (Zorg en Welzijn) gaan bankieren (hypotheken met overheidsgarantie en kredietverlening). Voorzichtigheid is geboden bij deze ontwikkelingen. Ook pensioenfondsen kunnen omvallen en de bête burger kan niet alleen maar als melkkoe worden gedefinieerd, beoordeeld en gebruikt.
© 2014 Renée van Aller
Advertentie